Doelstellingen
Na het voltooien van dit OPO:
- beschikken studenten over inzichten in de psychologische ontwikkeling van adolescenten, volwassenen en
bejaarden. Hierbij staan theoretische benaderingen, die beroep doen of het kader van de
levensloopperspectief (bv. aspecten van multidirectionaliteit; multidimensionaliteit, contextualiteit en
plasticiteit), centraal.
- verkrijgen studenten een globaal overzicht van de lichamelijke, cognitieve, emotionele en sociale
ontwikkeling tijdens deze fase van de levensloop.
- kennen studenten een aantal feiten en voorbeelden van empirisch onderzoek uit de verschillende
ontwikkelingsfasen en hebben zij inzicht in de belangrijkste theoretische concepten en hun rol in de
theorieën.
- begrijpen studenten Engelstalig psychologisch onderzoek en vakliteratuur van gemiddeld niveau .
- ontwikkelen studenten een analytisch-kritische houding
- beoordelen studenten de inhoud van onderzoek op een academisch verantwoorde manier en kunnen
studenten de verworven inzichten op praktische situaties toepassen
Inhoud vak
De volgende thema's zullen worden behandeld:
- Lichamelijke en cognitieve ontwikkeling in de adolescentie (11-18 jaar)
- Emotionele en sociale ontwikkeling in de adolescentie (11-18 jaar)
- Lichamelijke en cognitieve ontwikkeling in de vroege volwassenheid (18-40 jaar)
- Emotionele en sociale ontwikkeling in de vroege volwassenheid (18-40 jaar)
- Lichamelijke en cognitieve ontwikkeling in de middelbare leeftijd (40-65 jaar)
- Emotionele en sociale ontwikkeling in de middelbare leeftijd (40-65 jaar)
- Lichamelijke en cognitieve ontwikkeling in de late volwassenheid (65 jaar en ouder)
- Emotionele en sociale ontwikkeling in de late volwassenheid (65 jaar en ouder)
Evaluatie
- Woensdag, 26 jan 2022, 8-11u
- Schriftelijk, 40 meerkeuze (4) vragen
- 2 uren
voorbereiding en uitdagingen !!
- voorbeeldexamen op TOLEDO
- Learning goals voor elk HS
Studiemateriaal
- Handboek: Development through the lifespan van Laura Berk (7e editie)
o Hfst 11-18 (dus, 19 NIET) + (herhaling Hfst 1)
o Boxes = Uiteraard, belangrijk en nuttig
o Ask yourself en Summary? = HEEL nuttig
o Culturele verschillen?
belangrijk ivm met theoretisch relevante kwesties, bv. maatschappelijke ziekenverzorging al
dan of niet; integratie van mensen met migratieachtergrond; maar NIET: cijfers alleen maar
specifiek voor een bepaalde cultuur (doodsoorzaken VS)
o Grafieken, namen en cijfers? = belangrijkste auteurs, betekenis en theoretische implicaties
1
, - Powerpoints
boek-slides-les overlapping:
o NIET alle slides worden tijdens de lessen (even verdiepend) besproken!
o NIET alle topics in het boek komen in de les (uitgebreid) aan bod
o NIET alle slides die in de les worden besproken, worden (even verdiepend) in het boek beschreven
(bv cultuur-specifiek, dementia, brein)
o ALLES wat op de slides of in het boek word besproken kan deel uitmaken van het examen
Doeleinden:
- Verdeel de levensloop in betekenisvolle periodes
- Identificeer de ontwikkelingstaken voor een bepaalde periode (je moet definiëren wat belangrijk is per
levensperiode)
- Maak gebruik van de levensloop perspectief om de juiste vragen te stellen!
Vragen
- Wetenschappelijk denken leren betekent leren om vragen te stellen!
- … tijdens de les (ook in pauzes of na de les)
- …e-mails sturen!
