Beleid = het streven naar het bereiken van bepaalde doeleinden met bepaalde middelen en bepaalde
tijdskeuzes
-> Minder files, maatregelen om milieu te verbeteren etc.
Voorwaardes condities dat beleid ontstaat: bepaalde normen
Besluitvorming = het maken van keuzes over beleid, welk beleid gaan we voeren
Vraag cursus, rode draad = waarom pakken beleid en besluitvorming aak zo anders uit dan gewenst
of gedacht (iets anders dan falen)
Normatieve theorie -> zo zou het eigenlijk moeten
Empirische theorie ->
Groene draad = ideaal van maken van beleid, als je het zo doet pakt beleid goed uit (rationele vorm
van beleid maken)
- Beleid is kwestie van goed je verstand gebruiken
- Zorgen van een goede volgorde, first things first
- Beleidsproces 5 stappen:
, o Agenda vorming = bepaald thema staat op de agenda, je weet ongeveer welke kant
je op wilt, hoe komen dingen op de agenda (stromenmodel, barrieremodel)?, op
basis van deze thema moet er dus beleid worden gemaakt
VB) abortus, duurt lang voordat het op de agenda stond bij de beleidsvoerders in
Den Haag, voordat ze dachten we moeten iets met dit thema
o Beleidsvoorbereiding = wat zijn oorzaken van het probleem en wat zijn de middelen
voor oplossingen? -> causaal model (wat zijn de oorzaken dat dit probleem zich
voordoet, afgewogen beslissing maken)
o Beleidsbepaling = op basis van inhoudsvolle informatie afgewogen beslissing maken
o Beleidsuitvoering = geïmplementeerd worden op een nette manier, zoals we het
hadden bedacht bij de beleidsbepaling
o Beleidsevaluatie = erkennen dat dingen anders uitpakken dan gedacht
- Beleidseffectiviteit
Rode draad = model is niet haalbaar, groene draad loopt anders dan gewenst of gedacht
- Bij elke fases kom je mechanismes tegen die beleidsproces moeilijker maken
-
Onmogelijke voorwaarden
- Beleidsvoorbereiding -> Je beschikt niet over volledige informatie, vaak niet als het de
sociale werkelijkheid betreft, je tast niet in het duister, maar echt weten wat het is, is
moeilijk, cognitief vermogen van de mens om dingen te doorgronden heeft ook zijn
beperkingen
VB) toename roofovervallen, aantal feiten te achterhalen (hoeveel % het financieel moeilijk
heeft in de bevolking, hoeveel % van de verdachten het financieel moeilijk hebben), maar
nooit concreet antwoord, je kan niet eeuwig onderzoek blijven doe
- Beleidsbepaling -> je hebt geen unitaire besluitvorming (één iemand neemt een besluit),
want als meerdere personen een besluit nemen gaan belangen een rol spelen, unitaire
besluitvormer moet los staan van zijn belangen, maar dat gebeurt niet
VB) Putin, (maar ook deze verkeren in een bepaalde omgeving, komen wel het dichts in de
buurt) maar wordt misleid door zijn adviseurs (durven niet te vertellen hoe slecht de oorlog
in Oekraïne gaat), hij krijgt niet alle informatie door
- Beleidsuitvoering -> belangrijk dat je loyale uitvoerders hebt (kan je niet altijd vanuit gaan),
professionals zijn koppig, beleid loopt stuk bij uitvoering
- Beleidsevaluatie -> vermogen tot kritisch zijn kan je niet vanuit gaan, dat mensen eerlijk zijn
op hun eigen beleid, lef hebben om jezelf kwetsbaar op te stellen en dingen te erkennen
(volgende verkiezing wil je namelijk wel winnen)
Obstakels -> Tekort, kan opzij worden geschoven, kan opgelost worden,
- Geldgebrek (niet per definitie een obstakel)
- Tijdsdruk (kan weg door meer mensen aan te nemen)
- Weerstand (meer inherent, meer richting mechanisme), compromissen maken, slechter
realiseren wat je wilt realiseren met je beleid (vagere doelen), halfslachtigheid
(tegenwoordig vaker weerstand dan vroeger, verandering in samenleving, minder
hiërarchisch, eigenwijzer geworden, want ook meer informatie beschikbaar via bv internet),
maar gedeeltelijk weg te nemen
o Samenleving (middenveld, sociale bewegingen, spontane processen)
o Politiek stelsel (politieke partijen, rivaliserende ambtenarijen)
, o Partijen (facties, bloedgroepen, concurrenten)
o Regering (coalitiepartners)
Elster -> wat is de aard van sociaal gedrag? Vergelijkingen natuurwetten (specifieke wetmatigheden)
en mechanismes. Wetten over hoe de samenleving is zijn niet dermate concreet en specifiek, ook
consequenties voor hoe je beleid kan maken. “Zo vader zo zoon” (wetmatigheid, mechanismes),
Vooruitblik op de mechanismes:
- Causale keten -> als je al een bepaald pad hebt ingezet met beleid is het moeilijk om hiervan
af te komen, je zet een stap en dat limiteert de opties voor andere mogelijkheden
- Getriggerd door individuen -> beleid grijpt in op een werkelijkheid van mensen, actoren
(handelende mensen/organisaties), verwijst naar sociale werkelijkheid
- Komt vaak voor -> beleid maken, grootschalig/ambitieus komen mechanismes altijd voor
- Gemakkelijk herkenbaar -> mechanismes goed gaan leren, welke beleidsmechanismes zie ik
hier optreden
