Dit is een uitgebreide samenvatting van het boek: 'inleiding in de pedagogiek' van Annemarie Becker (2e druk). Alle hoofdstukken van het boek staan erin.
De blauwe woorden zijn begrippen.
Hoofdstuk 1: Het begrip opvoeding
1.2 Beschrijving van het begrip pedagogiek
Opvoedkunde richt zich op de vaardigheden van de opvoeder.
Opvoedingsleer richt zicht op het vergaren van kennis over opvoeden.
Opvoedingswetenschap richt zich op het ontwikkelen van theorieën over en
methoden met betrekking tot opvoeden.
Pedagogiek houdt zich bezig met de opvoeding van kinderen en jeugdigen van 0
– 18 jaar.
Definitie opvoeding:
Opvoeding is alle omgang tussen ouder en kind waarbij de ouder gericht een
relatie met het kind aangaat. In deze omgang biedt de ouder het kind liefde,
geborgenheid, veiligheid, intimiteit, aandacht, grenzen, instructie, ondersteuning
en controle. Hierdoor zal het kind tot zelfontplooiing komen en over het nodige
zelfvertrouwen en de nodige zelfstandigheid en zelfredzaamheid beschikken om
richting te geven aan zijn verdere leven.
Er is sprake van opvoeding als:
1) Wederzijds respect tussen ouder en kind.
2) Het kind ervaart voldoende veiligheid bij, heeft vertrouwen in, kan rekenen op,
voelt zich geaccepteerd door en krijgt ondersteuning van de ouder.
3) Het kind wordt door de ouder uitgedaagd om eigen beslissingen te nemen en
te experimenteren met nieuwe dingen, waardoor hij vertrouwen krijgt in zijn
omgeving.
1.3 De vier basisdimensies van opvoeden
Ondersteuning bieden
Het opvoedgedrag van de ouder dat liefde en zorg voor het kind uitdrukt
en dat zich richt op zijn fysieke en emotionele welzijn, waardoor het zich
begrepen en geaccepteerd voelt.
Warmte en affectie duiden op emotionele beschikbaarheid van de ouder.
Responsiviteit = hoe de ouders reageren op de signalen van het kind.
Sensitiviteit = gevoelig zijn voor de signalen die het kind afgeeft ten
aanzien van zijn behoeften en gevoelens.
Voor goed gedrag moet je het kind belonen (knuffel, kus, opgestoken duim,
stickerboekje enz.) (ondersteuning door middel van belonen)
Om een kind ongewenst gedrag af te leren en hem ertoe aan te zetten het
door de ouder gewenste gedrag te vertonen straf. (ondersteuning door
middel van straffen) Straffen vereist consequent gedrag van de ouder, er
moet voor gezorgd worden dat het kind de opgelegde straf ook
daadwerkelijk ondergaat.
Chantal de Vos
, Het gedrag van het kind negeren, kan worden gedaan als het kind
regelmatig hetzelfde ongewenste gedrag vertoont. Uiteindelijk zal het kind
dan met dat gedrag ophouden.
Ondersteuning kan materieel worden gegeven en leidt tot een emotioneel
goed gevoel bij het kind.
Gedragsregulatie = Het kind leert om over zijn gedrag na te denken. (bijv.
kind krijgt een time-out en daarna bespreken de ouders met hem over
deze time-out)
Instructie geven
Duidelijk maken aan het kind wat de bedoeling van iets is en welk gedrag
verwacht wordt. Het kind zal door het krijgen van instructies, steeds beter
in staat zijn zelf beslissingen te nemen en zelfstandig door het leven te
gaan.
Als het kind wordt overladen met instructies:
- Het kind zal geen eigen initiatieven durven ontplooien.
- Het kind zal te veel bezig zijn met wat de ouder zal denken van de acties
die het van plan is te ondernemen, waardoor het niet durft te handelen.
Controle uitoefenen
Autoritaire controle/restrictieve controle = Het opvoedgedrag waarbij de
ouder druk uitoefent op het kind om correct gedrag te vertonen. Macht en
gezag van de ouder ten opzichte van het kind spelen een centrale rol. De
eigen behoeften van het kind worden ondergeschikt gemaakt aan de
ouder. Er is geen sprake van gelijkwaardigheid tussen ouder en kind.
