Hoe de nierfunctie meten?
à Nierfunctie wordt bepaald door het meten van de GFR
- Eenheid van de nier = nefron met afferente arteriole, glomerulaire
haarvaten en efferente arteriole die langs de tubuli gaat en gaat
nadien terug in de nier
o Proximale tubulus, lis van henle, distale tubulus en
collecting duct
- Nier maakt hormonen
o Erythropoetine = stimuleert aanmaak van RBC
o Vitamine D wordt geactiveerd binnen in de nier
o Renine leidt tot angiotensine en aldosteron
o Men kan de nierfunctie meten door het meten van deze
hormonen à geen goede manier want geeft geen goed idee van de filtratie
- Cardiac ouput = 5L/min
o 20% gaat naar de nier = veel!
§ 60% plasma in deze bloedflow en 40% RBC = hematocriet
o Van de flow die naar de nier gaat wordt 20% gefilterd, filterfractie = 20% à gaat
naar de tubuli en wordt daar herwerkt
o GFR = 120ml/min
o Per dag ga je ongeveer 1-3 liter plassen doordat er een herwerking is met veel
absorptie van water in het nefron
- GFR wordt gebruikt voor
o Meten van de nierfunctie
o Opvolgen van renale ziekte
o Aanpassen van geneesmiddelen dosis à voor medicatie die via de nier wordt
geklaard en uitgescheiden
Nierfunctie wordt bepaald door het meten van de glomerulaire filtratie rate (GFR)
- GFR wordt indirect gemeten dmv plasmaklaring van een substantie X
- Klaring = GFR als X niet gebonden is aan eiwitten, vrij gefilterd is, niet geabsorbeerd of
uitgescheiden wordt tubulair en geen extrarenale uitscheiding heeft
- Formule GFR = urinaire concentratie x debiet / plasmawaarde voor
substantie X
o Normale GFR = 120ml/min voor jonge volwassenen tussen 20-30
jaar
1
,à Meten van de glomerulaire filtratierate
- Met exogene stoffen voor een perfecte bepaling van de GFR = gouden standaard
o Zelden gedaan in de kliniek want is tijdrovend en kostelijk
o Soms nodig voor evaluatie van levende donoren à belangrijk om te weten of
persoon een nier kan afstaan of niet
- 2 endogene markers
o Creatinine
o Cystatine C = is eigenlijk beter dan creatinine à kost is x5 dan de kost van creatinine
- Creatinine = afbraakproduct van de spieren à productie van creatinine is afhankelijk van de
spiermassa (20mg/kg/dag)
o Goed molecule, vrij gefiltreerd, niet toxisch MAAR er is tubulaire secretie
§ Systemische bias à overschatting van de GFR van 10-20%
o Serumcreatinine is een beetje hoger bij mannen omdat ze meestal een hogere
spiermassa hebben
o Creatinine = stof, vrije ftilratie thv de glomeruli, niet gereabrsorberd in tubuli, weinig
gesecreteerd à renale excretie hangt enkel af van de GFR en de plasmaconcentratie
§ Creatinine in bloed en urine meenemen à GFR bepalen (= creatinine klaring)
§ Creatinine kan men in het bloed en in de urine meenemen
- Bij een 24uurs collectie zijn fouten mogelijk bv teveel of te
weinig plassen à niet altijd correct!
o Creatinineklaring per dag = constante, ong 1mg per dag
maar hangt af van de spiermassa
o Creatinineklaring is omgekeerd evenredig aan het serum creatinine
- Hoe lager creatinine, hoe hoger GFR MAAR dispersie van het punt is enorm!
Iemand met creatinine van 3 kan ofwel een GFR van 20 ml/min hebben of een
GFR van 50 ml/min
o Variabiliteit van GFR voor eenzelfde serumcreatinine weerspiegelt
een verschillende spiermassa en dus een verschillende creatinine
productie
Voorbeeld: 2 patiënten hebben een serumcreatinine van 2 mg/dl
- Gewichtheffer à scheidt veel creatinine uit!
o Serumcreatinine van 1,2 mg/dl + hoge dagexcretie van creatinine à
creatinineklaring= 115 ml/min
o Meer spieren dan de gemiddelde bevolking
- Kleine vrouw van 40kg à creatinurie is 33 mg/dl
o Creatinine klaring = 29 ml/min
ð Door spiermassa kan klaring heel anders zijn!