Vermeld VAK, LES, SLIDE# (style)
Antwoord: volgende les, via email, vragensessie voor de kerst
Wanneer vragen voorbereiden: na de les of tijdens eigen lezen
Lessenprogramma
2
,Inhoud
Ontwikkelingspsychologie................................................................................................................................................. 1
1. intro ........................................................................................................................................................................... 6
1.1. Levensloop perspectief ..................................................................................................................................... 6
1.1.1. Levenslang................................................................................................................................................. 6
1.1.2. Multidimensioneel en multidirectioneel .................................................................................................. 7
1.1.3. Plastisch..................................................................................................................................................... 8
1.1.4. Beïnvloed door veelvoudige, interagerende krachten ............................................................................. 9
1.2. Vragen vanuit een uitgebreid perspectief ........................................................................................................ 9
2. Lichamelijke en cognitieve ontwikkeling tijdens de adolescentie .......................................................................... 10
2.1. Adolescentie: wat en wanneer? ..................................................................................................................... 11
2.2. Pubertijd: lichamelijke transitie tot volwassenheid........................................................................................ 12
2.3. Psychologische impact van puberteitsgebeurtenissen ................................................................................... 16
2.4. Gezondheid ..................................................................................................................................................... 17
2.5. Cognitieve ontwikkeling in de adolescentie ................................................................................................... 22
3. Emotionele en sociale ontwikkeling tijdens de adolescentie ................................................................................. 29
3.1. Ontwikkeling van identiteit ............................................................................................................................. 29
3.1.1. Theorie van Erikson ................................................................................................................................. 29
3.1.2. Zelfconcept en zelfwaardering ................................................................................................................ 30
3.2. MORELE ONTWIKKELING ....................................................................................................................................... 32
3.3. RELATIES MET FAMILIE EN LEEFTIJDSGENOTEN .......................................................................................................... 35
3.4. PROBLEMEN IN DE ONTWIKKELING .......................................................................................................................... 36
4. LICHAMELIJKE EN COGNITIEVE ONTWIKKELING TIJDENS DE VROEGE VOLWASSENHEID ............................................................... 40
4.1. WAT IS JONGVOLWASSENHEID? .................................................................................................................................. 40
4.2. Biologische veroudering....................................................................................................................................... 40
4.1.1. GEPROGRAMEERDE EFFECTE VAN SPECIFIEKE GENEN ................................................................................................ 41
4.1.2. CUMULATIEVE EFFECTEN VAN TOEVALLIGE GEBEURTENISSEN ..................................................................................... 42
4.1.3. VEROUDERING OP NIVEAU VAN ORGANEN EN WEEFSEL............................................................................................. 42
4.1.4. Motorische performantie in volwassenheid ................................................................................................. 44
4.1.5. Veranderingen van voortplantingsmogelijkheden ....................................................................................... 44
4.1.6. Doodsoorzaken ............................................................................................................................................. 45
4.3. Gezondheid en fitheid.......................................................................................................................................... 46
4.3.1. Voeding ......................................................................................................................................................... 46
4.3.2. Lichaamsbeweging & trainen ........................................................................................................................ 49
4.3.3. Roken en alcohol ........................................................................................................................................... 49
4.3.4. Seksuele activiteit ......................................................................................................................................... 50
4.4. Cognitieve ontwikkeling ....................................................................................................................................... 53
4.4.1. Veranderingen structuur denken.................................................................................................................. 53
4.4.2. Expertise en creativiteit ................................................................................................................................ 53
3
, 4.4.3. Opleiding en beroepskeuze .......................................................................................................................... 54
5. Emotionele en sociale ontwikkeling in de vroege volwassenheid .......................................................................... 55
5.1. Sociaal-emotionele ontwikkelingstaken in de jongvolwassenheid ................................................................ 55
5.1.1. Emerging adulthood................................................................................................................................ 55
5.2. Moderne relevantie van theorieën ................................................................................................................. 58
5.3. Overige topics ................................................................................................................................................. 60
5.3.1. Liefde ....................................................................................................................................................... 60
5.3.2. Trouwen en huwelijkstevredenheid ....................................................................................................... 61
5.3.3. Ouderschap ............................................................................................................................................. 62
5.3.4. Lifestyles.................................................................................................................................................. 62
5.3.5. Echtscheiding, hertrouwen en stiefouders ............................................................................................. 63
5.3.6. Beroepsontwikkeling in de vroege volwassenheid ................................................................................. 64
6. Lichamelijke en cognitieve ontwikkeling in de middelbare volwassenheid (H15) ................................................. 66
6.1. Lichamelijke ontwikkeling in de middelbare volwassenheid .......................................................................... 66
6.1.1. Wat is middelbare volwassenheid? ........................................................................................................ 66
6.1.2. Veranderingen tijdens de middelbare volwassenheid ........................................................................... 66
6.1.3. Overige topics: lichamelijke ontwikkeling middelbare volwassenheid .................................................. 69
6.2. Cognitieve ontwikkeling in de middelbare volwassenheid ............................................................................. 72
6.2.1. Onderzoekdesigns in de ontwikkelingpsychologie ................................................................................. 73
6.2.2. Intelligentie ............................................................................................................................................. 74
6.2.3. Mentale vaardigheden en veranderingen .............................................................................................. 75
6.2.4. Informatieverwerking en veranderingen ................................................................................................ 76
6.2.5. Overige topics (zelfstudie) ...................................................................................................................... 77
7. Emotionele en sociale ontwikkeling in de middelbare volwassenheid .................................................................. 78
7.1. Psychosociale theorieën ................................................................................................................................. 78
7.1.1. Erikson ..................................................................................................................................................... 78
7.1.2. Levinson .................................................................................................................................................. 79
7.1.3. Vaillant .................................................................................................................................................... 79
7.1.4. Samenvatting psychosociale ontwikkeling in de volwassenheid ............................................................ 80
7.2. Midlifecrisis ..................................................................................................................................................... 80
7.3. Opvattingen van middelbare volwassenheid.................................................................................................. 81
7.3.1. Zelfacceptatie, autonomie, omgevingsbeheersing ................................................................................. 81
7.3.2. Mogelijke zelven ..................................................................................................................................... 81
7.3.3. Zelf-percepties in de middelbare volwassenheid ................................................................................... 81
7.3.4. Factoren in psychologisch welbevinden in middelbare volwassenheid ................................................. 81
7.4. Overige topics ................................................................................................................................................. 82
A. Copingvaardigheden ....................................................................................................................................... 82
B. Genderidentiteit.............................................................................................................................................. 82
C. Persoonlijkheid................................................................................................................................................ 82
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sannevds99. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.34. You're not tied to anything after your purchase.