- Vergelijkbaar met spreekwoorden -> meer voor algemene mechanismes, dan voor
beleidsmechanismes: “be careful what you ask for, because you might get it”
Inhoud mechanismes:
- Probleem van problemen -> het is heel lastig om de oorzaken van een probleem vast te
stellen en actoren mee te krijgen als je een bepaalde beleidsvorm gaat uitvoeren
- Capture -> bij nieuw beleid heb je belangengroepen die ook beleid een kant op willen sturen,
die beleidsvorming kan gevangen worden door die belangen, er komt iets anders uit dan de
groene draad voorstelt
- Pad afhankelijkheid -> moeilijk om van pad af te wijken, moeilijk om een hele nieuwe manier
iets te doen
- Coping = lastig om uitvoerder van beleid te sturen, uitvoerders hebben eigenstandige
werkelijkheid, heeft beperkingen
- Prestatie paradox -> van tevoren uitvoerders kant op sturen, door te zeggen je gaat iets
controleren, maar heb je dan de uitkomst die je wilde realiseren, zaken doen die makkelijk
op te lossen zijn, maar zijn deze ook belangrijkste
- Big Data (mechanisme?) -> hoort bij deze tijd
- Collusie -> stijlen van handhaving, dreigt al snel dat je samenspant met de mensen die je
controleert
College 2
De rationalistische benadering van beleid (de groene draad) = hoe zouden dingen moeten gaan
- Beleid (bestuurskunde, beleid van een overheid) is hetzelfde als strategie
(organisatiewetenschap/bedrijfskunde, strategie voor een onderneming)
Drie beleidswetenschappelijke benadering (ideaaltypes)
1) Rationalistische benadering
- Kennis is macht, kennis is belangrijk, informatie
- Beleid wordt gezien als een plan ter realisering van doelen, hoe kunnen we de doelen
bereiken?
, - Centrale sturende actor (overheid) maakt het plan, die zit aan het stuur, die kent de
belangen van de andere actoren, houdt hier rekening mee.
- Beleidsproces omvat een aantal fases, een bepaald stappenplan om de doelen
- Type verklaring voor slagen of falen beleid -> Kwaliteit van informatie waarop plan is
gebaseerd, de informatie klopt niet of wel
- Type oplossing voor falend beleid -> beter onderbouwde plannen maken
- VB) Gemeente sport beleid
o Doel = bevorderen dat alle jongeren lid zijn van een sportvereniging, daar kan je een
plan voor maken
o Centrale sturende actor = overheid, andere actoren zijn sportverenigingen, kinderen,
ouders
o Type verklaring niet gelukt = de gemeente is nieuwe volleybal zalen gaan bouwen,
maar de jongeren zijn niet daarin geïnteresseerd, die willen graag bobsleeën
o Type oplossing = eerst enquête doen onder jongeren
2) Netwerkende benadering
- Samen sterk
- Beleid is dat een aantal partijen met elkaar actie ondernemen rond een bepaald
issue/onderwerp
- Meerdere belangrijke actoren met doel zoekend gedrag (samen al werkende weg tot een
beleid te komen, niet van tevoren doelen vast stellen). Overheid als regisseur (dat partijen
met elkaar praten) en als toezichthouder (zorgen dat partijen afspraken nakomen).
- VB) gemeente sport beleid
- Proces verloopt in ronden, grillig karakter
- Type verklaring voor slagen of falen -> al dan niet onderkennen van interdependenties
(wederzijdse afhankelijkheden en belangen), het komt omdat partijen onvoldoende
erkennen dat deze afhankelijk van elkaar zijn, onvoldoende samengewerkt
- Type oplossing -> rekening houden met interdependenties, in de gaten hebben dat partijen
afhankelijk zijn van elkaar
o Beleid = gemeente om de tafel zitten met verengingen, ouders etc. om activiteiten te
ontwikkelen, actie te ondernemen
o Actoren = gemeente, scholen, welvaartsinstellingen,
o Type verklaring = gemeentes en scholen moesten beter samenwerken, meer ouders
benaderen, meer ontdekken dat ze afhankelijk van elkaar zijn
o Type oplossing = gemeente moet realiseren dat ze afhankelijk zijn van
sportvereniging, vereniging moet de ouders erbij betrekken
3) Institutionele benadering
- Dat doen we altijd zo, regels en gewoontes
- Beleid is datgene wat is ontstaan door historisch gegroeide regels en normen, dingen gaan
op een bepaalde manier zo en die blijven zo gaan. Beleid is datgene wat gister ook al was,
een voortzetting van dingen uit het verleden
- Actoren zijn intentioneel verankerde afhankelijkheden en machtsverhoudingen tussen
actoren, partijen zijn op een bepaalde manier afhankelijk van elkaar, dat is al heel lang zo en
dat zijn bepaalde machtsverhoudingen
- Proces is bepaald door historie, padafhankelijkheid, als je op een bepaal spoor zit gaat de
trein maar één kant op
- Type verklaring voor slagen of falen -> historisch gegroeide regels, gewoontes en structuren,
beleid gebaseerd op structuur uit het verleden die niet meer bestaat
- Type oplossing -> cultuuromslag of structuurwijziging, regel en relaties veranderen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller laurameuldijk. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.70. You're not tied to anything after your purchase.