2
,à Van serumcreatinine naar eGFR
- Spiermassa kan geschat worden door de leeftijd (hoe ouder hoe minder spieren), door
geslacht (meer spieren bij mannan) en ethniciteit (zwarten hebben gewoonlijk meer spieren
dan blanke mensen)
- Leidt tot MDRD/CKD EPI formule die GFR in ml/min/1,73m2 geven obv leeftijd, geslacht en
serum creatinine (ras wordt nooit gegeven aan het labo)
- Andere formule die enkel nog gebruikt wordt voor de aanpassing van de dosis van
medicamenten = Cockroft Gault à manier om geen 24uurs collectie te doen
- MDRD/CKD EPI is goed tot 60ml/min, daarna een kleine overschatting
o Met de 24uurs creatinine klaring is er altijd een overschatting van de GFR à owv de
tubulaire secretie van creatinine, 10-20% daarvan kan men terugvinden binnen de
urine = systematische overschatting
- Groot verschil tussen creatinineklaring en geschatte GFR
o Veel meer of veel minder spieren dan anderen van gemiddelde leeftijd en geslacht
à uitersten van leeftijd en grootte
o Ernstige obesitas of malnutritie
o Skeletale spierziekte
o Para- of quadriplegia = weinig spieren op de duur
o Amputaties
o Vegetarisch dieet: creatinine zit in de voeding en misschien hebben ze minder
spieren
o Inslikken van gerookt vlees: in vlees zit creatinine dus het niveau van creatinine in
het bloed stijgt
BESLUIT eGFR
- eGFR = goede schatting van de nierfunctie op bevolkingsniveau
- Slechte voorspeller van de nierfunctie op individueel niveau
- Toch beter dan serumcreatinine alleen (schatting van de spiermassa!)
Meten van de glomerulaire filtratierate (GFR)
- Exogene stoffen zelden nodig in kliniek
- Creatinineklaring is nuttig bij eerste evaluatie en altijd bij ongewone morfologie als validatie
van eGFR
- eGFR obv serum creatinine
o Belangrijk om verschillende bevollingen te vergelijken binnen een studie
o Combineren met creatinineklaring om te kijknen of het goed overeenkomt met eGFR
- In de kliniek serumcreatinine laatste 15 jaar à tegelijkertijd serumcreatinie en GFR
3
, Chronische nierziekten in de dagelijkse praktijk
- GFR is normaal > 100 = G1 stadium à meerderheid van de
bevolking heeft een normale filtratie
- Boven de 60 = goed! à 35% van de populatie heeft stadium
G2
- Vanaf < 60ml/min is er al een serieuze deficiëntie van de
filtratie
- < 60 ml/min + bevestigd met 3 maanden interval (zeker zijn dat het geen acute problematiek
is) = chronische nierinsufficiëntie
- eGFR < 15 ml/min = terminaal nierfalen = binnen een paar weken, maanden of jaren zal het
verder afnemen tot minder dan 10 à dialyse of transplantatie nodig om genoeg nierfunctie
te hebben
- Voornaamste oorzaken van verlaagde eGFR:
o Leeftijd: per jaar verliest men 0,8 ml/min van de GFR = normaal (1ml/min per jaar)
§ In het begin op 30 jaar 100 ml/min MAAR op 80 jaar een GFR van 50ml/min
à is nog goed genoeg voor de dagelijkse uitscheiding van alle
afvalproducten maar kan geklasseerd worden in de chronische
nierinsufficiëntie (is niet bedoeld voor hele oude mensen)
o 2 voornaamste ziekten die de nier kunnen beschadigen = arteriële hypertensie en
diabetes type 2
- In de algemene bevolking enkel 0,1% van de patiënten
die terminaal nierfalen hebben = weinig
o MAAR bijna 10% van de bevolking die een lage
eGFR hebben en chronische nierinsufficiëntie
- Heeft gevolgen op het risico op overlijden en
cardiovasculair risico à risico verhoogt als de eGFR
daalt
o Scherpe toename van het aantal doden wanneer er een hogere graad van
nierinsufficiëntie is
§ Vooral te wijten aan een hogere incidentie van cardiovasculaire incidenten
zoals beroerte, …
o Risicofactoren: roken, hypercholesterolemie, leeftijd, diabetes en ook
nierinsufficiëntie!
Proteïnurie en hematurie
Proteïnurie
Proteïnurie = teken van het afwijken van glomerulair basaal membraan
- Normaal heel weinig proteïnurie in de urine, <0,15/24u (0,2g/dag)
- Als men 180l ultrafiltraat zou vormen x eiwitten 70g/l = 12 kg uitscheiden per dag à dit
gebeurt niet owv verschillende dingen!
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller pauliena. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $16.81. You're not tied to anything after your purchase.