Summary
Samenvatting Thema 1.11 mondzorgkunde
- Course
- Institution
Samenvatting en antwoord op alle leerdoelen van Thema 1.11. De vakken die hierin verwerk zijn: werkgroepleren, fysiologie en radiologie.
[Show more]
Seller
Follow
lotteh112
Content preview
Thema 1.11 samenvatting Mondzorgkunde, Hogeschool UtrechtWerkgroepleren
Werkcollege 1: Cariës en voeding
Doel van een voedingsdagboek:
Een voedingsdagboek geeft de patiënt en de behandelaar inzicht in het voedingspatroon. Ook geeft
het inzicht in de mogelijke relatie tussen de eet- en drinkgewoonten en de problemen in de mond.
Wanneer adviseer je een voedingsdagboek:
Bij het Aanvullend Advies Cariëspreventie. Dit kan gegeven worden wanneer er cariësactiviteit is, het
basisadvies niet kan worden gevolgd of onvoldoende effectief is.
Vipeholm-onderzoek
Onderzoek waarin bij mensen het effect van suiker op het ontstaan van tandbederf is getest. In dit
geval waren de proefpersonen ernstig verstandelijk gehandicapt.
Conclusies van het onderzoek:
• Suiker toegevoegd aan de hoofdmaaltijden vergroot de cariëstoename niet
• Suikerconsumptie tussen de maaltijden door doet dit wel (tussendoortjes)
• Het gebruik van suiker is schadelijker naarmate de frequentie van gebruik toeneemt
• Verhoogde cariësactiviteit kan weer afnemen als er geen suiker meer tussendoor wordt gegeten
Richtlijnen goede voeding volgens de gezondheidsraad
Doel:
• Preventie van chronische ziekten in de algemene bevolking
• Patiëntengroepen zullen daarnaast nog ziekte-specifieke aanvullingen nodig hebben
• Niet van toepassing op zwangere vrouwen
Richtlijnen:
Eet volgens een meer plantaardig en minder dierlijk voedingspatroon conform de onderstaande
richtlijnen:
• Eet dagelijks ten minste 200 gram groente en ten minste 200 gram fruit
• Eet dagelijks ten minste 90 gram bruin brood, volkorenbrood of andere volkorenproducten
• Eet wekelijks peulvruchten
• Eet ten minste 15 gram ongezouten noten per dag
• Neem enkele porties zuivel per dag, waaronder melk of yoghurt
• Eet een keer per week vis, bij voorkeur vette vis
• Drink dagelijks drie koppen thee
• Vervang geraffineerde graanproducten door volkorenproducten
• Vervang boter, harde margarine en bak- en braadvetten door zachte margarine, vloeibaar bak- en
braadvet en plantaardige oliën
• Vervang ongefilterde door gefilterde koffie
• Beperk de consumptie van rood vlees en met name bewerkt vlees
• Drink zo min mogelijk suikerhoudende dranken
• Drink geen alcohol of in ieder geval niet meer dan één glas per dag
• Beperk de inname van keukenzout tot maximaal 6 gram per dag
• Het gebruik van voedingsstofsupplementen is niet nodig, behalve voor mensen die tot een specifieke
groep behoren waarvoor een suppletieadvies geldt.
Schijf van vijf
Als je eet volgens de Schijf van Vijf, neem je vooral producten die gezondheidswinst opleveren (omdat
ze de kans op ziekten verkleinen). Ook krijg je alle voedingsstoffen binnen die je nodig hebt.
De Schijf van Vijf bestaat uit 5 vakken die je helpen om gezondere keuzes te maken:
1. Groente en fruit
Verlagen het risico op hart- en vaatziekten, darmkanker en diabetes type 2. Het eten van fruit verlaagd
de kans op diabetes, darmkanker en longkanker.
2. Smeer- en bereidingsvetten
Vet is een bouwstof en brandstof voor ons lichaam en levert vitamines A, D en E. Bij producten met
veel onverzadigd vet heb je minder kans op hart- en vaatziekten.
,3. Vis, peulvruchten, vlees, ei, noten en zuivel
Met het eten van vis verlaag je het risico op hart- en vaatziekten. Peulvruchten verlagen je LDL-
cholesterol, wat helpt om je bloedvaten gezond te houden. In vlees en ei zitten veel goede
voedingsstoffen, zoals ijzer en vitamine B12.
4. Brood, graanproducten en aardappelen
Verlaagd het risico op hart- en vaatziekten, diabetes type 2 (suikerziekte) en darmkanker.
Daarnaast leveren graanproducten en brood energie en veel andere voedingstoffen, zoals vezel, eiwit,
B-vitamines, ijzer en jodium.
5. Dranken
Je verliest water onder andere door te plassen en te zweten. Wat je aan vocht verliest vul je vooral
aan met drinken. Zwarte en groene thee verlagen de bloeddruk en verkleinen het risico op een
beroerte.
