Summary
Samenvatting Lichamelijk Functioneren 6
- Course
- Institution
Samenvatting Lichamelijk Functioneren 6. Informatie syllabus en boeken meegenomen. met behulp van deze samenvatting had ik een 7.
[Show more]
2 reviews
By: tessiedie • 4 months ago
By: karlijn9189 • 1 year ago
Seller
Follow
mereldenhartog
Reviews received
Content preview
SAMENVATTING LICHAMELIJK FUNCTIONEREN 6THEMA 1: ONCOLOGIE
ALGEMENE PRINCIPES TUMORGROEI EN BEHANDELING ONCOLOGIE
Kanker wordt gekarakteriseerd door ongecontroleerde groei van abnormale cellen in het lichaam. Deze
abnormale cellen infiltreren in normaal lichaamsweefsel en in sommige gevallen verspreidt of metastaseert
het.
Tumorvorming
Wanneer je jong bent, verdelen cellen zich sneller zodat je kan groeien. Wanneer je volwassen bent, delen
cellen alleen om versleten of stervende cellen te vervangen om verwondingen te herstellen. Soms is celdeling
ongecontroleerd: cellen sterven niet wanneer dat zou moeten en nieuwe cellen vormen wanneer het lichaam
deze niet nodig heeft. Dit resulteert in abnormale groei van cellen of een tumor/neoplasma.
Tumoren kunnen goedaardig of kwaadaardig zijn. Kwaadaardige tumoren duiden
op kanker.
Goedaardige tumoren zijn niet levensbedreigend, groeien langzaam en
verspreiden niet. Ze hebben een glad oppervlak en zijn symmetrisch. Ze
zijn bedekt met capsuleachtige materiaal waardoor de verwijdering
gemakkelijker is. Goedaardige tumoren komen nauwelijks opnieuw voor.
Kwaadaardige tumoren zijn levensbedreigend, groeien snel, infiltreren
in omliggend weefsel en metastaseren naar andere lichaamsdelen via
het bloed- of lymfestelsel. Ze hebben een krabachtig uiterlijk en een
onregelmatig oppervlak. De cellen lijken niet op cellen van hun oorsprong en hebben geen uniform
uiterlijk. Ze zijn niet bedekt met een capsule, waardoor verwijdering moeilijk is. Kwaadaardige
tumoren kunnen opnieuw voorkomen.
Sommige typen kanker vormen geen solide tumoren, bijvoorbeeld leukemie (bloedkanker) lymfoom
(lymfestelselkanker) en myeloom (beenmergkanker).
Bekende risicofactoren voor kanker
Leeftijd: hoe ouder, hoe groter het risico
Tabakgebruik: veroorzaakt 30% van alle kanker overledenen
Infecties:
- Humaan papillomavirus kanker op baarmoeder, vagina, penis, anus en vulva
- Hepatitis B en hepatitis C leverkanker
- Epstein-Barr virus lymfoom (lymfekliergezwel) en nasofarynxkanker
- Humaan herpesvirus 8 Kaposisarcoom (op de huid)
- Humaan T-lymftroop virus 1 T-cel leukemie
- Helicobacter pylori maagkanker
Straling
- Uv-straling door zonlicht
- Ioniserende straling, inclusief medische straling en radongas in onze huizen
Immunosuppressieve medicatie: zij verminderen de immuun functie. Normaal doodt het immuun
stelsel de cellen die een mutatie hebben of abnormaal zijn m.b.v. het specifieke en niet-specifieke
immuun stelsel.
Pagina 1 van 34
,Signalen en symptomen van kanker
De signalen en symptomen hangen af van de locatie en grootte van de tumor en hoeveel de tumor
invloed heeft op de organen/weefsel in dat gebied.
Wanneer kanker gemetastaseerd is, komen de symptomen in verschillende lichaamsdelen voor.
Algemene symptomen zijn onverklaard gewichtsverlies, koorts, vermoeidheid, pijn en
huidveranderingen zoals hyperpigmentatie, geelzucht, erytheem, jeuk en excessieve haargroei.
Tabel 4.5
Voorvoegsel Cel of weefsel van oorsprong
Adeno- Klier
Angio- Epitheel
Chrondro- Kraakbeen
Fibro- Vezelig weefsel
Hemangio- Aderen
Lymfangio- Lymfevaten
Lipo- Vet
Myo- Spier
Osteo- Bod
Etiologie van kanker
Kanker wordt verklaard vanuit genetica, maar levensstijl en omgevingsfactoren dragen ook bij. Het
mechanisme van alle soorten kanker is ongecontroleerde celdeling, door mutatie in genen die een rol spelen in
de celdeling.
