Dit document bevat een uiterst uitgebreide samenvatting van de voorschreven literatuur, de relevante jurisprudentie alsmede uitwerkingen van de werkgroepen. Alles is samengevat in een overzichtelijke samenvatting met onder andere handige schema's, hetgeen erg handig is voor het voorbereiden van het...
Week 1 – Inleiding, NV en BV, Nederlandse en Europese ontwikkelingen, oprichting
De vennootschap is een van de aandeelhouders vrijstaand (zelfstandig) instituut, dat als zodanig kan
functioneren en als rechtspersoon kan deelnemen aan het economisch verkeer, e.e.a. krachtens
beslissingsmechanismen die vervat zijn in eigen regels, waaraan ook de voltallige AVA is gebonden.
Onderneming: organisatorisch verband, gericht op duurzame deelneming aan het economisch
verkeer.
Vennootschap: van contract naar instituut; onderneming: van object naar instituut.
Orgaan: een uit een of meer personen bestaande functionele eenheid die door de wet of de statuten
met beslissingsbevoegdheid in vennootschappelijke aangelegenheden is bekleed.
Corporate governance: het geheel aan regels en praktijken dat binnen een vennootschap de
zeggenschapsverhoudingen bepaalt tussen het bestuur, commissarissen en aandeelhouders en de
wijze waarop over zeggenschapsuitoefening verantwoording wordt afgelegd.
Groepsmaatschappij: art. 2:24 BW. Twee elementen: (1) economische eenheid) en (ii)
organisatorische verbondenheid. Ook centrale leiding.
Zie voor handelingen namens een vennootschap in oprichting: art. 2:93/203 BW. Bekrachtiging
(stilzwijgend of uitdrukkelijk) of verbonden middels lid 4 (vennootschap binden aan bepaalde
handelingen in de oprichtingsakte).
Bekrachtiging Verval van aansprakelijkheid van de oprichter.
Bekrachtiging is een bestuursdaad waardoor de bestuurders o.g.v. art. 2:9, 2:138/248 en evt. 6:162
BW aansprakelijk kunnen zijn.
Voordelen rechtsvorm van een onderneming in de vorm van een BV/NV. Uitsluiting van
persoonlijke aansprakelijkheid, gemakkelijke overdraagbaarheid van het eigenaarsbelang via een
overdracht van aandelen en een vast omlijnde juridische organisatie. Tevens fiscale motieven.
De Kluiver – Kroniek van het Ondernemingsrecht
Maatschappelijke thema’s hebben invloed op het ondernemingsrecht; mens & onderneming,
persoon en rechtspersoon nauw bij elkaar betrokken.
Zoals coronacrises: vragen m.b.t. besluitvorming en effect op handel in aandelen.
Besluitvorming: Nederlandse wet vereist een fysieke vergadering voor aandeelhouders/leden;
mogelijkheid tot hybride vergadering. Wettelijk onmogelijk om een vergadering te houden zonder
fysieke aanwezigheid van aandeelhouders. Noodwet voorziet hierin. Ook verlenging wettelijke
termijnen; enige problematiek rondom bezwaren omtrent noodzakelijke besluiten en opmaken
jaarrekeningen.
Digitale vergadering kan bij omvangrijke rechtspersonen een uitdaging zijn.
Fysieke AV nog van deze tijd? Merendeel stemt middels volmacht. De Kluiver geen overtuigende
argumenten bedenken voor vereiste fysieke aanwezigheid.
Handel in aandelen beursgenoteerde ondernemingen: vertaling coronacrises in beurskoersen. M.n.
m.b.t. shortselling (speculeren op een prijsdaling). Mogelijk misbruik in tijden van crises. Verbod
shortselling te vergaand transparantie geboden.
In coronacrises beroep op maatschappelijke verantwoordelijkheid van ondernemingen.
