Summary
Samenvatting microbiologie
- Course
- Institution
Samenvatting microbiologie, powerpoints en eigen notities.
[Show more]
Seller
Followhannelorekriek
Reviews received
Content preview
2Inhoudstafel
Hoofdstuk 1: Inleiding......................................................................................................................................................5
1.1 Werkgebied van de microbiologie.........................................................................................................................5
1.2 Geschiedenis van de microbiologie.......................................................................................................................7
1.2.1 De Oudheid.....................................................................................................................................................7
1.2.2 De “Generatio Spontanea” en de ontdekking van micro-organismen...........................................................7
1.2.3 De microbiologie als wetenschap...................................................................................................................8
1.2.4 De medische microbiologie.............................................................................................................................8
1.2.5 Indeling van de levende wereld volgens (micro)biologen..............................................................................9
Hoofdstuk 2: Celbouw van het organisme.....................................................................................................................10
2.1 Prokaryotische versus eukaryotische micro-organismen....................................................................................10
2.2 De kern.................................................................................................................................................................10
2.2.1 Chemische structuur van DNA......................................................................................................................11
2.2.2 Ruimtelijke structuur van DNA.....................................................................................................................11
2.3 Cytoplasma...........................................................................................................................................................11
2.4 Subcellulaire deeltjes en structuren....................................................................................................................11
2.4.1 Mitochondriën..............................................................................................................................................11
2.4.2 Chloroplasten, chromatoforen en chromoplasten.......................................................................................11
2.4.3 Endoplasmatisch reticulum...........................................................................................................................11
2.4.4 Ribosomen....................................................................................................................................................12
2.4.5 Golgi-apparaat..............................................................................................................................................13
2.4.6 Lysosomen....................................................................................................................................................13
2.4.7 Vacuolen.......................................................................................................................................................13
2.4.8 Korrels...........................................................................................................................................................13
2.5 Cytoplasmatisch membraan................................................................................................................................13
2.6 Celwand................................................................................................................................................................14
2.7 Slijmlaag en kapsel...............................................................................................................................................15
2.7.1 Slijmlaag........................................................................................................................................................15
2.7.2 Kapsel............................................................................................................................................................15
2.8 Flagellen & ciliën en pili & fimbriae.....................................................................................................................15
2.9 Endosporen..........................................................................................................................................................16
Hoofdstuk 3: Morfologie................................................................................................................................................17
3.1 Microscopische hulpmiddelen (enkel slides).......................................................................................................17
3.1.1 Lichtmicroscopie...........................................................................................................................................17
, 2
3.1.2 Confocale scanning laser microscopie..........................................................................................................18
3.1.3 Elektronenmicroscopie.................................................................................................................................18
3.1.4 Ter overzicht.................................................................................................................................................19
3.2 Schimmels en aanverwante soorten...................................................................................................................19
3.2.1 Schimmels.....................................................................................................................................................19
3.2.2 Slijmzwammen of myxomyceten..................................................................................................................20
3.2.3 Lichenes of korstmossen...............................................................................................................................21
3.3 Gisten...................................................................................................................................................................21
3.4 Bacteriën..............................................................................................................................................................21
3.5 Overgangsgroepen...............................................................................................................................................23
3.5.1 Archaea.........................................................................................................................................................23
3.5.2 Rickettsiae (obligaat parasitaire bacteriën)..................................................................................................23
3.5.3 Actinomyceten (straalschimmels)................................................................................................................23
3.5.4 Mycoplasma..................................................................................................................................................23
3.5.5 Mycobacteria................................................................................................................................................23
3.5.6 Myxobacteria (glijdende bacteriën)..............................................................................................................24
3.5.7 Cyanobacteria...............................................................................................................................................24
3.6 Protozoa...............................................................................................................................................................24
3.7 Algen....................................................................................................................................................................25
3.8 Virussen, viroïden, prionen..................................................................................................................................25
3.8.1 Virussen.........................................................................................................................................................25
3.8.2 Viroïden.........................................................................................................................................................25
3.8.3 Prionen..........................................................................................................................................................26
Hoofdstuk 4: Microbiële groei.......................................................................................................................................26
4.1 Inleiding................................................................................................................................................................26
4.2 Mitose, meiose en conjugatie..............................................................................................................................26
4.3 Geslachtelijke en ongeslachtelijke voortplanting................................................................................................26
