Het sensorieel systeem
Modaliteiten van gevoel (3 modaliteiten) afhankelijk van plaats laesie: gescheiden of samen aangetast
1. Pijn – en temperatuur
2. Druk en grove tastzin
3. Proprioceptie, fijne tastzin en vibratiezin
o Pijn en temperatuur zin: romp en ledematen
• Pijnprikkels uit inwendige organen worden via zenuwvezels van het AZS (onwillekeurig)
vervoerd
• Gerefereerde pijn: pijn veroorzaakt door interne organen wordt op de huid gevoeld
§ Hart à binnenzijde linkerarm
§ Ureter à liesstreek
• Klinische test
§ Pijn: prik Pt met naaldje op vermoedelijk gestoorde plaatsen (scherp/dof), van
intacte naar gestoorde zone en omgekeerd. Pt zegt of het scherp of dof voelt.
§ Temperatuur: buisjes met warm/koud water (Pt zegt of het warm of koud voelt)
o Gevoeligheid van het aangezicht
N. trigeminus (5e craniale zenuw) à 3 takken
÷::::::
ÉËËËËË À
• N. ophtalamicus à voorhoofd, neus
• N. maxillaris à kaak, naast het oog I
max im i I ar is
• N. Mandibularis à kin, onderkaak, slaap
à Voert alle sensiebele prikkels aan van: aangezichtshuid, voorste deel hoofdhuid (scalp) en
hersenvliezen, tanden en sinussen en mondholte
Trigeminus-neuralgie
= schietende pijn in één aangezichtshelft, vaak uitgelokt door wrijven, scheren, kauwen.
• Meestal idiopatisch (zonder onderliggende oorzaak
• Soms symptomatisch tgv
§ Drukkend bloedvat (vasculaire loop)
§ Zenuw-, zenuwschede-, of andere tumor
§ Multiple sclerose
• Behandeling: anti-epileptica, pijnkliniek, neurochirurgisch
o Klinisch aspecten: enkele voorbeelden
à Uitval – klinische lokalisatie
• Aantasting van de receptoren (brandwonden)
• Perifere zenuwstelsel (meestal gemengd)
§ Gekend innervatiegebied, overlapping tss naburige gebieden
• Radiculaire letsels (mbt zenuw op de plaats waar deze uit ruggenmerg komt)
§ Compressie zenuwwortel
• Letsels van sensibel ganglion (poly-ganglionopathie)
§ Gevoelsstoornis
• Medullaire letsels
ËË § Totale sectie: anesthesie voor alle modaliteiten en complete motorische uitval onder
letsel
§ Hemisectie (syndroom van brown- séquard):
ËË Contralateraal: verlies pijn en tempzin
Ipsilateraal: verlies andere modaliteiten, plegie (verlamming)
§ Tabetisch syndroom: aantasting achterstrengen en dorsale ganglion
ËË Verlies proprioceptie, fijne tast en vibratie onder niveau letsel
Schietende, radiculaire, pseudo-radiculaire pijnen op niveau letsel
§ Syringomyelisch syndroom: letsel centraal in ruggenmerg (canalis centralis zet uit)
ËËJËË Eerst aangetast: kruisende vezels voor pijn & temp
1
IJ
,Neuropathologie (incl KNO)
Voortschrijden letsel: voorhoorn – en/of pyramidebaanaantasting
§ Achterstrengsyndroom
Uitval diepe gevoeligheid onder niveau letsel
Sensorische ataxie (ontbreken proprioceptie, minder evenwicht)
§ Arteria spinalis anterior syndroom: infarct hele ruggenmerg (behalve
achterstrengen)
§ Uitval gevoelsmodaliteiten en kracht onder niveau letsel
§ Urinaire incontinentie
• Hersenstamletsel: Uitval afhankelijk van plaats letsel
§ Lateraal medullair (oblongata) syndroom van Wallenberg
Kern N. trigeminus valt ipsilateraal uit
Tractus spinothalamicus ( pijn en temp) valt contralateraal uit onder letsel
• Thalamusletsel: contralaterale totale hemihypoësthesie