,In NL Stakeholdersbenadering voorop: rekening houden met alle stakeholders. Terugzien in NL
Corporate Governance Code: brede maatschappelijke doelstellingen incorporeren, o.a.
langetermijnwaardecreatie (o.a. climate change en diversiteit) en belangen stakeholders.
Tevens veel aandacht voor accountancy-sector, o.a. fraude.
Controle m.b.t. beursgenoteerde vennootschappen, o.a. bij meerderheidsbelangen en
beschermingsconstructies. Roep om algemene wettelijke regeling met een wettelijke bedenktijd bij
vijandige overnames of andere acties. = Wetsvoorstel.
Bescherming ook m.b.t. toetsing van buitenlandse investeringen, o.a. vitale vennootschappen. Ook
investeringstoets m.b.t. risico’s voor de nationale veiligheid.
Grote delen van het Nederlandse ondernemingsrecht is op EU-regelgeving gebaseerd.
Aansprakelijkheid van bestuurders: een bestuurder van een rechtspersoon kan aansprakelijk worden
gehouden voor niet-nakoming van verplichtingen door de vennootschap als het handelen van de
bestuurder als (kennelijk) onbehoorlijke taakvervulling kan worden aangemerkt en de bestuurder
daarvan persoonlijk een ernstig verwijt kan worden gemaakt.
Zie in het oog springende uitspraken in de samenvatting.
Ook ontwikkelingen in het enquêterecht (rol van de OK): financiële aspecten (dwangsom),
benoeming functionarissen. Ook m.b.t. de geschillenregeling. Voorontwerp gepubliceerd omtrent
verbetering en vergroting efficiëntie.
Beklamel – Onrechtmatige daad, 6:162 BW.
Maatstaf persoonlijke aansprakelijkheid directeur besloten vennootschap uit OD. Directeur BV koopt
in die hoedanigheid goederen die door de BV niet betaald worden, waarna BV failleert.
Door wat betreft de grondslag van de tegen de directeur persoonlijk gerichte vordering tot
schadevergoeding te overwegen dat het gaat om de vraag of hij bij het aangaan van de
koopovereenkomst als directeur van de besloten vennootschap wist of redelijkerwijs behoorde te
begrijpen dat de besloten vennootschap niet, of niet binnen redelijke termijn, aan haar
verplichtingen zou kunnen voldoen en geen verhaal zou bieden voor de schade ten gevolge van die
wanprestatie, heeft het hof voor een geval als het onderhavige een juiste maatstaf aangelegd.
Ging om een bestuurder-enig aandeelhouder; geen strengere toets aangelegd. Heersende leer
aangehangen.
R.o. 3.2.
Inspire Art – Vestigingsvrijheid, 43, 46 en 48 EG & Wet op formeel buitenlandse vennootschappen
(Wfbv)
Betrof een formeel Engelse vennootschap die in NL zaken deed. NL Wfbv: buitenlandse
vennootschappen, welke feitelijk alleen in NL zaken doen, aan aanvullende vereiste voldoen, o.a.
minimumkapitaal. Indien niet aan vereisten voldoen, dan persoonlijke en hoofdelijke
aansprakelijkheid bestuurders. Geldigheid en rechtspersoonlijkheid zelf niet in twijfel getrokken
(überseerung).
Omdat het effect van deze regel in feite het verplicht opleggen van een eis van minimumkapitaal is,
was er volgens het HvJ EU sprake van een beperking van vrijheid van vestiging, met als gevolg dat die
beperking niet gerechtvaardigd was.
De kantonrechter heeft het Europese Hof gevraagd of de Wet op de formeel buitenlandse
vennootschappen verenigbaar is met de vrijheid van vestiging. Het Europese Hof heeft geoordeeld
dat de wet daarmee niet verenigbaar is. Door NL-vennootschapsrecht toe te passen op
rechtspersonen uit andere lidstaten beperkt Nederland de vestigingsvrijheid van die rechtspersonen.
,Daarvoor bestaat onvoldoende rechtvaardiging. De Wfbv is met het oog op de uitspraak aangepast.
