Summary
samenvatting biologie Thema afweer
- Course
- Level
Dit is een samenvatting van het boek biologie voor jou, thema afweer. Basisstof 1 t/m 4, 6 vwo.
[Show more]
Seller
Follow
feliensuermondt
Content preview
BIOLOGIE THEMA AFWEERBasisstof 1: bescherming
Veel ziekteverwekkers/pathogenen zijn erg klein, bijvoorbeeld virussen en
bacteriën. Het inwendige milieu is gescheiden van het uitwendige milieu door het
dekweefsel van de huid, de longen en de darmen. De inhoud van het maag-
darmkanaal hoort bij het uitwendige milieu. Het inwendige milieu is roze. Je kan
daar alleen komen door het celmembraan te passeren.
Stoffen of cellen die niet in je lichaam thuis horen, heten lichaamsvreemd. Je
afweersysteem of immuunsysteem beschermd je hier tegen. Lichaamseigen stoffen
of cellen worden door je lichaam gemaakt of zijn onderdeel van je lichaam. Deze
worden normaal gesproken niet aangevallen. Als een pathogeen je lichaam
binnendringt noem je het een infectie. De ziekteverschijnselen ontstaan veel door
de giftige stoffen (toxinen) die binnen komen via bacteriën, schimmels en dieren.
Virussen bevatten DNA of RNA met daaromheen een eiwitmantel (capside).
Virussen kunnen zich niet zelfstandig voortplanten, maar gebruiken daarvoor gastheercellen. Na
aanhechting van een virus aan receptoren op de gastheercel vindt er een proces plaats waarbij het
virus-DNA of Virus-RNA terechtkomt in het cytoplasma van de gastheercel. Er vindt dan een
vermenigvuldiging van het virus plaats.
Wanneer je ziek wordt doordat virussen zich in
je cellen vermenigvuldigen, spreek je van een
virusinfectie (virale infectie).
Virussen kunnen hun gastheer op verschillende
manieren ziek maken:
- Ze kunnen cellen doden of
beschadigen door de afgifte van eiwit
verterende enzymen.
- Ze kunnen geïnfecteerde cellen
toxinen laten produceren, waardoor de
cel beschadigd raakt of sterft.
De huid en de slijmvliezen vormen de eerste
verdedigingslinie in de bescherming tegen gevaren van buitenaf. Daar waar openingen in de huid
zitten, zoals bij de ogen, de neus en de mond, zorgen slijmvliezen ervoor dat ziekteverwekkers
moeilijk kunnen binnendringen. Afweer met behulp van fysieke aanpassingen noem je mechanische
afweer. Denk aan slijm, speeksel en traanvocht. Ook de goede bacteriën op de huid en in de darmen
horen bij de mechanische afweer. Chemische afweer is het gebruik van stoffen om indringers buiten
te houden (bv. Maagsap).
In de kiemlaag liggen pigmentvormende cellen: de
melanocyten (melanos = zwart). Deze vormen het donkere
pigment melanine, dat ze via hun uitlopers afgeven aan de
nabijgelegen opperhuidcellen. De vorming van melanine
wordt gestimuleerd door blootstelling van de huid aan
, zonlicht. Melanine beschermt de delende cellen in de kiemlaag tegen de schadelijke invloed van
ultraviolette straling in zonlicht.
Basisstof 2: afweer
Wanneer ziekteverwekkers of schadelijke stoffen het interne milieu
binnendringen, wordt het immuunsysteem geactiveerd. Binnen het
immuunsysteem worden 2 typen afweer onderscheidt:
- De aangeboren afweer (aspecifieke afweer), is gericht tegen
vele verschillende typen ziekteverwekkers, komt voor bij alle
dieren en planten en dient als een snelle eerste afweer
tegen infectie. Is de basis voor de verworven afweer.
- De verworven afweer (specifieke afweer), het deel van je
immuunsysteem dat je gedurende je leven ontwikkelt. Deze
afweer is gericht tegen één type ziekteverwekker en komt
alleen bij gewervelde dieren voor.
Belangrijke organen van het
immuunsysteem zijn het beenmerg, de thymus, de milt en de
lymfeknopen. Deze vier organen worden de lymfoïde organen
genoemd. Ze hebben een functie bij de opslag en het transport van
witte bloedcellen. In het rode beenmerg ontstaan uit stamcellen
verschillende typen witte bloedcellen: fagocyten en lymfocyten. De
fagocyten horen bij de aangeboren afweer en de lymfocyten bij de
verworven afweer.
Als een ziekteverwekker het lichaam van een mens is binnengedrongen, wordt hij vrijwel direct
aangevallen door fagocyten. De fagocyterende cellen gebruiken receptoren om deze pathogenen te
detecteren. Er zijn 2 typen fagocyten:
- Granulocyten, komen overal in het lichaam voor, reageren snel op
binnendringende ziekteverwekkers en maken deze binnen enkele
minuten na binnenkomst onschadelijk door ze te fagocyteren.
Binnen de granulocyten smelten lysosomen samen met het blaasje
waarin de bacterie is ingesloten. Enzymen uit de lysosomen doden
vervolgens de bacterie. De granulocyt gaat hierdoor meestal ook
dood. (bestandmiddelen van etter en pus)
- Monocyten, komen ook overal in het lichaam voor. Na aanmaak in
het beenmerg wordt een deel opgeslagen in de milt en een ander
deel gaat via de bloedbaan naar de weefsels. Uit monocyten
ontwikkelen zich 2 typen cellen:
Macrofagen, verplaatsen zich door het hele lichaam en
kunnen in tegenstelling tot granulocyten meerdere
ziekteverwekkers vernietigen, doordat ze niet te gronde
gaan na fagocytose.
Dendritische cellen vind je vooral op plaatsen waar ziekteverwekkers kunnen
binnendringen, zoals de huid en de slijmvliezen. Macrofagen en dendritische cellen
spelen een rol in de aangeboren en in de verworven
afweer.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller feliensuermondt. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.62. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
62491 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now