§ Syndroom van déjérine-roussy: vervolg van herseninfarct
Hevige contralaterale pijnen
• Pariëtaal letsel:
§ Letsel van gyrus postcentralis: contralaterale stoornis van alle modaliteiten
Herkennen voorwerpen – posititiegevoel – pijn, temp, vibratie
Klinische testen voor pariëtaal letsel
- 2-punts-discriminatie (2 naalden)
o Verschil in verschillende huidzones, vergelijk beide kanten lichaam
- Identificatie gevormde figuur, cijfer
- Stereognosie: identificeren voorwerp zonder visuele controle
- Extinctie: gelijktijdige stimulatie van 2 huidzones
• Niet-organische hysterische gevoelsstoornis
§ Niet overeenkomend met bepaalde organische innervatiegebieden
Bv: brandvormige zone midden het bovenbeen
2
, CORTEX
PRIMARY MOTOR
Ë{Íd Ë ËÉ Ï ËËËËËË:÷÷÷÷÷
""
-
" S / ON
hypertone spastische parese
of paralyse
>
r
GR ZE STOF -• ,
Motorisch systeem
o Pyramidaal systeem: banen voor willekeurige motoriek en onwillekeurige reflexboog
o Extrapyramidaal systeem: automatische aspecten van beweging
• Oogknipperen, meezwaaien met armen bij het gaan, houding, slikbeweging
o Cerebellair systeem: coördinatie
o Pyramidaal systeem
• Klinische beelden
§ Monoplegie: verlamming 1 lidmaat
§ Hemiplegie: halfzijdige verlamming
§ Paraplegie: OL
§ Quadriplegie: alles
§ Parese in geïsoleerd perifeer zenuw-, zenuwwortel- of plexusgebied
§ Neuromusculaire transmissiestoornis en myopathie (ziekte spierweefsel)
§ Conversieve parese: inconsistent, geen objectiveerbare klinische tekens
Teken van hoover positief: poging tot heffen aangetast been à geen druk
op contralaterale hiel (wel bij reële paralyse)
Reflexboog
= Spierspoelen (motorisch geïnnerveerd door gamma-motoneuronen) en golgi peesapparaatjes voelen
spiertonus en stimuleren bij uitrekking via de achterste radix de alfamotoneuronen in de
voorhoorncel. Via de voorste radix komt de prikkel in de spier.
à Tractus corticospinalis reguleert de reflexbogen.
• Klinische test
§ Bekloppen van de pees induceert door uitrekking van de spierspoelen en golgi
orgaantjes een afferente impuls à contractie spier in betrokken myotoom.
§ Voorbeelden
• Verminderde reflexen: letsel in afferente/efferente delen van de reflexboog
• Hyperreflexie: letsel van de corticospinale baan boven niveau ruggenmerg
Klinische aspecten
Lower motor neuron syndroom
• Letsel: in voorhoorncellen of motorische radices
• Symptomen
§ Hypotone parese of paralyse
§ Atrofie spieren
§ Verminderde of afwezige peesreflexen
§ Spontane activiteit van individuele spiervezels (fibrillaties) of groepen van
spiervezels (fasciculaties)
• Ziekten
§ Poliomyelitis: infectieziekte van voorhoorncellen in medulla oblongata en medulla
spinalis
Vroege kindertijd
Vaccinatie
Importpathologie
§ Post-poliosyndroom: secundaire functionele achteruitgang jaren na poliomyelitis
Vijftiger
Spierzwakte, verminderde uitgangshoudingsvermogen, spier- en
gewrichtspijn (myalgieën en artralgieën)
Behandeling: submaximale oefeningen, relatieve rust, kortdurende NSAID
3
ij
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller esthervanvooren. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.83. You're not tied to anything after your purchase.