taal en interpretatie het privaatrecht als taalspel
het ambacht van de civilist kennis
Connected book
Book Title:
Author(s):
Edition:
ISBN:
Edition:
Written for
Tilburg University (UVT)
Master Rechtsgeleerdheid
Verdiepend Privaatrecht (650332M6)
All documents for this subject (23)
Seller
Follow
Stuviris
Reviews received
Content preview
Verdiepend privaatrecht
Inhoudsopgave
College 1 – Het perspectief: contextualisme 31 augustus 2021 ..................................................................... 2
College 2 – Het begrip: wat is privaatrecht? 7 september 2021 ..................................................................... 4
College 3 – Geschiedenis van privaatrecht(wetenschap) 14 september 2021 ................................................. 7
College 4 – Taal en interpretatie: het privaatrecht als taalspel 21 september 2021 ........................................ 9
College 5 – Het ambacht van de civilist: kennis, kunde en karakter 5 oktober 2021 ..................................... 12
College 6 – De waarden van het privaatrecht 12 oktober 2021 ................................................................... 14
College 7 – De methode van het privaatrecht 26 oktober 2021 ................................................................... 17
College 8 – De discipline van het privaatrecht 2 november 2021 ................................................................. 20
College 9 – De professie van de civilist 9 november 2021 ........................................................................... 23
,College 1 – Het perspectief: contextualisme 31 augustus 2021
Hoofdstuk 1
Van Klink e.a, ‘Recht in context; naar een brede academische vorming van juristen’, NJB2017, p. 916 -
922.
De zorgen van Shell p. 15-17:
Gerechtshof Den Haag 29 januari 2021 ECLI:NL:GHDHA:2021, 132, 133, 134. Shell wint op grote
schaal olie in Nigeria, maar de oliepijpen lekken, met grote milieuverontreiniging als gevolg. Oorzaak:
slecht onderhoud, maar ook sabotage. Shell aansprakelijk? Het Hof moet eerst oordelen welk recht
van toepassing is => Nigeriaans recht. Tweede vraag: wanneer is de moedermaatschappij
aansprakelijk voor het handelen van de dochter? Vedanta-regel -> kennis van zaken (wetenschap) op
een terrein waar de moeder invloed op heeft. Shell is aansprakelijk in 2 van de 3 zaken. In de andere
zaak was sabotage aannemelijk. Voor het eerst is Shell de moeder aansprakelijk voor handelen Shell
Nigeria.
Tevens zaak in Engeland -> eerst bevoegdheid (jurisdictie) vaststellen. Hebben partijen een ‘arguable
claim and a real prospect of success’? Britse rechters verwijzen naar zaak van het hof in Nederland.
De oordelen van rechters hangen in hoge mate af van de omstandigheden van het geval, maar ook
afhankelijk van de interne gang van zaken binnen het Shell concern.
Rechtbank Den Haag 26 mei 2021, ECLI:NL:RBDHA:2021:5337 hangt samen met de Urgenda-zaak.
Zaak tegen Shell om CO2 uitstoot te reduceren in 2030. Gebaseerd op akkoord van Parijs, dat tussen
staten geldt. Shell heeft het akkoord van Parijs getekend. De rechtbank houdt Shell aan de
doelstelling die zij zelf op zich hebben genomen. Beleid van Shell leidt tot te grote uitstoot.
Drie onbepaaldheden van het privaatrecht: meergelaagd recht (1), ongeschreven bronnen (2) en
open normen (3).
1. Meergelaagd recht: Roel Westrik over ‘Verborgen privaatrecht’ (WPNR 2017/7151).
Europese unie/internationaal recht heeft rechtstreekse en directe doorwerking, ook tussen
burgers. Verschillende jurisdicties die over elkaar heen schuiven sommige daarvan zijn oud,
andere zijn nieuw. Dat leidt tot een labyrint van normen (nationaal, internationaal, soft law).
Het heersende denkkader schiet vaak te kort, want men is altijd op zoek naar duidelijke
regels. Eerst het gehele normatieve kader opstellen. Paradox: naar mate er meer normen zijn
neemt de keuzevrijheid van de rechter toe.
