Summary
Samenvatting Hoorcolleges Materieel Strafrecht
- Course
- Institution
Samenvatting en aantekeningen van alle hoorcolleges voor het vak materieel strafrecht, rechtsgeleerheid jaar 2, universiteit utrecht
[Show more]
Seller
Follow
samhoogendoorn
Content preview
Hoorcolleges Materieel Strafrecht SVWEEK 1
Deel A: wat is de functie van materieel strafrecht
Voorbeeldcasus: De Zwarte Ruiter
- Dader minder toerekeningsvatbaar en heeft TBS + hoge gevangenisstraf
- Oprijzende vraag: welke (gevangenisstraf) rechtvaardig?
Aard en functies materieel strafrecht
- Vaak groot grijs gebied binnen materieel strafrecht, bijv. wetten en regels maar ook
daden en onder welke wet deze daad valt, en of deze strafbaar is.
- Grens strafbaar feit: waar jou handelen of mogelijke handelen (mogelijk) leidt tot een
ondoenbare schade aan iemand anders
Definitie materieel strafrecht
- Strafrecht is sanctierecht, straf en maatregelen die kunnen worden opgelegd
o Recht overheid om straf/maatregel op te leggen
- Rechtsgebied dat regelt welke gedragingen onder welke voorwaarden strafbaar zijn
en waar het strafrecht mag worden toegepast
o Geheel algemeen deel: geldende voorwaarden strafrechtelijke
aansprakelijkheid
o Bijzonder deel: geheel afzonderlijke strafbepalingen/begripsomschrijvingen
- Voorwaarden voor vervolgbaarheid
- Rechtsbescherming en instrumentaliteit
o Spanning binnen strafrecht: bieden bescherming aan burgers (en verdachte,
legaliteitsbeginsel), tegenover straffen (instrumentaliteit)
- Dogmatiek en systematiek strafrecht
Waartoe bestaat strafrecht
- Hoofddoel: voorkomen van eigenrichting (eigen rechter spelen)
- Achtergrond: maatschappelijk contract-denken
- rechtvaardigingstheorieën
Deel B: rechtvaardigingstheorieën
Vergelding als grondslag straf, retributivisme
- Absolute theorie: rechtvaardiging los van effecten
- Bestraffing schuldigen is verdiend en daarmee intrinsiek goed
- Proportionaliteit straf
- Herstel van balans
- Retrospectieve oriëntatie
- Twee varianten retributivisme
o Positief retributivisme : gerechtigheid eist bestraffing van schuldige (kant)
o Negatief retributivisme: alleen schuldige mag (moet niet) worden bestraft
(evenredigheid)
Betekenis strafrecht, Utilitarisme
- Verwacht nut als grondslag straf
- Relatieve theorie: rechtvaardiging gebonden aan effecten
- Straf is geen recht maar een instrument voor toekomstig doel
- Prospectieve oriëntatie
1
, - Strafdoelen:
o Generale preventie
o Speciale preventie
o Rehabilitatie
o Incapacitatie
o Beveiliging
- Bentham en Beccaria: rechtvaardigheid in nut van strafrecht
Betekenis rechtvaardiging
- Nadelen retributivisme en utilitarisme
- Spiegelbeeldige varianten
o Utiliteit als algemene rechtvaardiging, aangevuld met negatief retributivisme
o Vergelding als algemene rechtvaardiging, afgezwakt met utilitarisme
overwegingen
Leidend in NL
Scherpe kanten van zuiver utilitarisme en retributivisme
afgeslepen
biedt theorie houvast?
Eclecticisme in praktische uitwerking?