R.o. 99-105.
Staalbankiers/Elko Management – Bestuurdersaansprakelijkheid, 2:180 lid 2 (arrest nog onder
oude artikel gewezen).
Betrof een kredietovereenkomst van EGD Beheer BV enkele dagen na de oprichting met Staalbankiers
voordat de vennootschap enkele dagen later wordt ingeschreven in het handelsregister. Na
faillietverklaring door Staalbankiers beroep op 2:180 lid 2. Beroep afgewezen o.g.v. R&B, 6:2 BW.
Bank wist van oprichting vennootschap en had notaris toestemming gegeven het krediet onmiddellijk
na oprichting van de vennootschap ter beschikking te stellen.
De bepaling van art. 2:180 lid 2 BW strekt niet slechts ter bescherming van derden die met de
vennootschap handelen in het tijdvak tussen haar oprichting en de eerste inschrijving in het
handelsregister, maar ook van het algemeen belang dat is betrokken bij de naleving door
bestuurders van deze inschrijvingsplicht, omdat daardoor een geordend rechtsverkeer wordt
bevorderd en het representieve toezicht van de overheid wordt vergemakkelijkt.
M.b.t. derogerende werking van R&B: de R&B kunnen een dwingende rechtsregel corrigeren: de
omstandigheid dat wordt gederogeerd aan een regel van dwingend recht brengt overigens wel mee
dat hoge eisen moeten worden gesteld aan de motivering van het rechterlijk oordeel ter zake.
In casu kwam aan eiseres geen beroep op art. 2:180 lid 2 BW toe, terwijl wel aan de vereiste
voorwaarden was voldaan.
De bepaling van art. 2:180 is van dwingend recht, maar niet van openbare orde. Een beroep op de
aansprakelijkheid van de bestuurder ex art. 2:180 lid 2 komt een derde daarom niet toe wanneer dit
naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar zou zijn.
R.o. 3.5 (algemene belang), 3.8 (bepaling niet van openbare orde), 3.10.2, 3.10.3 en 3.10.5. =
beoordeling.
Kern van rechtspersoonlijkheid: beperkte aansprakelijkheid.
In beginsel is de vennootschap als zelfstandig drager van rechten en plichten aansprakelijk;
bestuurder kan aansprakelijk worden gesteld (o.a. art. 2:9 BW).
M.b.t. aandeelhouder: OD (bijv. uitkeringen doen terwijl dit niet kan), niet o.g.v. Boek 2. Evt.
terugbetalingsplicht.
Bij de NV draait het met name om kapitaalbescherming (bescherming van vermogen: 2:105 lid 1
BW); bij de BV draait het met name om crediteurenbescherming (mogelijkheid betalen schulden:
2:216 BW).
Werkgroep
Casus 1 – Akte van oprichting
Concept-akte voor oprichting BV opgemaakt.
Vraag 1 – verschil akte van oprichting en statuten
De akte van oprichting regelt de oprichting (eenmalige gebeurtenis); onderdeel hiervan zijn de
statuten. De statuten zijn eigen regels van de vennootschap (interne spelregels). Zij houden hun
geldigheid gedurende het bestaan van de vennootschap. Deze bepalingen kunnen ook gewijzigd
worden bij de notaris middels een akte van statutenwijziging (voorafgaand besluit van de AV vereist).
Vaak ruime doelomschrijving, vanwege gevaar van doeloverschrijding.
Nominale waarde = basisbedrag; wat gestort dient te worden. O.a. stemrecht hieraan gekoppeld.
, Onderscheid aandelen van een bepaalde soort (bijvoorbeeld A-B) en bepaalde aanduiding
(bijvoorbeeld 1-10): Indien gelijkluidende bevoegdheden, dan betreft het aandelen van een bepaalde
aanduiding. Indien sprake van verschillende nominale waarden, bevoegdheden (recht op iets dan
wel niet geven), etc. dan spreken van een bepaalde soort. Civielrechtelijk maakt dit onderscheid
niet (veel) uit. Soorten aandelen dienen in de statuten te worden genoemd. In casus waarschijnlijk
bepaalde aanduiding.
