Levenslooppsychologie
Les 1: Intro
Historiek: Doorheen de tijd
- Al altijd interesse in kinderen:
- Opvoeding
- Onderwijs
- Bestuderen van kinderen al altijd aanwezig -> levert belangrijke inzichten op
- Niet wetenschap, te weinig gericht op achterliggende mechanismen
Oudheid
- Oud-Griekse en Romeinse samenleving: reeds visie op individuele menselijke
ontwikkeling
Plato
- Kind wiegen -> Uitgroeien tot goede atleet
- Kind verwennen -> Maakt kind prikkelbaar
- Tirannieke houding -> Futloze en sombere kinderen, late rniet geschikt om in
volwassen wereld te functioneren.
Cicero
- Leven verloopt volgens een vaste regelmaat -> een vaste opeenvolging van de
verschillende tijdsperiodes van het leven (kindertijd, jeugd, ...)
- Elke tijdsperiode zijn eigenheid
- Kindertijd: gekenmerkt door zwakheid
- Jeugd: Onstuimigheid
Kindertijd belangrijk
- Investering in kinderen komt de maatschappij ten goede
- Kinderen vormen samenleving van morgen
Middeleeuwen
Kind = een geschenk van God
- Aan de andere kant was het kind ook een erfzonde
- Ga en vermenigvuldig u, liefst wel onbevlekt
- Geen beschermde kindertijd
- Kind = imperfect miniatuurvolwassene
- Kind werd als volwassene behandeld -> extra werkkracht
,- Weinig emotionele benadering
Erasmus = Uitzondering
- Hij vond dat de taalontwikkeling wel zeer belangrijk was en dat het een
enorme achterstand oploopt als hij thuis de taal niet geleerd word
- Belang van liefdevolle bejeging
- Belang van degelijk onderwijs
Verlichting
Wat?
- Tegenreactie tegen kerk en dogma's
- Gedachtegoed en maatschappelijke stelsels uitbouwen op basis van ratio
- Geloof in de maakbaarheid van de samenleving vanuit rationele denken
Filosofische benadering blijft belangrijk
Jean-Jacques Rousseau
- Kind = innergoed
- Verdorven door slechte invloeden
- Kennis via interactie met omgeving
- Ouders moeten kind kans bieden om natuurlijke mogelijkheden te ontplooien
John Locke
Kind = Tabula rasa (blanco blad)
- Belangrijke taak voor ouders is opvoeding en ervaringen bijbrengen
- SOCIOGENESE van de kindertijd:
- kindertijd wordt ontdekt als belangrijke aparte periode in de ontwikkeling
die welbepaalde benadering vraagt
Moderne tijd
- Sterke interesse in de ontwikkeling -> mens stamt niet af van Adam en Eva
maar is doorheen de duizenden jaren geëvolueerd uit andere diersoorten
- Observaties van zijn eigen zoon -> op welke leeftijd gebeurt er wat?
- Voor het eerst accuraat en systematisch in kaart brengen van
ontwikkelingsstappen
,- Babybiografieën
- Wetenschappelijk? Nee! Want casestudies door eigen vaders!
- Structuur & mechanismen proberen te ontdekken in ontwikkeling van een
kind
Recapitulatiehypothese
Ernst Haeckel
"De ontogenese is een recapitulatie van de fylogenese"
"Ontwikkeling van een individu van een soort is de herhaling van de
ontwikkeling van een soort"
Dus de ontwikkeling van elke individuele mens is een herhaliing van de
ontwikkeling doorheen duizenden jaren van primitieve naar ingewikkelde
levensvormen.
Genetische psychologie:
- Psychologische groei is sterk parallel aan biologische groei
- Biologische mechanismen zijn sturend voor psychologische ontwikkeling
De vorige eeuw tot nu
- Maatschappelijke visie op kindertijd en de hun verwachtingen van kinderen
zijn veranderd doorheen de tijd
- Begin 1900: Kinderen werkten fulltime in de mijnen
Wetenschappelijke ontwikkelingspsychologie
Nieuwe wetenschappelijke onderzoeksmethodes en nieuwe theorieën
Alfred Binet
- Normeringsprincipe -> wat is de norm om een kind intelligent te noemen ->
grondlegger van latere IQtest
,Stern
- Cross-sectioneel onderzoek
- Op 1 moment groep van zelfde leeftijd onderzoeken/bestuderen om
bepaalde patronen te ontdekken
Hall
- Vragenlijsten van grote groepen kinderen om zicht te krijgen op attitudes,
interesses, gedragingen, ...
Verwetenschappelijking -> Biologische kijk maakt plaats voor andere
invalshoeken
20ste eeuw
- Naast verwetenschappelijking ook aantal toonaangevende theorieën vanuit
verschillende invalshoeken:
- Psychodinamisch
- Gedragspsychologisch
- Cognitief
- Biologische kijk op ontwikkeling schuift naar achtergrond
- Ook aandacht voor levensfasen na kindertijd en jeugd
- Volwassenheid en ouderdom nu ook in het vizier
Beschrijven vs verklaren
Ontwikkelingspsychologie:
- Méér dan beschrijven van wat met ziet op welk moment
- Werkzame processen en mechanismen verklaren
- Predictie van ontwikkelingsfenomenen
Nomothetisch vs idiografisch
- Nomos - thèsis
- (wet-stelling)
- observatie van grote groepen mensen wetmatigheden
- Idios - graphein
- (eigene-beschrijven), beschrijven van individu mechanismen
- Complementair
,Differentiatie, integratie, organisatie
Ontwikkeling verloopt via processen van: (rest woordenlijst)
- Niet enkel in de richting van grotere complexiteit
Structuur vs functie
- In bestuderen van ontwikkeling kan je aandacht hebben voor:
- Structuur = waaruit iets bestaat
- Functie = werking
- Beide belangrijk en interactief:
- Structuur heeft invloed op functie en vice versa
Kwantitatief vs kwalitatief
- Kwantitatief = toename van bv aantal woorden op vlak van taalontwikkeling
- Kwalitatief = hoe is het taalgebruik?
Onomkeerbaar
- Eens de vaardigheid is verworven = voor altijd
- Uitzondering: regressie (terugkeer)
Normatief vs individueel
- Vaardigheden zijn universeel
-Lopen, spreken, schrijven, ...
- Iedereen eigen tempo en eigen invulling
- Belangrijk in hulpverlening
- Normen geven richtlijnen op vlak van ontwikkelingsvertraging
, Ontwikkelingsdeterminanten
Wat?
Bepalende factoren in de ontwikkeling:
- Nature/nuture debat
- Interactionistisch model:
- Gevolg van geen interactie tijdens ontwikkeling
- Ontwikkeling = resultante van interactie tussen aanleg & milieu
- Gevoelige periodes
- Kritische periodes: Wolfskind
- wilde kinderen, van jongs af aan zonder menselijk contact (geen affectie, ...)
opgegroeid en hebben dientengevolge nauwelijks of geen kennis van menselijk
gedrag en taal.
- Motorische, cognitieve, ... ontwikkelingen niet ontwikkeld
- Ze weten niet wat te doen als er bv een bal voor hun word gelegd
Normatieve determinanten
- Leeftijdsgebonden invloeden
- Biologisch (bv lichamelijke veranderingen in puberteit) of
omgevingsbepaald (bv pensioenleeftijd op 65 jaar)
- Historische invloeden
- Invloeden (biologisch of omgeving) bepaald door een
tijdskader
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller schoelinckaube. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.29. You're not tied to anything after your purchase.