Autoritatieve controle = Gedragingen van de ouders waarbij uitleg wordt
gegeven aan het kind en eisen worden gesteld aan zijn zelfstandigheid. De
ouder geeft het kind informatie, instructie, suggesties en aanwijzingen
voor het gewenste gedrag. Het kind wordt aangemoedigd en ondersteund
om zijn eigen handelen te onderzoeken en er verantwoordelijkheid voor te
nemen.
Grenzen stellen
Heeft te maken met de wijze waarop de ouder het kind bestraft of beloont
om gewenst gedrag aan te leren.
Gedragsverandering vindt plaats door middel van beïnvloeding.
Het stellen van grenzen vereist consequent gedrag. De ouder toont respect
voor de autonomie van het kind en biedt hem de gelegenheid om zich op
zijn eigen wijze te ontwikkelen.
Chantal de Vos
,De vier dimensies zorgen er samen voor dat het kind zich door verschillende
ontwikkelingsfasen heen kan slaan om volwassen te worden.
1.4 Pedagogische opvoedingsdoelen
Het toepassen van opvoedingsdoelen valt onder intentioneel opvoedgedrag. De
ouder is erop gericht om bewust of onbewust doelstellingen te bereiken bij het
kind.
Drie algemene opvoedingsdoelen, de drie Z’s:
1.5 Opvoeden als circulair proces
Opvoeden is een circulair proces, er is sprake van actie en reactie in de omgang
tussen ouder en kind. Er ontstaat een interactie tussen ouder en kind.
Ieder kind heeft een andere aanpak nodig. Als een bepaalde aanpak bij een kind
werkt, betekend het niet dat deze aanpak bij een ander kind ook werkt
uniciteit.
De gevoelens die het kind ervaart bij de boodschap van de ouders zorgt voor de
aard van zijn reactie daarop. Er is een voortdurende wisselwerking tussen beide
partijen. Het gedrag van het kind is gekoppeld aan het opvoedgedrag van de
ouder.
De rode draad van het opvoedproces
Chantal de Vos
, 1.6 Materiële en emotionele opvoeding
De materiële opvoeding heeft te maken met het vervullen van de lichamelijke
behoeften (voedsel, rust, aanraking, bescherming enz.)
Vaak begint de ouder al voordat de bevruchting heeft plaatsgevonden met
materiële handelingen die verband houden met de opvoeding van een kind. Als
ouders bijvoorbeeld een huis kopen, houden ze vaak al rekening met toekomstige
kinderen.
Naarmate het kind ouder wordt zullen zijn materiële behoeften toenemen.
Nadat is voldaan aan de primaire behoeften, komen de behoefte aan liefde,
eigenwaarde, zelfverwerkelijking/zelfactualisatie en de cognitieve behoefte aan
de orde.
De voorbereiding van de ouders op de emotionele kant van opvoeden begint al
tijdens de zwangerschap.
1.7 Geestelijke en sociale vorming van het kind
De levensovertuiging van de ouders speelt ook een rol in de opvoeding. (Dit zie je
bijvoorbeeld in de schoolkeuze en de manier waarop het kind de vrije tijd invult)
Als een ouder een bepaalde religieuze levensovertuiging heeft, zal dat ook in de
opvoeding tot uiting komen (naar de kerk gaan, bidden voor het eten, ramadan)
Daarnaast spelen ook bepaalde rituelen en de cultuur nog een rol.
Hoofdstuk 2: De ouder en het kind
2.2 De opvoedingsrelatie
Opvoedingsrelatie wordt gekenmerkt als een liefdevolle relatie tussen ouder en
kind. De ouder stelt grenzen, biedt ondersteuning, controle en instructie. Er is
sprake van gelijkwaardigheid, wederzijds respect en een wisselwerking (de ouder
is niet alleen de gever en het kind niet alleen de ontvanger)
Als er bij de basis (geboorte) veiligheid en intimiteit is, kan het kind zich veilig
hechten. Meestal is de moeder de eerste hechtingsfiguur. Een veilige hechting
Chantal de Vos
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Chantalcx. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.71. You're not tied to anything after your purchase.