Deel C: definitie strafbaar feit
3 dimensies
1. Historisch (wat er is gebeurd)
2. Wettelijk (delictsomschrijving in wet)
a. Misdrijven en overtredingen
b. Materieel en formeel omschreven
c. Commissie en omissiedelicten
d. Krenkings- en gevaarzettingsdelicten
e. Gekwalificeerde en geprivilegieerde delicten
3. Juridisch (Voorwaarden voor strafbaarheid) (art. 350 Sv)
a. Gedraging (handelen en nalaten) (bewijs TLL)
b. Wettelijke delictsomschrijving (legaliteitsbeginsel) (kwalificatie)
c. Wederrechtelijkheid (element) (feit strafbaar)
d. Verwijtbaarheid (element) (verdachte strafbaar)
Voorwaarden strafbaarheid
- Systeem wetgever 1886
o Gedraging en delictsomschrijving nodig
o Strafbaar tenzij wettelijke strafuitsluitingsgrond toepasselijk
o Misdrijf: opzet/culpa (schuldbestanddeel)
o Overtreding: materieel feit (schuldbestanddeel)
2
, - Ontwikkeling dogmatiek
o Arrest Melk en Water
‘doen plegen’ melkboer aan knecht.
Voorwaarden: knecht moet geen schuld hebben
Probleem: bij overtreding geen schuld nodig, maar in dit geval
wel overtreding
Antwoord: afwezigheid van alle schuld knecht, dan ook geen
overtreding, niet te verwijten
Tegenwoordig: element verwijtbaarheid
o Arrest koeien
Element wederrechtelijkheid ingevoerd
Wel strafbaar feit gepleegd, maar met zelfde bedoeling als wet
geen straf
o Gevolg: onderscheid rechtvaardigingsgrond en schulduitsluitingsgronden
- Tegenwoordig het juridisch begrip strafbaar feit
o Gedraging
o Delictsomschrijving
o Wederrechtelijkheid
o Verwijtbaarheid
o Dus strafbaar tenzij: wettelijke of ongeschreven strafuitsluitingsgrond
toepasselijk
Tot wie richt zich strafbepaling
- Daderschap
o Vervullen delictsomschrijving
o Handelen en nalaten
- Wie bewerkstelligt verboden gedrag
o Wie norm adressant
o Kwaliteitsdelicten
o Verboden toestand of zorgplicht (HR Laadbak)
- Van gewilde spierbeweging naar vergeestelijkt daderschap
o Functioneel daderschap
o Strafrechtelijke aansprakelijkheid vanwege functionele verantwoordelijkheid
o Uitbreiding van strafrechtelijke aansprakelijkheid
o Niet ieder delict kan functioneel worden geïnterpreteerd
3
, WEEK 1 KENNISCLIP
Dominante moraalfilosofie
Uitganspunten:
- Morele oordelen/handelingen kan alleen maar afhangen van gewilde van actoren.
Morele verantwoordelijkheid voor resultaten van onze handelingen hangt
rechtstreeks af van mate waarin die resultaten gewild zijn.
- Dus geen morele verantwoordelijkheid voor factoren waarover wij geen controle
kunnen uitoefenen
- Vraag: klopt dit met de praktijk:
Feitelijk 4 vormen van moreel toeval (moral luck)
1. Constitutive luck in te kind of person you are. Karaktereigenschappen van mensen.
2. Luck in the way actions and projects turns out. Bijvoorbeeld onzorgvuldig of nalatig
gedrag. Voorbeeld: vrachtwagenchauffeur rijdt per ongeluk kind over, had zijn
banden moeten checken. Het gevolg heeft dus invloed: lichte achtzaamheid met
ernstige gevolgen kan culpoos gedrag opleveren.
a. Opzet geen uitputtende grondslag (dus niet helemaal zoals uitgangspunten
van kant)
b. Belangrijk in strafrecht
3. Luck in one’s historical circumstances. Denk aan toeval situatie waarin persoon in
kan verkeren.
4. Lucky in how one is determined by antecedent circumstances. Doorwerking van
voorafgaande oorzakelijke factoren. Probleem van de vrije wil.
a. Wil kan gedetermineerd zijn uit andere omstandigheden (bijv. natuurwetten).
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller samhoogendoorn. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.06. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53068 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now