4.4 Groei van bacteriën..............................................................................................................................................27
4.4.1 Individuele bacteriegroei..............................................................................................................................27
4.4.2 Groei van de bacteriële populatie................................................................................................................27
4.4.3 Uitwisseling van genetisch materiaal tussen bacteriën................................................................................28
4.5 Groei van fungi (gisten en schimmels).................................................................................................................29
4.5.1 Ongeslachtelijke voortplanting van de fungi................................................................................................30
4.5.2 Geslachtelijke voorplanting van de fungi......................................................................................................30
4.5.3 Levenscycli van de fungi................................................................................................................................30
, 2
4.6 Groei van virussen................................................................................................................................................30
4.6.1 Aanhechtingsfase (virusintrede of virusadsorptie).......................................................................................31
4.6.2 Injectie van het faag-DNA.............................................................................................................................31
4.6.3 Intracellulaire vermenigvuldiging en lysis.....................................................................................................31
4.7 Invloedsfactoren op de groei van micro-organismen..........................................................................................31
4.7.1 Voedingsstoffen/samenstelling van het groeimedium.................................................................................31
4.7.2 Temperatuur.................................................................................................................................................32
4.7.3 Zuurtegraad of pH.........................................................................................................................................34
4.7.4 Zuurstof.........................................................................................................................................................34
4.7.5 De wateractiviteit (aw)...................................................................................................................................35
4.7.6 Antimicrobiële stoffen..................................................................................................................................35
4.8 Kweken van micro-organismen...........................................................................................................................36
Hoofdstuk 5: Het microbieel metabolisme....................................................................................................................36
5.1 Enzymen...............................................................................................................................................................36
5.1.1 Rol in het microbieel metabolisme...............................................................................................................36
5.1.2 Enzymstructuur.............................................................................................................................................36
5.1.3 Ezymwerking.................................................................................................................................................36
5.1.4 Enzymkinetiek...............................................................................................................................................37
5.1.5 Enzymremming.............................................................................................................................................37
5.2 De stofwisseling van micro-organismen..............................................................................................................38
5.2.1 Indeling van de micro-organismen naar stofwisseling.................................................................................38
5.2.2 Waar hebben micro-organismen energie voor nodig?.................................................................................38
5.2.3 Oxidatie- en reductiereacties als basis voor het metabolisme.....................................................................39
5.2.4 Energieleverende reacties............................................................................................................................39
5.2.5 Biosynthetische of energieconsumerende reacties.....................................................................................41
Hoofdstuk 6: Microbiële ecologie..................................................................................................................................41
6.1 Mineralisatie van de C-, N- en S-cyclus................................................................................................................41
6.1.1 Mineralisatie van organische verbindingen..................................................................................................42
6.1.2 Stikstofcyclus.................................................................................................................................................43
6.2 Bodemmicrobiologie............................................................................................................................................44
6.2.1 Microbiële diversiteit in de bodem...............................................................................................................44
6.2.2 Beïnvloeding van het bodemleven...............................................................................................................44
6.3 Symbiose..............................................................................................................................................................45
6.3.1 Samenleving van bacteriën met hogere planten..........................................................................................45
6.3.2 Zwamwortelsymbiose (Mycorrhiza’s)...........................................................................................................46
, 2
6.3.3 Planteneters en hun pensflora.....................................................................................................................47
Hoofdstuk 7: Taxonomie, nomenclatuur en identificatie..............................................................................................47
7.1 Taxonomie en identificatie..................................................................................................................................47
7.2 Nomenclatuur......................................................................................................................................................48
7.3 Taxonomie van de schimmels..............................................................................................................................49
7.4 Taxonomie van de gisten.....................................................................................................................................50
7.5 Taxonomie van de bacteriën................................................................................................................................50
7.6 Taxonomie van de virussen..................................................................................................................................50
Hoofdstuk 8: Industriële microbiologie.........................................................................................................................51
8.1 Inleiding................................................................................................................................................................51
8.2 Het fermentatieproces.........................................................................................................................................51
8.3 Micro-organismen als product.............................................................................................................................52
8.3.1 Micro-organismen als voedselbron..............................................................................................................52
8.3.2 Productie van vaccins....................................................................................................................................53
8.4 Metabolieten als product....................................................................................................................................53
8.4.1 Antibiotica.....................................................................................................................................................54
8.4.2 Enzymen........................................................................................................................................................55
, 2
Hoofdstuk 1: Inleiding
1.1 Werkgebied van de microbiologie
Definities:
Microbiologie: de wetenschap die zich bezighoudt met de bestudering van de bouw en de levensverrichtingen van
micro-organismen.
Micro-organismen:
1. Organismen die uitsluitend met behulp van een (elektronen)microscoop te zien zijn.
2. Organismen die in hun levenscyclus tenminste 1 periode doormaken, waarin een enkele cel zich als
individu vermenigvuldigt.
3. Microscopische organismen die bestaan uit een enkele cel of celcluster samen met de virussen die
microscopisch zijn, maar niet cellulair.
