Inleiding sociologie: zie PWP
- Sociale versus sociologie
Probleem is sociaal
Wanneer in de samenleving een bepaald sociaal fenomeen door een groep van
mensen als onaanvaardbaar, niet rechtvaardig, niet aansluitend bij een zekere norm
wordt beschouwd.
Probleem is sociologisch
Wanneer het sociaal fenomeen op een systematische, analytische en met de
wetenschappelijke methode wordt bestudeerd en mogelijke beschrijvingen en
verklaringen worden opgebouwd.
Hoofdstuk 1: Sociologie als wetenschap
1.1 Drie vormen van kennisverwerving
1.1.1 Kennis op basis van geloof of opvatting (geloofskennis)
Mensen kunnen iets weten omdat ze het geloven
Kennis wordt aangenomen van iemand waaraan mensen een autoriteit toekennen
VB.: gelovigen nemen aan wat priester, rabbijn, imam zegt
Zonder zelf te onderzoeken = Weinig kritisch
= dogmatisch denken
geloofswaarheid die algemeen bindend is, niet aan verdere controle wordt
blootgesteld
Afhankelijk van betrouwbaarheid van de autoriteit die mensen geloven
Negatieve gevolgen van een handeling worden toegeschreven aan de autoriteit
Maatschappijen waarin geloofskennis dominant is = gesloten maatschappijen
Toegang tot kennis is vaak afgesloten
Alleen bereikbaar voor bevoordeelde groep (priesters, Schriftgeleerden,…)
Kennis is macht
1.1.2 Ervaringskennis en ervaringsdeskundigheid
Mensen kunnen iets weten vanuit wat ze hebben meegemaakt
Via proces: proberen, lukken, mislukken = trial and error
Kennis op basis van opgedane levenservaring ( common sense kennis, wijsheid)
ervaringen zijn niet veralgemeenbaar/ overdraagbaar naar anderen
Ervaringsdeskundigen VB.: domein armoede
hulpverleners hebben baat bij het samenwerken met mensen die over
ervaringskennis beschikken ( learning by doing)
1
,Inleiding sociologie eerste bachelor BPM
Ervaringskennis: subjectief
Wanneer ze gedeeld wordt intersubjectief
= mensen in gelijkaardige situatie met dezelfde ervaring delen dezelfde subjectieve
inzichten
1.1.3 Wetenschappelijke kennis
Kennis opgedaan op basis van een kritisch onderzoek van objectieve feiten objectief
Voorlopig: waar tot het tegendeel bewezen is
Verificatie
= na onderzoek is een theorie waar als ze bevestigd wordt door de feiten,
waarnemingen uit de werkelijkheid
= stelselmatige verificatie ( theorie wordt meer en meer bevestigd)
Falsificatie
= weerleggen van een theorie op basis van een feitelijke vaststelling die niet in
overeenstemming is met wat de theorie voorspelt
Wetenschappelijke kennis komt langzaam en incrementeel tot stand: vallen & opstaan
Wetenschap accumuleert al deze theorieën
Oude zekerheiden verdwijnen ten voordele van nieuwe opvattingen
Onttovering van wereldbeeld ( = mechanisering van wereldbeeld)
Werkelijkheid kan door zeer eenvoudige wetten en vaststellingen worden
beschreven
Rationele verklaring van de werkelijkheid
Occam’s razor = economiebeginsel
Wetenschappelijke verklaring: zo simpel mogelijk dienen te worden geformuleerd
Habermas’s theori: geldigheid van uitspraken ( communicatief handelen)
Waarheid
= uitspraak is waar als ze overeenkomt met de feiten: feitelijke overeenstemming
Juistheid
= uitspraak is juist als ze overeenkomt met de in de sociale context geldende
normen en waarden: ethische overeenstemming
Waarachtigheid
= uitspraak is waarachtig als ze overeenkomt met de innerlijke ingesteldheid van
diegene die de uitspraak doet: subjectieve overeenstemming
Merton: basisprincipe van wetenschap
Gemeenschappelijkheid: wetenschappelijke kennis is openbaar
Wetenschappelijk universalisme: wetenschappelijke kennis is universeel geldend,
persoons –en cultuur onafhankelijk
Belangeloosheid: geen persoonlijke of groepsbelangen
