Class notes
Organisatietheorie College aantekeningen
- Course
- Institution
- Book
Vak inhoud en rode draad vermeld. Goede aanvulling bij colleges en werkgroepen voor overzicht.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
More summaries for
-
Inzage O&P: tentamenvragen + antwoorden en behaalde scores per vraag
-
College aantekeningen O&P
-
Summary Articles Sensemaking in Organizations (SIO)
Seller
Follow
svdll
Content preview
TENTAMENElke week komt aan bod niet elke theorie.
Type vragen: wat kunnen we in publieke sector leren van deze theorie.
Wat is het verband tussen verschillende theorieën.
Sociale, rationale VS open systemen
5 vragen met sub vragen.
HC1 Week I
Wat zijn organisaties?
Definitie volgens Handel:
1. Bewust opgerichte groep met een bepaald doel of doelen
2. ‘overleefd’ in de regel de individuele leden van de organisatie
3. In meer of mindere mate geformaliseerd in regels en hiërarchie
Wat voor soort vragen kan je stellen?
- Verklarend: Hoe kan de organisatiestructuur verklaard worden aan de hand van a) de
aard van de werkzaamheden of b) de kenmerken van de omgeving?
- Prescriptief: hoe kan een organisatie zo effectief mogelijk worden ingericht?
Rol van theorie?
Lens door middel waarvan je kunt voor- of beschrijven of verklaren
Hetzelfde verschijnsel vanuit verschillende perspectieven verklaard, bijvoorbeeld de opkomst
van de bureaucratie. Volgens Weber was dit omdat de bureaucratie de meest rationale vorm
van organisatie-inrichting was. Volgens DiMaggio en Powell het gevolg
van interne ‘modegevoeligheid’ van ambtenaren
Weber (1864 – 1920) – bureaucratie
: op goede manier nadenken over werk en effectief uitvoeren.
Bureaucratie = organisatiestructuur die gekenmerkt wordt door aan regels onderheven
procedures, verdeling van verantwoordelijkheid, hiërarchie en onpersoonlijke relaties
- Centralisering (duidelijke hiërarchie in organisatie)
en formalisering (schriftelijke regels en procedures leidend)
- Sine ira et studie à zonder haat en ingenomenheid à compleet neutraal
- Onzekerheidsreductie
- Ideaaltype
- Autoriteit berust op rationeel gezag*
*vormen van gezag:
- Traditioneel; gezag omdat deze er nou altijd zomaar al was
- Charismatisch; gezag op bepaalde persoonlijkheidskenmerken (bv. religieuze
profeet)
- Rationeel-legaal; gezag dat voortkwam uit dat iemand gezag had door zijn
positie
Rationeel-legale autoriteit:
- De wijze waarop het werk moet worden uitgevoerd is vastgelegd in vaste, min of
meer uitputtende regels (1)
, - Binnen hun werkverband zijn ambtenaren alleen onderworpen aan het gezag van
organisatieleiding (2)
- Ambtenaren werken in hiërarchische organisatiestructuur (3)
- Ambtenaren worden geworven op basis van hun competenties en er is sprake
van vrije selectie (6)
- De uitvoering van het werk berust op schriftelijke stukken (7) à navolgbaarheid
Bureaucratie en democratie:
- Enerzijds past de bureaucratie bij de democratie (gelijkheid voor de wet en
gelijke behandeling, toepassing regels, rekrutering ambtenaren op basis van
deskundigheid)
- Anderzijds kan de bureaucratie op gespannen voet staan met de democratie
(usurpatie door niet gekozen maar benoemde, deskundige ambtenaren, vierde macht-
problematiek)
Machinebureaucratie = zo wordt de bureaucratie ook wel genoemd à bepaalde casus stop je
ergens in een geoliede machine en er komt een oplossing uit
4e macht problematiek = ambtenaren hebben meer kennis over wetten en regels dan de
gewone burger
Lipsky
– street-level bureaucratie:
Oneindige vraag sociale dienstverlening van de burger. Gemeentes en street-level
bureaucratie drempels maken om te zorgen dat aanbod groter wordt dan de vraag.
Lipsky; Kritiek op rationele perspectief van Weber
- Beleid is wat ambtenaren doen, niet hoe het op papier staat
- Centraal staat de street-level bureaucraat:
o Staat in direct contact met burgers
o Heeft aanzienlijke mate van discretie (actie of inactie) à politie kan bij hard
rijden kiezen om een boete daarvoor te geven of het voor deze keer te laten
gaan
Street-level bureaucraten = ambtenaren die direct het werk van overheid uitvoeren
Lipsky: SLB onder hele lastige omstandigheden zo goed mogelijk hun werk probeerden te
doen
Werkcondities street-level bureaucrats à wat maakt het zo lastig om hun werk te doen
- Onwillige (kind bij kapper wil dat eigenlijk niet) en onvrijwillige cliënten (kind
met paspoort àonvrijwillig wanneer je in een bepaalde gemeente woont)
- Vage, ambigue en conflicterende doelen
- Tekorten aan hulpbronnen à te weinig geld voor de dingen die ze willen doen
‘coping’ mechanismen (Lipsky)
1. Hulpbronnen rantsoeneren op basis van
o Creaming à het beste eruit halen à 30 jarige aan een baan helpen d.m.v.
