Samenvatting - recht - 'inleiding tot het recht' (ZSO 10)

WC inleiding tot het recht


Het recht is noodzakelijk om samenleven van mensen mogelijk te maken, leven in groepsverband
mogelijk maken.

 Zo weten wij van elkaar hoe we in bepaalde situaties gaan reageren Bv: rechts rijden, stoppen voor
rood licht…

Recht is geheel v gedragsregelen:

- Gedragsregel: voorschriften die ons gedrag in bep richting sturen, wanneer we deze niet
worden negeleefd zullen geen sancties komen

- Rechtsregel: afdwingbaar door overheid, niet naleven -> staatsapparaat (politie, overheidj, ..) kan
in werking treden

Recht bestaat uit diverse rechtstakken:

- Grensoverschrijdend recht (internationaal privaatrecht, volkenrecht)
- Nationaal recht
: bevat alle rechtsregels die v toepassing zijn binnen grenzen staat
o Privaatrecht
: deel v recht dat verhoudingen tssn individuen / privé – personen onderling regelt
(regelt meest elementaire verhoudingen tssn burgers) Bv. burgerlijk recht: regelt meest
elementaire verhoudingen tssn burgers (oudste rechtstak!), individueel recht -> huwelijk, overeenkomsten, …


oPubliek recht
: deel v recht dat bepaalt hoe overheid functioneert en relatie tssn overheid en
burgers vastlegt
Regelt bevoegdheden, samenstelling, organisatie, werwijze v versch overheden in BE
 Regelt organisatie v samenleving en structuur staat (bepaalt verhoudingen tssn particulieren en overheid)
Omvat:
 Grondwettelijk recht / staatsrecht
 Administratief recht
: alle rechtsregels waarmee overheid rekening moet houden bij
maken v besluiten, regels die verhoudingen en conflicten tssn
overheid en burgers treffen -> Rekenhof en Raad van State
 Strafrecht : geheel v normen die behoren tot openbare orde en veiligheid -> worden door
straffen gesactioneeerd
 Traditionele opdeling werden bijzondere rechtstakken
: rechtstakken die bepalingen bevatten die zowel tot publiek als privaatrecht behoren bv. :
o Economisch recht
: omvat geheel v regels v publiek en privaatrecht die op specifieke wijze beogen de
economische activiteit te organiseren bv. handelsrecht

o Sociaal recht
 Arbeidsrecht
: regelt verhoudingen die ontstaan tgv presteren v arbeid in verband v
ondergeschiktheid

,  Socialezekerheidsrecht
: regelt bescherming tegen sociale risico’s zoals ouderdom overlijden,
arbeidsongeschiktheid, werkloosheid, ….

 Gezondheidsrecht
: geheel v rechtsregels die rechtstreeks betrekking hebben op zorg voor gzh
(bv. zhwet -> wet op vpk) en toepassing v overig burgerlijk, administratief en
strafrecht in dat verband (algemene regels v recht toegepast bv. aansprakelijkheid arts en vpk)

Scheiding der machten

: verdeling v staatsgezag in meerdere functies:

- Wetgevende macht: gezamenlijk uitgeoefend door federale wetgevende macht, deel hoort
toe aan wetgevers v deelgebieden
o Wetten maken
o Verdragen goedkeuren
o Uitvoerende macht controleren
o Onderzoekscommisies oprichten
o Wijzigen grondwet

- Uitvoerende macht: behoort op naionaalt vlak toe aan Koning en zijn wettelijk
verantwoordelijke medewerkers, nl ministers
Op vlak van gemeenschappen + gewesten  deelstaatregeringen
Algemeen:
o Uitvoeren wetgenvende akten
o Uitstippelen en uitvoeren beleid v land

Gemeenschappen (plaats):
 Culturele aangelegendheden
 Persoonsgebonden aangelegenheden
 Onderwijs
 Gebruik v talen

Gewesten (taal) -> economische aangelegenheden die economische gevolgen hebben


- Rechterlijke macht: rechter wordt aangesteld door Koning, wordt voor het leven benoemd ->
uitgevoerd door de hoven + rechtbanken



In rechtsbronnen vind je rechtsregels in terug -> belangrijkste:

- de wet
o de grondwet
o federale wetten, gemeenschaps en gewestdecreten
o ordonannties
o wetskrachtige KB’s (koninklijke besluiten)
o KB’s
o Besluiten en verordeneningen v deelstaatregeringen
o Ministeriële besluiten
o Provinciale en gemeentelijke reglementen