Macro-organismen Micro-organismen
Cellen kunnen niet op zichzelf leven Onafhankelijk van andere cellen
Meercellige structuren
Specialisaties van microbiologen:
Specifieke groepen:
o Viroloog
o Bacterioloog
o Fycoloog of algoloog
o Mycoloog
o Protozoloog
Karakteristieken en activiteiten van micro-organismen:
o Microbiële morfologie
o Microbiële cytologie
o Microbiële ecologie
o Microbiële genetica en moleculaire biologie
o Microbiële taxonomie
, 2
Specifieke domeinen:
o Medische microbiologie
o Levensmiddelenmicrobiologie
o Industriële microbiologie
o Agromicrobiologie
Schadelijke MO Onschadelijke MO Nuttige MO
Ziekten Commensalen Productie en bewaring van
Bestrijding van pathogene Commensalisme = voedsel
MO = fytopathologie symbiose met 1 organisme Verwerking van afval
Ontbindingsprocessen +, 1 organisme / Biotechnologische
Bederfprocessen toepassingen
Verteringsprocessen bij
mens en dier
Toepassingen in de
geneeskunde
Voorbeelden van nuttige micro-organismen:
Productie en bewaring van voedsel:
o Bier-, brood- en wijnbereidingen
o Kazen, yoghurt en melkproducten
o Conserveringsmethodes van basisvoedsel voor mens en dier
Verwerking van afval:
o Huishoudelijk afval
o Industrieel afval
o Giftige stoffen → meststoffen en vruchtbare grond
o Afvalproducten van petroleumraffinage verteren
Biotechnologische toepassingen:
o Productie van enzymen, geneesmiddelen, vaccins, …
o Productie van grondstoffen voor de chemische industrie
o Genetische manipulatie
Verteringsprocessen bij mens en dier:
o Darmflora
o Huidflora
Toepassingen in de geneeskunde:
o Penicilline
o Bestrijding van bacteriële infectieziekten
o Entstoffen en immunoglobulines of antistoffen
, 2
1.2 Geschiedenis van de microbiologie
1.2.1 De Oudheid
In de Oudheid
o Besmettelijke en de niet-besmettelijke ziekten
In het Oude Testament
o Strikte hygiëne
o Verspreiding door afzondering voorkomen
o Vlees niet lang bewaren
Hippocrates
o Overbrenging van besmetting door “uitwaseming” die van een zieke uitgingen
1.2.2 De “Generatio Spontanea” en de ontdekking van micro-organismen
Robert Hooke
o Eerste persoon om micro-organismen waar te nemen
o Eerste microscoop
o Schimmel Mucor
Antonie van Leeuwenhoek
o Nam bacteriën waar
o Microscoop met enkelvoudige lens
o Uitvinder microscoop en grondlegger microbiologie
Aristoteles
o Generatio Spontanea of abiogenesis ↔ biogenesis
o Levend materiaal gaat dood, maar de levenskrachten zouden niet verdwijnen
Experiment aanhangers Generatio Spontanea:
Needham
o Kolf met vloeistof en gunstige condities voor ontstaan van micro-organismen
o Vloeistof opgekookt
o Afgesloten met kurk
o Troebeling → aanwezigheid micro-organismen
Tegenexperimenten Generatio Spontanea:
Francesco Redi
o Maden van rottend vlees afkomstig van eieren van vliegen
Spallanzani
o Experiment Needham met langere duur van verhitting en hermetisch afgesloten kolf
o Geen troebeling → afwezigheid micro-organismen
Appert en Gay Lussac
o Weinig O2 in kolf
Schwann
o Liet lucht toe in kolf
o Verhitte de lucht
o Geen troebeling → afwezigheid micro-organismen
, 2
1.2.3 De microbiologie als wetenschap
Louis Pasteur
o Bewijs verwerping Generatio Spontanea
o Eerste studies over fermentatie
o Micro-organismen aanwezig in lucht → proef met
zwanenhalskolf
o Bewijs biogenesis: levensvormen produceren andere
levensvormen
o Grondlegger van de biochemie en de
moderne bacteriologie
o Bedacht pasteurisatie voor bewaring van
levensmiddelen
o Zag relatie tussen infectieziekten en bacteriën
o Pionierswerk immuniteit: grondlegger
vaccin hondsdolheid
1.2.4 De medische microbiologie
1.2.4.1 Opsporen van ziekteverwekkers
Fracastoro: kleine deeltjes brengen besmetting met
ziekteverwekkers over
Semmelweis: kraamkoorts veroorzaakt door bacteriën als
gevolg van slechte hygiëne
Lister: legde hygiënische maatregelen op → besmetting van
chirurgische wonden vermijden
Robert Koch: grondlegger van de bacteriologie en de medische bacteriologie
o Miltvuurverwekker B. anthracis
o Tuberculoseverwekker M. turberculosis
o Koch’s postulaten → kritische regels voor onderzoek naar relaties tussen ziekten en micro-
organismen = definitieve bewijs dat micro-organismen ziekten kunnen veroorzaken
Koch’s onderzoek naar de relaties tussen ziekten en micro-organismen:
1. Het verdachte pathogeen moet geïsoleerd kunnen worden uit het ziek individu. De verdachte
bacteriesoort moet in alle zieke individuen terugkomen.
2. Uit bacteriemengsels de afzonderlijke cellen van elkaar scheiden. Reincultuur = kweek van 1 type cellen.
3. Het geïsoleerde pathogeen moet in een gezond individu de ziekteverschijnselen kunnen oproepen.
4. De verdachte bacteriesoort moet opnieuw teruggevonden worden uit de besmette individuen die ziek
werden.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller hannelorekriek. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.97. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52355 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now