Hoofdstuk 1
1.1 Wat is kritisch denken?
Kritisch denken: de kunst van het juist oordelen.
De kritische denker bezit specifieke kennis, vaardigheden en houding. Hij kan
algemene denkprincipes en denkprocedures actief en competent toepassen,
waardoor hij tot de grootst mogelijke betrouwbaarheid en nauwkeurigheid in zijn
oordelen komt. Hij baseert zijn stelling op deugdelijke redenen gebaseerd op goede
bronnen. Hij evalueert de onderbouwing van beweringen, heeft oog voor mogelijke
bezwaren tegen zijn stelling en kan deze weerleggen. Zo kan hij tot een goed
oordeel komen. Ook is hij vaardig in het analyseren van beweringen van anderen, hij
kan redeneringen in een tekst herkennen (ook gebrekkige, zwakke plekken en
drogredenen benoemen). De kritische denker heeft een onderzoekende, open
houding en neemt niets zo maar aan. Hij is nieuwsgierig en staat open voor
informatie die zijn eigen opvattingen tegenspreken. Zijn opvattingen worden telkens
gecorrigeerd, hij houdt rekening met zijn eigen blinde vlekken.
1.2 Hoe leer je kritisch te denken?
Kritisch denken met rationale berust op 6 uitgangspunten. Deze 6 punten gaan deels
over kritisch denken zelf, deels over hoe kritische denkvaardigheden worden
verworven en deels over hoe je kritisch denken het beste kunt trainen.
1. Kritisch denken is moeilijk
Mensen zijn van nature niet kritisch. Het onderbouwen van een mening en
het geven van redenen die de juistheid van een stelling aantonen zijn niet
aangeboren. Kritisch denken is een complexe activiteit die is opgebouwd uit
andere vaardigheiden die eenvoudiger te verwerven zijn. Kritisch denken
vraagt om blijvende inspanning.
2. Oefening baart kunst
Kritisch denken ontwikkel je wanneer je oefent door middel van deliberate
practice: gerichte, doelbewuste en geconcentreerde oefening.
3. Overdracht gerichte oefening (transfer) is nodig
Binnen een opleiding dient kritisch denken apart getraind te worden;
studenten moeten leren de verworven kennis, vaardigheden en houding toe
te passen in hun studie.
4. Theoretische kennis is onmisbaar
Kennis van een samenhangend begrippenkader geeft de mogelijkheid om
redeneerfouten te herkennen en te benoemen. Het vergroot het vermogen tot
zelfreflectie en zelfkritiek.
, 5. Mensen houden het liefst vast aan hun overtuigingen
Mensen willen vasthouden aan het vertrouwde. De docenten moeten een
kritische, open en nieuwsgierige houding aannemen en deze houding bij de
studenten ook stimuleren.
6. Het maken van redeneerschema’s bevordert de vaardigheid in kritisch
denken
1.3 Redeneerschema’s
Een redeneerschema is een afbeelding van een redenering: een grafische weergave
van de structuur van een redenering of discussie. Redeneerschema’s hebben alleen
betrekking op de structuur van een redenering of discussie, ze kunnen dus alleen
hiervoor gebruikt worden.
8 redenen waarom het zinvol is een redeneerschema te maken:
1. Aanvulling op je begrip. Door grafische technieken kunnen je hersenen
complexe redeneringen beter verwerken.
2. Het vergroot je vaardigheden op het gebied van redeneren en kritisch
denken. Training m.b.v. redeneerschema’s is effectiever.
3. Helpen je bij het ontwikkelen van duidelijke, krachtige, helder vormgegeven
redeneringen. D.m.v. het schema wordt meteen duidelijk waaruit het precies
bestaat, wat er ontbreekt en wat de sterke/zwakke punten zijn.
4. Je kunt je redeneringen aan andere mensen duidelijk maken. In een
redeneerschema wordt de redenering duidelijk en ondubbelzinnig
gepresenteerd (tekst is niet het beste middel om onze redeneringen te
presenteren).
5. Het biedt houvast bij het evalueren van een redenering. Evaluatie is van
belang omdat de kritisch denker alleen die zaken accepteert die worden
ondersteund door een correcte redenering. In het schema is de structuur
zichtbaar, verborgen sterke/zwakke punten komen zo vanzelf aan het licht.
6. Meningsverschillen kunnen rationeel worden opgelost. De structuur van de
redenering wordt voor iedereen duidelijk. De discussie wordt beperkt tot de
inhoud van de redenering.
7. Bij het nemen van betere beslissingen. Bij het oplossen van een probleem,
kun je redenen in je schema plaatsen om zo een overzicht te krijgen.
8. Het is interessant en leuk.
1.4 Rationale
Met rationale kun je redeneerschema’s maken, maar word je ook ondersteund bij het
schrijven van een goed opgebouwd en daardoor overtuigend betoog.
6 stappen:
, 1. Orden informatie
De juiste informatie selecteren en deze vervolgens goed structureren.
2. Structureer redeneringen
Mensen geven vaak meningen zonder ondersteunende redenen. De
redeneerschema’s stimuleren om ondersteunende redenen te geven en
tegengestelde opvattingen erbij te betrekken.
3. Geef en beoordeel bewijs
Een deugdelijke redenering moet ondersteund worden door een goede bron.
Deze kun je aangeven in het programma.
4. Identificeert aannames
Blootleggen van de logische structuur van de redenering en het identificeren
van aannames en co-premissen.
5. Evalueer redeneringen
De redenen die voor en tegen een bepaalde stelling logisch zijn
gestructureerd, moeten geëvalueerd worden.
6. Communiceer de conclusie
Er zijn formats waarmee je verschillende soorten betogen kunt schrijven. Bij
het exporteren van het schema naar een tekstverwerker helpt een
gedetailleerde instructie je bij het maken van een helder en systematisch
betoog.
Hoofdstuk 2
2.2 Redeneren
Basisbegrip 3: Kritisch denken
Sommige manieren van denken zijn betrouwbaarder dan andere, ze zijn dan dus
effectiever wanneer bepaalt moet worden of iets waar is. Kritisch denken: het actief
en competent toepassen van die algemene denkprincipes en -procedures die
waarheid of nauwkeurigheid in het oordelen zo veel mogelijk bevorderen. De basis
van kritisch denken wordt gevormd door inzicht in de manieren waarop beweringen
worden ondersteund of weerlegd door bewijs. Bewijs kan gebruikt worden om een
bepaalde bewering te ondersteunen of te ontkrachten. De algemene principes en
procedures hebben dus op het meest basale niveau betrekking op redeneringen en
betogen.
Basisbegrip 4: Kennis
Kennis: gerechtvaardigd geloof in iets wat waar is. Je weet iets wanneer je het
gelooft en wanneer het gerechtvaardigd is om dat te geloven en wanneer dat wat je
gelooft ook echt waar is. Epistemologie is de kennistheorie. Epistemologie: het
filosofische onderzoek naar de aard van kennis.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller joannevdvlist. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.22. You're not tied to anything after your purchase.