omscholing is makkelijker dan een 60 jarige aan een baan helpen
, o Vooroordelen: op basis van vooroordelen je werk
doen à belastinginspecteurs gingen kijken naar bv. achternaam kijken waar de
kans groot zou zijn dat er geen belasting betaald zou worden
o Morele oordelen: schuldhulpverlener helpt vrouw van gokverslaafde veel
meer dan gokverslaafde zelf
2. Cliënten controleren
o Ongelijke machtsrelatie versterken: douane zitten altijd op bepaalde hoogte
o Cliënten isoleren à 1 op 1 praten is makkelijker met kijken naar
machtsrelatie
o Rechten als gunsten presenteren als je uitkering krijgt wordt het
gepresenteerd als ‘heb ik jou eens even gematst’, maar eigenlijk staat het
gewoon in de wet à mensen gaan hierdoor bureaucraat te vriend houden voor
als ze het later nog een keer nodig hebben
Manier van denken van Weber en Taylor kwam overeen: beide hadden het over rationaliseren
en moeten weg uit donkere middeleeuwen waarin maar wat werd gedaan à moeten naar nieuw
tijdperk waarin we heel concreet nadenken over hoe organisatie moet worden ingericht
Relatie Weber/Michels:
- Richten zich beide op relatie bureaucratie-democratie
- Zijn niet toepassingsgericht: bieden geen oplossingen of aanbevelingen
- Revolutionaire, charismatische en egalitaire organisaties worden conservatieve,
bureaucratische en oligarchische organisaties
- 3 processen zijn zichtbaar: doelverschuiving, doelverandering en oligarchisering
Taylor
Scientific management à Taylor (1856-1915)
- Rationalisering van organisaties
- Arbeiders volgens Taylor
o Is liever lui dan moe en uitsluitend te motiveren door beloningen en straffen
(extrinsieke motivatie) à natural soldiering
o Werkt samen met zijn collega’s om zo min mogelijk werk te verrichten
(soldiering)
Weet veel meer over het productieproces dan zijn baas (principaal-agent
probleem) à overheid heeft geen verstand van ICT à moeten wel alle dure
kosten betalen
Dom mens slimme gorilla overeenkomst met Weber over rationalisering van de wereld.
Systematic soldering, in bedrijf is en druk om hetzelfde te doen en niet harder te werken dan
de anderen.
Principes van Taylorisme:
- Wetenschappelijke analyse arbeidstaken (time-and motion-studies): onderzoeker
ging met timer naast werknemer staan en kijken hoe lang alles duurde à analyse hoe
werk beter zou kunnen
- Wetenschappelijke selectie en training arbeiders
- Resultaat: samenwerking management – arbeiders (scheiding denken en doen)
- Bijna gelijke verdeling verantwoordelijkheden management – arbeider
Betekenis Taylorisme:
, - Start rationalisatie-beweging: continue streven
management doelmatigheid en doeltreffendheid te maximaliseren (ergonomisch
verantwoord: hoe kan iemand zo lang mogelijk zwaar werk volhouden en zo
productief mogelijk zijn op een dag)
- Start organisatieadviesbureaus
- Veel bekritiseerd (o.a. HRM-benadering), maar nog steeds invloedrijk
(efficiëntiedenken, ergonomie)
Hoe zie je het vandaag nog terug: vooral in fabrieken à werk wordt heel nauwkeurig in stukjes
geknipt, mensen hebben 10 seconde om hun deel uit te voeren
Taylorisme vaak imperfect doorgevoerd, want Taylor wilde dat werknemers meer loon kregen
voor het werk dat ze extra uitvoerde à in werkelijkheid: mensen moeten efficiënter en harder
werken voor hetzelfde geld
Scientific management à voordeel vooral voor managers, terwijl het ook voor arbeiders moest
zijn
Taylor & Weber
Overeenkomst rationaliseren van arbeid
Verschil dat extrinsieke motivatie van Taylor niet werkte volgens Weber.
Braverman
- ‘De achteruitgang van het werk in de 20ste eeuw’
- Marxistische benadering:
o Clash tussen kapitaal en arbeid
o Andere wetenschapsopvatting: prescriptief, oordeel vellen
Waarin verschilt Marxistische benadering met rest van benaderingen: doel van het werk: waar
meeste wetenschappers willen verklaren hoe maatschappij in elkaar zit, Bravermann à ook
problemen in maatschappij aan het licht brengen à hoe het zou moeten zijn en wat er nu
allemaal mis is
- Karakterisering Taylor als neurotische persoonlijkheid, die een obsessie had
voor beheersing
- Keerzijdes SM: beheersing, disciplinering en uitholling competenties arbeiders,
zodat arbeiders alleen nog maar laag- en ongeschoold werk deden, gemakkelijk
vervangbaar waren en lage lonen kregen (‘de-skilling’) à volgens Bravermann was dit
ook echt de bedoeling van Taylor
Kritiek op Taylorisme volgens Braverman:
- Time and motion-studies zijn in feite gericht top vergroting uitbuiting arbeiders
(‘pro-management’ benadering – wat is ‘a fair day’s work’?à definitie Braverman:
werk dat mensen nog net kunnen doen zonder dat ze invalide raken en neerstorten in
fabriek)
- Men selecteert niet de meest competente maar de meest volgzame arbeiders à
- Taylorisme zei spanningen nemen af à praktijk: spanningen tussen management
en arbeiders nemen juist toe à arbeiders voelde dat ze onderbetaald werden
- Taylorisme leidt tot vervreemding van het arbeidsproces
(dehumanisering) à mensen hadden geen gevoel meer bij het werk dat ze deden (trots)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller svdll. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.84. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
66579 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now