2. Ongeschreven bronnen p. 28-32: Van casuïstische rechtsvinding naar ‘hard and fast rules’, en
weer terug? Afhankelijk van de omstandigheden van het geval HR Saladin/HBU, Haviltex en
Lindebaum/Cohen. De ethiek stroomt binnen in het privaatrecht. HR Ontvanger/Hamm de
Hoge Raad beslist iets wat hij daarna nooit meer heeft beslist, een arrest dat volkomen op
zichzelf staat. De Hoge Raad ontwerpt zelf hard en fast regels in HR IZA/Vrevrink en Van
Wijngaarden/Staat. Pendelbeweging tussen casuïstisch en hard and fast rules. En nu weer
onbepaalde zorgplichten (duties of care) in Shell-zaak.
3. Open normen p. 32-35: De stelling van het contextualisme: ‘open texture’ van het recht: de
taal en de feiten. Het recht kan alleen begrepen worden in de omstandigheden van het
geval. Locus of certitude: de feiten, niet de regels. HR mesothelioom: werknemer krijgt
borstvlieskanker met een lange incubatieperiode van 30+ jaren. Echter termijn om vordering
in te stellen is verjaard. Wat voor regel je ook maakt, je komt altijd in een situatie terecht
waarin je hem niet meer kunt toepassen. Taal moet worden toegepast in de werkelijkheid.
De toekomst is onvoorspelbaar. Als je als rechter meer doorvraagt naar de feiten, krijg je
minder twijfel over het oordeel.
De contextualisering van privaatrecht p. 35-39:
Afbeelding 1 – 19e eeuw: privaatrecht is een eigen normensysteem, vrij gesloten systeem gescheiden
van moraal en fatsoen en politieke opvatting. Strikt uit elkaar gehouden.
2
, Afbeelding 2 – 20e eeuw: privaatrecht gaat interfereren met de twee andere systemen (moraal en
politiek) je krijgt privaatrecht met een hoog politiek karakter. Vb. Urgenda (politiek) en Baby Kelly
(moraal).
Afbeelding 3 – 21e eeuw: ingebed in een nest van mensenrecht en morele- en politieke opvattingen.
Is niet langer te onderscheiden van elkaar = contextualisering van de rechtsorde. Vb. Shell.
Vak Verdiepend Privaatrecht
Doel: dit moderne privaatrecht leren begrijpen en hanteren. Pros ton kairon (= naar de
omstandigheden eisen). Terug naar Shell: toen en nu, verdubbeling van de context. Met de bril van
nu kijken naar de feiten van toen. Drieslag: recht, rechtswetenschap en juristerij.
Twee paradigma’s van rechtswetenschap p. 39-42:
• Y: Doctrinaire/dogmatische benadering: wat is geldend recht en hoe pas je dat toe?
Interpretatie en argumentatie. Rechtsvragen, systeem- en probleem denken,
rechtsgeleerdheid als tekstwetenschap. Geesteswetenschappen: taal en filosofie.
Hermeneutisch
• Z: Empirische-sociaalwetenschappelijke benadering: hoe functioneert het recht, werkt het en
zo ja hoe werkt het? Beschrijven, verklaren en voorspellen. Wetenschappelijke vragen, denkt
over privaatrecht als maatschappelijk fenomeen (rechtssociologie), verdelingsinstrument
(rechtseconomie), of bron van emoties (rechtspsychologie). Positivsitisch
Recht in context; naar een brede academische vorming van juristen: brede vorming: recht in een
sociale, morele en theoretische context. Tussenpositie tussen doctrinair en empirisch.
T-shaped lawyer: vanuit eigen discipline (de staander) samenwerken met andere disciplines (de
ligger). Kijken naar hetzelfde vanuit een wisselend perspectief. Recht in context benadering, is een
tussenpositie tussen doctrinair en sociaalwetenschappelijk.
Conclusies:
Het perspectief: contextualisme. Geen willekeurige keuze, maar het resultaat van een ontwikkeling in
het denken over recht, wetenschap en juristerij. Nieuwe perspectieven op recht, wetenschap en
juristerij: ‘law in context’, ‘interdisciplinaire rechtswetenschap’, en ‘t-shaped lawyers’. Vanuit dit
perspectief naar privaatrecht: het begrip (college 2), de geschiedenis en toekomst (college 3), de taal
(college 4), het ambacht (college 5), de waarden (college 6), de methode (college 7), de discipline
(college 8), de professie (college 9).
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Stuviris. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.04. You're not tied to anything after your purchase.