Georganiseerd scepticisme: wetenschap is proces van openheid en kritiek
2
,Inleiding sociologie eerste bachelor BPM
ZIE PWP: Paradoxen van de opensamenleving Proper
ZIE PWP: scheermes van Ockham
1.2 Sociologie als wetenschap
Sociologen
Stellen vragen + zoeken antwoorden op deze vragen
Gaan daarvoor op een specifieke methodische wijze te werk
= methodisch en analytisch handelen om tot sociologische kennis te komen
Standaardmodel van wetenschappelijk onderzoek
1.2.1 Sociologische vraagstelling en methode
Stappenmodel
Omschrijving van het onderzoeksprobleem ( probleemstelling)
Bronnenonderzoek
Vraagstelling van het onderzoek ( opdelen in subvragen, haalbaarheid vragen)
Vastleggen van onderzoeksconcept
Concrete uitwerking van het onderzoek
Uitvoering, gegevensverwerking, rapportage
Conclusies
Onderzoeksstrategieën
Survey-onderzoek: weergegeven in cijfers: kwantitatief onderzoek: enquête
o Beschrijvend onderzoek
Beschrijving van de werkelijkheid
Beschrijvende statistiek: tabellen, grafieken, cijfers, GEEN verklaring
o Hypothese toetsend onderzoek
Verbanden, causale relaties
= onderscheid onafhankelijke en afhankelijke variabelen
Experiment: kwantitatief onderzoek
Onderzoeker introduceert bepaalde veranderingen, waarvan de effecten
worden bestudeerd
Zorgt ervoor dat andere variabelen onder controle worden gehouden
Sociale werkelijkheid is zo complex
= dat manipulatie van variabelen een moeilijke opgave wordt
Casestudy: kwalitatief onderzoek: sociale werkelijkheid weergegeven door woorden
Minder harde gegevens ( cijfers)
Meer oog voor de situationele context van de onderzochte groep/situatie
+ interpretatieve kader van sociale situatie ( inlevingsvermogen)
VB.: inhoudsanalyse, participerende observatie
3
, Inleiding sociologie eerste bachelor BPM
1.2.2 Criteria van sociaal wetenschappelijk onderzoek
1.2.2.1 Representativiteit
Representatief
Conclusies die geldig zijn voor een deelgroep van de populatie kunnen
gegeneraliseerd worden naar de onderzoekspopulatie toe ( toepasselijk)
VB.: Steekproef ( enquête)
Aantal factoren: leeftijdsafbakening, verhouding mannen/vrouwen,…
= Stratificeren
het maken van deelgroepen waarbinnen elk element evenveel kans heeft om in
de onderzoekspopulatie betrokken te worden
Non-respons
Groep van onderzochten die (op basis van een gemeenschappelijk kenmerk) voor
een vertekening van de onderzoeksresultaten kunnen zorgen
Groep ondervertegenwoordigd
VB.: enquête via telefoon
Exit-polls bij verkiezingen
Na sluiten van de stembureaus worden op basis van een steekproef de
verkiezingsresultaten voorspeld
1.2.2.2 Validiteit
= onderzoeksresultaten vormen een weerspiegeling van wat de onderzoeker met het
onderzoek beweert te onderzoeken
Algemene, open vragen niet aangewezen
1.2.2.3 Betrouwbaarheid
Onderzoek is betrouwbaar
Wanneer een andere onderzoeker, in dezelfde situatie en met hetzelfde
onderzoeksinstrument, dezelfde resultaten zou verkrijgen
Onderzoeksrapportage
Geeft weer welk materiaal werd gebruikt, welke onderzoeksgroep werd gekozen,
welke onderzoeksmethode werd gevolgd,…
1.2.2.4 Objectiviteit
Objectief
Onderzoekers moeten zich houden aan de feiten
Het onderzoek moet onafhankelijk gebeuren van de onderzoeker
= conclusies op basis van empirie en feiten
Gevaar van sociale interferentie: van de onderzoeker met het gedrag van de onderzochte
personen ( onderlinge beïnvloeding) VB.: Hawthorne onderzoek
Waardenvrijheid in sociaalwetenschappelijk onderzoek P.14
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Cvput. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.57. You're not tied to anything after your purchase.