Maatschappelijk kapitaal: maximumbedrag tot waar aandelen uitgegeven kunnen worden; plafond
(besluit nietig indien hierboven uitgegeven). Zegt niets over daadwerkelijk uitstaande kapitaal.
Zekerheid aan aandeelhouders (zeggenschap).
Geplaatst kapitaal: aandelen die daadwerkelijk uitgegeven zijn. = totaalbedrag van de nominale
waarden van de aandelen die (bij de oprichting) zijn uitgegeven.
Gestort kapitaal: hetgeen daadwerkelijk op het geplaatst kapitaal is gestort. Deel van het geplaatst
kapitaal wat de aandeelhouders al voor hun aandelen hebben betaald.
Akte van oprichting Statuten
Statuten, art. 2:177 lid 1 BW. Nominale bedrag, art. 2:178 lid 1 BW.
Geplaatst kapitaal en gestort kapitaal, art. 2:178 Naam, zetel en doel, art. 2:177 lid 1 BW.
lid 1 BW
Gegevens aandeelhouders, 2:178 lid 1 jo. art. Maatschappelijk kapitaal mag worden
2:196 lid 2 sub b en c BW. opgenomen (bij de BV).
NB: ook nog: de verklaring van de comparant Wijze waarop in de bestuurstaak wordt
een BV te willen oprichten en enige additionele voorzien in geval van belet of ontstentenis van,
verplichtingen (o.a. 2:203 lid 4, 2:242 en 2:252 art. 2:244 lid 4. M.b.t. commissarissen, zie 2:252
BW). lid 4 BW.
Vraag 2 – benoeming bestuurders
Bij de BV regelen dat iedere aandeelhouder van een bepaalde soort/aanduiding eigen bestuurder
kan benoemen, 2:242 lid 1 BW. Iedere aandeelhouder dient ten minste één bestuurder te kunnen
benoemen.
Eventueel stemrechtloze aandelen uitgeven indien uitsluiten van een benoeming van bestuurder door
een aandeelhouder.
Uitleg volzinnen artikel 2:242 BW zie WG.
Vraag 3 – Blokkeringsregeling
Vraag of opnemen blokkeringsregeling ex 2:195 lid 1 BW noodzakelijk is?
Art. 2:195 lid 1 BW is regelend recht; standaard is de wettelijke aanbiedingsregeling, tenzij
uitgesloten of gewijzigd in de statuten. Zie tweede zin m.b.t. soorten aandelen.
Negeren blokkeringsregeling Blokkering overdracht = niet-geldige overdracht (vernietigbaar). Art.
2:195 lid 1 BW spreekt immers over een ‘geldige overdracht’.
Lid 3: tijdelijke uitsluiting overdraagbaarheid; lid 4: grote vrijheid mogelijkheden blokkeringsregeling.
Vraag 4 – Ontstentenis (permanent ontbreken; onmogelijkheid) en belet (tijdelijke verhindering)
Art. 2:244 lid 4 BW: wijze waarop hierin voorzien wordt is vrij. Mogelijke uitleg wat belet is, tweede
zin (let op: “kunnen” = geen verplichting).
Vraag 5 – Inschrijving handelsregister
Art. 2:180 lid 1 BW. Van belang vanwege aansprakelijkheid tot aan/vóór inschrijving van lid 2.
In de praktijk zal de notaris zorgdragen voor de inschrijving in het handelsregister. Wat indien
bestuurders te goeder trouw, maar geen inschrijving door notaris? Alsnog bestuurders hoofdelijk
aansprakelijk jegens derden; onderlinge ovk met notaris kan anders zijn.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller SophieLawTax. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.00. You're not tied to anything after your purchase.
