Samenvatting van hoofdstuk 5 t/m 9 van het boek Gezondheidsvoorlichting en gedragsverandering, een planmatige aanpak, 8e druk. Tentamenstof 2e periode.
Werken aan Preventie
Gezondheidsvoorlichting en gedragsverandering, een planmatige
aanpak
Hoofdstuk 5 Interventieontwikkeling
§5.1 Inleiding
Intervention Mapping: protocol om het adequaat gebruik van empirische
gegevens en theoretische inzichten bij ontwikkeling van programma’s om gezond
gedrag te bevorderen en de samenwerking tijdens het ontwikkelingsproces te
bevorderen.
§5.2 Intervention Mapping stap 2: veranderingsdoelen
Hierbij worden algemene programma doelen omgezet in specifieke doelen die te
maken hebben met wie en wat als gevolg van de interventie zal veranderen. Vier
taken spelen hierbij een rol:
1. Kies einddoelen voor gedrag en omgeving
Formuleer gedrags-en omgevingsfactoren die de gezondheid
bevorderen: uitkomst van het programma.
2. Kies specifieke gedragsdoelen
Dit is de uitkomst van de vragen: wat moet de doelgroep doen en wat
zal er veranderen, wie zal dit realiseren en wat moet deze persoon
doen?
3. Kies veranderbare en belangrijke determinanten.
Dit moet gebeuren op basis van literatuur, theorie en eventueel
aanvullende onderzoek.
4. Maak een matrix van specifieke veranderdoelen.
§5.3 Intervention Mapping stap 3: Theoretische methodieken en praktische
technieken
Methodiek: een aan de theorie ontleend proces van verandering.
Techniek: de praktische vorm waarin de methodiek is gegoten.
Het product van deze stap is een lijst van technieken bij de veranderingsdoelen.
Er horen drie taken bij:
1. Ontwikkel met de planningsgroep ideeën over het programma.
Er moet een evenwicht worden gevonden tussen opvattingen en
evidentie over effectieve methoden.
2. Bedenk een theoretische methodiek bij de veranderingsdoelen
Er wordt hierbij gekeken naar methodieken die geschikt lijken om
veranderingsdoelen te behalen (inventariseren). Per determinant zijn er
verschillende methodieken mogelijk.
3. Leidt de methodiek af uit theorie en literatuur
De stap is er om de geïnventariseerde methodieken een sterke basis te
geven door middel van wetenschappelijke theorie en empirie. Er moet
rekening gehouden worden met de condities en of deze overeenkomen
met de doelen en de doelgroep van het programma.
4. Vertaal de methodiek in praktische technieken
In deze stap wordt gekeken naar hoe voorlichting wordt vormgegeven
en uitgevoerd: het vertalen en operationaliseren van methodieken naar
praktische voorlichtingstechnieken. Je moet je afvragen onder welke
condities methodieken en theorieën effectief zijn. Een methodiek kan
vertaald worden naar verschillende praktische technieken. Het vertalen
kan (vaak lastig) met literatuur, onderzoek en theorieën, maar ook door
ervaring.
5. Controller of alle veranderdoelen in het programma aan bod komen.
, Dit is te controleren door een tabel te maken waarin de relatie tussen
methodieken, technieken en veranderingsdoelen wordt weergegeven.
§5.5 Intervention Mapping stap 4: Programma ontwerp –en productie
Hierbij worden alle losse technieken samengevoegd tot één geheel. Ook deze
stap is verdeeld in taken:
1. Overleg met de beoogde doelgroep en programma-uitvoerders
Door de participatie kan er rekening worden gehouden met opvattingen
(cultuur) van de doelgroep.
2. Ontwerp thema’s, bereik, volgorde en materialen van het programma.
Het gaat nu om ‘het verhaal’, wie het programma uitvoert en hoe dit
gebeurt. Als een programma gericht is op beïnvloeding van
persoonsdeterminanten kan er gebruik gemaakt worden van het
Communication Persuasion Model -> 7 fasen:
1 en 2 -> mate waarin mensen aandacht hebben voor het programma
en het begrijpen.
3, 4, 5, 6 -> mate waarin voorlichting determinanten van gedrag
beïnvloedt (kennis, risicoperceptie, attitude, sociale invloed, eigen-
effectiviteit).
7 -> behoud van de gedragsverandering
Ook wordt er bij deze stap gekeken naar hoe het programma wordt
geïmplementeerd. Volgens het CPM zijn de effecten van voorlichting
afhankelijk van wie (bron) wat zegt (bericht), hoe (kanaal) tegen wie
(ontvanger).
3. Beschrijf in detail hoe en welke materialen ontwikkeld worden.
Hiervoor wordt er gebruik gemaakt van andere specialisten. Als GB’er
zorg je ervoor dat programmaconcepten overeind blijven, net als de
theoretische principes van de methodiek.
4. Beoordeel al bestaande programma’s en materialen.
Ga na of deze materialen aansluiten bij de huidige doelen,
overeenstemmen met de methoden en technieken en geschikt zijn voor
de doelgroep.
5. Ontwikkeling van conceptversies van programmacomponenten
Produceren van conceptversies van programmacomponenten
6. Test de materialen uit bij de doelgroep.
7. Produceer materialen.
§5.6 Ervaringen met Intervention Mapping
Door dit ‘protocool’ weten GB’ers waar ze rekening mee moeten houden. De
beschrijving van het proces maakt de programmaontwikkeling transparant.
Doordat het programma hierdoor gedetailleerd wordt omschreven kan het goed
worden onderbouwd en kan erop worden voortgebouwd.
Hoofdstuk 6 Theorieën en methodieken van verandering
§6.1 Inleiding
Het gaat hier om theorieën voor gedragsverandering. Voor het ontwerpen van
een programma zijn (vaak) meerdere theorieën nodig. Iedere theorie bevat
richtlijnen voor bepaalde onderwerpen.
§6.2 Methodieken en technieken voor beïnvloeding van determinanten:
begripsverheldering
Een methodiek kan op verschillende manieren vertaald worden in specifieke
technieken. In een praktische techniek is de methodiek zo geoperationaliseerd
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller RoosvanOijen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.89. You're not tied to anything after your purchase.
