Hand-opdrachtenboek 4a Biologie voor Jou 2e Fase Vwo
Een complete samenvatting van het Biologie voor Jou 4a boek, met duidelijke plaatjes. Samengevat zijn de volgende hoofdstukken: H1: Inleiding in de biologie, H2: Voortplanting en H3: Genetica.
1.2 Organen, weefsels en cellen
Een orgaanstelsel bestaat uit een aantal organen dat samen een bepaalde functie uitoefent. Een voorbeeld
is het verteringsstelsel. Organen zijn opgebouwd uit weefsel, dat is een groep cellen met dezelfde vorm en
functie.
Weefsels
Er zijn 4 hoofdtypen weefsels: epitheelweefsel, zenuwweefsel, spierweefsel en bindweefsel.
• Epitheelweefsel bekleedt en beschermd inwendige en uitwendige lichaamsoppervlakken. Het is
bijvoorbeeld te vinden in holle organen zoals de longen en ook de buitenste laag van de huid is een
type epitheelweefsel. De cellen van epitheelweefsel zijn vaak rechthoekig en liggen dicht tegen elkaar
aan.
• Zenuwweefsel is te vinden in organen van het zenuwstelsel, zoals de hersenen. De cellen van het
weefsel geven informatie door. De cellen hebben daarvoor sterk vertakte uitlopers die een groot
netwerk vormen.
• Spierweefsel bestaat uit langgerekte cellen die kunnen samentrekken. Het is overal in het lichaam te
vinden.
• Bindweefsel geeft steun en vorm aan het lichaam en de afzonderlijke organen. Het verbindt
lichaamsdelen onderling en vult holle ruimtes op. Bindweefsel bestaat uit cellen die wat verder uit
elkaar liggen. Tussen de cellen liggen vezels en tussencelstof. Het type vezel en de tussencelstof
bepalen de functie van het bindweefsel.
Tussencelstof
Bij veel weefsels liggen de cellen niet direct tegen elkaar aan, maar komt tussencelstof voor tussen de
cellen. Het bestaat uit een grondsubstantie van water met lange suikermoleculen en verschillende typen
vezels, zoals collageen of elastine. Het soort tussencelstof bepaald de functie van een weefsel. De stof biedt
stevigheid, structuur en bescherming aan weefsels en organen.
1.3 Plantaardige en dierlijke cellen
Dierlijke cellen
Een cel is de kleinste biologische eenheid die kan leven. De buitenste laag van een dierlijke cel heet het
celmembraan. Het celmembraan bestaat voor het grootste deel uit vetmoleculen. Het celmembraan
scheidt het inwendige van de cel, het cytoplasma, van het milieu buiten de cel. Het cytoplasma bestaat uit
grondplasma met daarin allerlei organellen. Organellen zijn onderdelen van de cel met een eigen functie.
Ook de celkern ligt in het cytoplasma.
Plantaardige cellen
Plantaardige cellen worden omsloten door een celwand, die het inwendige van de cel scheidt van het
uitwendige. Plantaardige cellen hebben ook cytoplasma, het ligt in een dunne laag tegen de celwand aan.
Veel plantaardige cellen hebben een grote centrale vacuole. De vacuole is gevuld met vacuolevocht en
wordt omsloten door het vacuolemembraan. De grote centrale vacuole speelt een belangrijke rol bij de
2
, stevigheid van de plantaardige cellen. Ook kan de vacuole kleurstoffen bevatten, die kleur geven aan
bijvoorbeeld bloemen en vruchten. Op plaatsen waar plantaardige cellen niet helemaal op elkaar
aansluiten, ontstaan intercellulaire ruimten. Deze ruimten zijn gevuld met lucht of vocht.
1.4 Celorganellen
De celkern
De kern van een dierlijke cel is omgeven door een kernmembraan en bevat kernplasma. In het kernplasma
liggen chromosomen, dat zijn lange moleculen DNA die rond een aantal eiwitten zijn gewikkeld. Het DNA
bevat informatie over de erfelijke eigenschappen van een organisme. Het bepaalt bijvoorbeeld de bouw
en de functie van een cel. In het kernplasma ligt ook de nucleolus, dat is de plaats waar delen van
ribosomen worden gemaakt. Deze delen verlaten de kern via kernporiën. Een kernporie is een opening in
het kernmembraan met eiwitten erop die het transport van stoffen in en uit het kernplasma regelen.
Endoplasmatisch reticulum en ribosomen
In het cytoplasma bevindt zich een uitgebreid netwerk van dubbele membranen dat is aangesloten aan het
kernmembraan. Dat is het endoplasmatisch reticulum. De membranen liggen tegen elkaar aan en vormen
een soort kanaaltjes. Er zijn twee typen endoplasmatisch reticulum: glad endoplasmatisch reticulum en
ruw endoplasmatisch reticulum. Op de membranen van ruw endoplasmatisch reticulum bevinden zich
ribosomen. Ribosomen zijn kleine bolvormige organellen die eiwitten produceren. Ribosomen komen ook
vrij in het cytoplasma voor. De ribosomen op het ruw endoplasmatisch reticulum geven de eiwitten af in
de holten van de membranen. De eiwitten worden in blaasjes verder getransporteerd voor bewerking.
Glad endoplasmatisch reticulum heeft geen ribosomen. De functie ervan verschilt per celtype.
Golgisysteem
De blaasjes met eiwitten die vanuit het endoplasmatisch reticulum komen, gaan naar het golgisysteem.
Het golgisysteem bestaat uit opeengestapelde platte membranen in het cytoplasma van de cel. Het
golgisysteem neemt de eiwitblaasjes van het endoplasmatisch reticulum op en bewerkt de eiwitmoleculen
totdat ze hun definitieve vorm hebben. Na de bewerking snoert het golgisysteem de eiwitten in de blaasjes
af.
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller romyssamenvattingen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.43. You're not tied to anything after your purchase.
