Dit document bevat de volledige uitwerkingen van het hoorcollege en de werkgroep van week 1 van straf(proces)recht van Radboud Universiteit bachelor jaar 1.
- Wetboek SV C.A. C.A. = Cum annexis (met bijbehoren)
- Strafrecht beschikt over een uitgebreid repressief instrumentarium: het kan mensen
vastzetten en vermogen ontnemen.
- Formele recht schrijft de procedure voor waarlangs het materiële recht dient te worden
gehandhaafd.
- Strafrecht is een reeks van wettelijke regels die gaan over welk gedrag strafwaardig wordt
geacht, welke straffen worden gesteld op dit gedrag, en volgens welke regels straf opgelegd
kan worden.
- Invalshoeken:
Nadruk op de wet en het wettelijke systeem:
Legisme/legistische invalhoek wet weerspiegelt wat er in de samenleving speelt
(democratisch besloten). Geldende gedachte: geldende wet is democratisch
gelegitimeerd actoren o.a. overheid.
Nadruk op de individuele rechtspositie burger:
Rechtsbescherming van burger staat centraal (centrale gedachte: rechtsbescherming)
actoren o.a. advocaat. Bij deze invalshoek zijn de vragen die gesteld kunnen worden:
welke rechten van welke burger worden beschermd? Wat als er sprake is van een
inbreuk op iemands grondrechten? Wat gebeurt er als de rechten van personen botsen?
Nadruk op het algemene en individuele welzijn:
Centrale gedachte: werkt het strafrecht? (recidive na gevangenisstraf is nog vrij groot dus
wat heeft het strafrecht dan nog wel voor nut?) + de inzet van strafrecht kan negatieve
gevolgen hebben (als iemand gevangenisstraf krijgt, is hij vaak zijn huis, zijn baan en
misschien zijn gezin kwijt en ga zo maar verder) actoren o.a.: hulpverleners. Bij deze
invalshoek zijn de vragen die gesteld kunnen worden: wat belooft het verbod en doet het
verbod wat het belooft? Wat als het verbod niet gehandhaafd wordt?
- Wat is de verhouding van die invalshoeken? Er is veel overlap mogelijk maar in hoofdlijn
(als je het zou vragen aan een jurist) wordt de 1 e invalshoek vaak als centraal gezien (andere
invalshoeken zijn een soort tegenbewegingen).
- Wat moet je weten over de invalshoeken?
1. Hoe je naar een strafrechtelijke situatie kijkt hangt af van de invalshoek
2. Dit heeft invloed op de uitkomst
3. De invalshoeken zijn anders, maar niet beter of slechter
Zelfstudievragen:
- Waarom wordt bepaald gedrag strafbaar (gesteld)?
Mensen straffen om bepaalde gedragsnormen nageleefd te zien. De reacties zijn ‘normaal te
noemen, maar bepaalde handelingen gaan ‘te ver’ en vallen buiten de proporties. De
handelingen die te vergaan worden bestraft. Het strafrecht functioneert als een
maatschappelijk instituut.
- Wat is de verhouding tussen ‘immoreel’ en ‘strafbaar’ gedrag?
Immoreel gedrag is gedrag dat niet volgens de normen en waarden van een bepaalde
gemeenschap is. Strafbaar gedrag is ook immoreel, maar in zo’n vergaande mate dat het
berecht moet worden.
- Wat is de betekenis/functie van de drie invalshoeken beschreven op pagina’s 3-10? Waarom
worden ze invalshoeken genoemd?
, a. Invalshoek die primair uitgaat van het strafrechtelijke systeem als zodanig:
Het primaat van de strafrecht, die via de democratische weg een afspiegeling is van de
samenleving. Er is sprake van legisme (alle rechtsregels zijn op de wet gebaseerd, de rechter
past slechts de wet toe) en zo nodig beleidsvrijheid. Het heeft ordende en beveiligende
functies. Ze stellen hoge eisen aan strafuitsluitingsgronden.
b. Invalshoek die primair uitgaat van de rechtspositie van de individuele burger als
justitiabele:
Burger centraal, veel rechtswaarborgen tegenover de machtspositie van de overheid.
c. Invalshoek die primair het maatschappelijk welzijn van de burger als uitgangspunt neemt:
Strafrechtelijke ingrepen kunnen in de realiteit veel zwaardere consequenties hebben
(stigmatiserende werking van de straf).
De functie/betekenis: Omdat er vanuit verschillende hoeken een kijk op het strafrecht kan
worden gegeven. Vanuit de criminaliteitsbestrijdende functie en vanuit een
rechtsbeschermende functie.
Werkgroep behandeld: legisme (focus op de wettekst), liberalisme (focus op vrijheid),
empirie (focus op effectiviteit)
- Wat is de ‘symbolische functie’ van het strafrecht en straffen (ook ‘symbolische waarde’
genoemd in het boek)? Waarom wordt deze functie besproken in het boek?
De symbolische functie van het strafrecht is dat het een afschrikkende werking heeft, wat
mensen aanspoort om mensen zich van strafrechtelijke ontoelaatbare gedragingen af te
houden. Vaak zouden de meeste mensen deze gedragingen al op grond van geloof of
maatschappelijke visie nalaten. Daarmee wordt erop gewezen dat strafrecht vanuit de
maatschappij is ontstaan, doordat bepaalde gedragingen ontoelaatbaar waren, strafrecht
geeft er slechts een extra leedtoevoeging aan.
- Hoe maken we onderscheid tussen het strafrecht en strafrechtelijke sancties aan de ene
kant, en andere rechtsgebieden (bijvoorbeeld privaatrecht) en de maatregelen/sancties van
deze rechtsgebieden aan de andere kant? Is dit een zuiver onderscheid, en zo niet, waarom
niet?
Er is een zuiver onderscheid, maar er kan ook een combinatie plaatsvinden. De
strafrechtelijke sancties zijn punitief van aard, gericht op leedtoevoeging. De sancties van
andere rechtsgebieden zijn reparatoire van aard, gericht op herstel van de situatie. Soms
kunnen sancties van andere rechtsgebieden toch punitief van aard zijn, bijv. de bestuurlijke
boete in het bestuursrecht.
- Wat betekent het dat het strafrecht als ‘ultimum remedium’ moet worden beschouwd (de
‘ultimum remedium-gedachte’) en waarom zeggen de auteurs dat deze gedachte
tegenwoordig onder druk staat? Kun je er drie voorbeelden van noemen?
Het ultimum remedium houdt in dat het strafrecht als laatste vorm gebruikt moet worden,
als er geen andere uitkomsten meer mogelijk zijn. De gedachte staat onder druk omdat er
verschillende initiatieven zijn om het strafrechtelijke optreden te vermijden of te verzachten.
- Gedragsbeïnvloeding: er wordt gezocht naar een niet-strafrechtelijke benaderingswijze
waarmee de problematiek verholpen wordt, zeker als de oplossing tot zinvollere resultaten
leidt. Bijv. afkickklinieken voor verslaafden, maar ook sociale controle.
- Decriminalisering: bepaalde strafbare feiten moeten uit het systeem geschrapt worden en
aan andere handhavingssystemen overgelaten worden (bijv. civiel of bestuur).
- Depenalisering: het zoveel mogelijk vermijden van schadelijke effecten van straffen door
daarvoor in de plaats alternatieve straffen of bestuurlijke sancties op te leggen (ook
zinvollere strafsoorten, bijv. Taakstraffen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller loesgilsing. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.82. You're not tied to anything after your purchase.