Vier typen genen zijn verantwoordelijk voor de celdeling:
- Oncogenen vertellen cellen wanneer zij moeten delen
- Tumorsuppressor genen vertellen cellen wanneer zij niét moeten delen
mutaties die de functie van oncogenen en tumorsuppressor genen remmen, veroorzaken
ongecontroleerde celdeling wat kan resulteren in kanker.
- Suicidegenen controleren apoptose (geprogrammeerde celdood) en vertelt een cel zichzelf te
doden wanneer iets fout gaat
- DNA-herstelgenen instrueert een cel om beschadigd DNA te herstellen
kanker kan ontstaan wanneer mutatie de cel onmogelijk maakt om DNA-beschadiging te
herstellen of om suïcide te plegen.
- Het immuunsysteem zou de gemuteerde cellen moeten herkennen en vernietigen, dus kanker
kan ook ontstaan door het falen van het immuunsysteem.
Mutatie in één van de vier soorten genen kan worden geërd of verworven. Erfelijke mutaties in de
tumorsuppressor BRCA1- of BRCA2-genen verhogen het risico van een vrouw om erfelijke borst- of
eierstokkanker te ontwikkelen. Het grotendeel aan kanker zijn het resultaat van verkregen mutaties door
omgevings- en leefstijlfactoren en zijn daarom grotendeels te voorkomen. Meer dan de helft van alle kankers
betrekt een verkregen mutatie in de tumorsuppressor gen P53.
Mutaties kunnen worden veroorzaakt door kankerverwekkende stoffen of kanker veroorzakende oorzaken of
substanties. Voorbeelden zijn bepaalde virussen en bacteriën, bepaalde chemicaliën en straling.
Diagnose van kanker
Er is geen enkele test dat kanker nauwkeurig kan diagnosticeren. De diagnose kan een complete medische
persoonlijke en familiegeschiedenis, lichamelijk onderzoek, bloedtesten, diagnostische beeldvorming en
biopsie bevatten.
Pagina 2 van 34
,Biopsie: Een klein weefselmonster wordt verwijderd en het monster wordt onder een microscoop bekeken. De
grootte en vorm van de cellen en celkern en de rangschikking van de cellen worden geëvalueerd.
Bloedtesten: Meet de hoeveelheid bloedcellen en het niveau van chemicaliën, enzymen, eiwitten, en
afvalproducten in de circulatie. Bepaalde chemicaliën kunnen te weinig of te veel voorkomen door kanker.
Tumormarkers worden geproduceerd door tumorcellen en kunnen worden gedetecteerd. Ze kunnen ook
worden geproduceerd door gezonde cellen, dus niveaus kunnen significant verhoogd zijn in niet-kankerachtige
aandoeningen.
Diagnostische beeldvorming:
Radiografie: het gebruik van röntgenstralen om een stilstaand of bewegend beeld van de binnenkant
van het lichaam te vormen (En mammogram is een röntgenfoto van de borst)
Computertomografie (CT): vormt een driedimensionaal beeld van de binnenkant van het lichaam
door röntgenfoto’s. Een computer combineert deze beelden tot een dwarsdoorsnede die eventuele
afwijkingen of tumoren laat zien.
Magnetische resonantie beeldvorming
(MRI): een type scan waarbij een
magnetisch veld wordt gebruikt, om weefsel
ertoe te brengen radiogolven uit te zenden.
Verschillende weefsels kunnen worden
onderscheiden omdat elk verschillende
signalen uitzendt. Een contrastvloeistof kan
worden geïnjecteerd om een duidelijker
beeld te creëren.
Echografie: hoogfrequente geluidsgolven
worden gereflecteerd door interne weefsels
om een beeld te produceren dat een sonogram wordt genoemd. Het is een goedkoper middel.
FIGUUR 1: VERSCHIL GOEDAARDIG EN KWAADAARDIG GEZWEL
Rang en stadia van kanker
De rang van kanker is handig om een prognose te maken. Kwaadaardige tumoren worden gerangschikt op een
schaal van één tot vier, waarbij de tumorcel bij nr. 1 bijna normaal lijkt, en bij nr. 4 heel abnormaal.
Kwaadaardige tumoren krijgen een stadium om een behandelingsplan en te prognose te voorspellen. Hierbij
wordt de tumor geclassificeerd op de grootte en de omvang van de verspreiding m.b.v. de TNM-systeem:
T: staat voor tumor: vertelt over de grootte en waar de tumor in is gegroeid.
N: staat voor knooppunt: vertelt waar de kanker is verspreidt naar nabijgelegen lymfeklieren.
M: staat voor metastase: vertelt waar de kanker is verspreidt naar verre delen van het lichaam.
Behandeling van kanker
Zonder behandeling, leidt kanker gewoonlijk naar de dood. De uiteindelijke oorzaken van dood bij
kankerpatiënten omvatten secundaire infectie, orgaanfalen, bloeding en onbepaalde factoren.
Chirurgie: Kwaadaardige tumoren worden verwijderd door chirurgie. Soms inclusief nabijgelegen
lymfeknopen. Door omliggend weefsel te verwijderen, kan een terugkerende tumor worden voorkomen
Bestralingstherapie: Er wordt gebruik gemaakt van hoogenergetische straling om het DNA van cellen te
beschadigen en de celdeling en groei te verstoren. Straling kan op verschillende manieren worden toegediend
Tijdens externe bestralingstherapie komt de straling van een grote machine buiten het lichaam die
de stralen op precieze punten richt om zo min mogelijk normale cellen te vernietigen.
Tijdens interne bestralingstherapie wordt de straling in het lichaam in specifiek weefsel geplaatst
om zo min mogelijk normale cellen te vernietigen.
Gewoonlijke bijwerkingen zijn haarverlies, huidirritatie aan de behandelzijde en vermoeidheid
Pagina 3 van 34
, Chemotherapie: Chemotherapie gebruikt medicatie die zich richten op snel delende cellen en daarom
kankercellen en sommige normale cellen doden. Normale, snel delende cellen omvatten bloedcellen,
beenmergcellen, cellen van haarzakjes en cellen die het spijsverteringskanaal bekleden. o Schade aan deze
cellen veroorzaakt vaak voorkomende bijwerkingen zoals bloedarmoede, haaruitval, misselijkheid, braken en
diarree. De bijwerkingen zijn tijdelijk en kunnen vaak worden behandeld
Hormoontherapie: Sommige soorten kanker (borst- en prostaatkanker) hebben hormonen nodig om te
groeien. Chirurgie kan nodig zijn om de bron van hormonen te verwijderen. Hormoontherapie medicatie kan
de hormoonsynthese onderdrukken of de werking van hormonen blokkeren
Immunotherapie: Stimuleert en versterkt het immuunsysteem zodat het kankercellen kan herkennen en
doden. Niet-specifieke immunotherapie stimuleert het immuunsysteem op een algemene manier.
Monoklonale antilichamen zijn synthetisch en binden aan een specifiek antigeen op een kankercel.
- Sommige monoklonale antilichamen hechten zich aan de kankercel en geven het
immuunsysteem een signaal om de kankercel te vernietigen.
- Andere monoklonale antilichamen dragen medicijnen of radioactieve isotopen rechtstreeks naar
kankercellen.
Preventie van kanker
Geen tabaksgebruik Een gezond gewicht behouden en fysiek actief zijn Gezond eten, beperk vetinname
Alcoholconsumptie beperken Je huid beschermen tegen Uv-straling Wordt gevaccineerd, vooral hepatitis B
en humaan papillomavirus Vermijd risicogedrag, zoals veilige seks en deel geen naalden Ga naar de
kankerscreenings.
SOORTEN MALIGNE TUMOREN MET NAAMGEVING
Een poliep is een goedaardige tumor die uit een epitheeloppervlak steekt. De meeste andere goedaardige
tumoren worden genoemd door het achtervoegsel ‘oom’ toe te voegen aan het voorvoegsel dat de
cel/weefsel van oorsprong aanduidt.
Kwaadaardige tumoren van epitheliale oorsprong worden genoemd met het voorvoegsel dat de cel/weefsel
van oorsprong aanduidt, gevolgd door de term ‘carcinoom’. Carcinomen zijn vaker voorkomend, groeien
langzamer en metastaseren primair door het lymfestelsel. Komen vaak voor in de borsten, dikke darm, lever,
longen, prostaat, huid en buik.
Kwaadaardige tumoren van het ondersteunende weefsel worden genoemd met het voorvoegsel dat de
cel/weefsel van oorsprong aanduidt, gevolgd door de term ‘sarcoom’. Sarcomen zijn minder voorkomend,
groeien sneller en metastaseren primair door het bloedstelsel. Komen vaak voor in de spieren, botten en
kraakbeen.
MAMMA CARCINOOM
Een kwaadaardige tumor dat vormt in weefsel, kanalen of klieren van de borst (mannen ook mogelijk).
Symptomen: een knobbel of massa met onregelmatige randen in de borst, zwelling van
(een gedeelte van) de borst, huid irritatie, kuiltjes in de huid, borst- of tepelpijn,
ingetrokken tepel, roodheid/schilfering/verdikte tepel of borsthuid en afscheiding uit
de tepel anders dan moedermelk.
Pagina 4 van 34
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mereldenhartog. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.61. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
62555 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now