In het kort eet je gezond als je:
• Vooral uit de Schijf van Vijf eet
• Elke dag uit elk vak de aanbevolen hoeveelheden neemt
• Varieert binnen de verschillende vakken
• Niet te veel en niet te vaak buiten de Schijf van Vijf kiest:
Buiten de schijf van vijf → niet te veel en niet te vaak:
• Kleine porties
• Niet te veel zout, suiker en verzadigd vet
• Per dag 3-5 keer iets kleins
• Per week max. 3 keer iets groots
Voedingsstoffen die energie leveren:
Eiwitten
Vetten
Koolhydraten
Alcohol
Vezels
De voedingsstof met de meeste kcal leveren de meeste energie → vetten
Hoeveelheid energie die voedingsstof lever uitgedrukt in Kilocalorie (kcal) of kiloJoule (kJ)
1 kcal = 4,2 kJ
1 kJ = 0,24 kcal
Hoeveel energie leveren voedingsstoffen:
Voedingsstof per gram Kcal kJoule
Vetten 9 37
Eiwitten 4 17
Koolhydraten 4 17
Alcohol 7 29
Vezels 2 8
,Koolhydraten en cariës
Bacteriën in de mond (streptokokken en lactobacillen) zetten suikers uit koolhydraten om in zuur.
Aanzienlijke reductie van het aantal streptokokken en lactobacillen wordt waargenomen bij:
Drastische reductie van de suikerconsumptie (als er veel koolhydraten worden gegeten).
Koolhydraten zitten in:
Bananen, brood, pasta, zuivel, aardappelen, muesli, cruesli, chips, frisdrank, chocola, snoep en koek
Basisadvies cariëspreventie voeding:
• Maximaal 7x eetmomenten per dag.
Vuistregel: na eten of drinken minstens 2 uur niets meer nemen.
• Een uur voor het tandenpoetsen geen zure producten eten of drinken.
• ’s Avonds na het laatste tandenpoetsen niet meer eten of drinken, ook geen zuigfles mee naar bed.
Water zonder prik, koffie, gewone thee zonder suiker en melk, zijn niet cariogeen.
• Frequentie voedselinname is belangrijker dan de hoeveelheid en de samenstelling om cariës te
voorkomen
• De plakkerigheid van voedingsmiddelen speelt ook een rol bij ontstaan van cariës
• Beperken suikerrijke voedingsmiddelen met lage zuurgraad
• Beperk de vrije suikers tot 5% van de energie-inname
Geschikte dranken ter preventie cariës:
• Water (met munt, limoen, citroen)
• Spa rood
• Thee zonder suiker, munt- of gemberthee
• Limonade en frisdrank met zoetstof → dit kan je alleen niet constant drinken, anders kans op erosie
Tips:
• Afwennen door sterk verdunnen
• Maak dranken met suiker onderdeel van eet- en drinkmomenten
Let op!
• Als je suiker uit voeding gaat halen, is er alsnog een kans op cariës door de aanwezige
koolhydraten.
• Invloed van voorlichting over voeding moet niet overschat worden.
Cirkels van Keyes: model met de factoren die bij het cariësproces betrokken zijn (voor de verklaring
van het cariësrisico). Wanneer een van de risicofactoren toeneemt, wordt de cirkel groter en neemt
het cariësrisico toe.
Tandplaque
Bacteriën die zijn betrokken bij het cariësproces: streptokokken en lactobacillen
Lactobacillen: groeien in een carieuze omgeving en dragen bij aan het voortschrijden van cariës.
, Streptokokken mutans
Er is aangetoond dat mutans streptokokken op glazuur ongeveer één maand voordat een laesie
zichtbaar wordt nemen in aantal toenemen.
Voeding
Bacteriën hebben koolhydraten uit de voeding nodig om te leven, bij de vergisting wordt zuur
geproduceerd dat de demineralisatie in gang zet. Het voedingsadvies is: max 7 eetmomenten per dag.
Dit geeft het gebit genoeg tijd om de situatie te neutraliseren.
Tanden
Tanden bestaan uit een calciumfosfaatmineraal dat demineraliseert wanneer de omgevings-pH lager
wordt dan circa 5,5 (of 5,0 wanneer er dagelijks fluoride wordt gebruikt).
Remineralisatie: bij herstel van de omgevings-pH kunnen opgelost calcium en fosfaat weer neerslaan
op de overgebleven minerale kristallen. Langzamer proces dan demineralisatie.
Wanneer de remineralisatie genoeg tijd krijgt, kan zij de schade veroorzaakt gedurende de
demineralisatie opheffen.
Wanneer er onvoldoende tijd is, zal het cariësproces voortschrijden en zal zich een laesie ontwikkelen.
Fluoride
Remt de demineralisatie. Zorgt dat de opgeloste calcium en fosfaat precipiteren (neerslaan), waardoor
wordt voorkomen dat deze bouwstoffen uit het glazuur verdwijnen naar de plaque en het speeksel.
Door precipitatie in het oppervlak van het glazuur kunnen de zuren, geproduceerd in de tandplaque,
minder goed in het glazuur doordringen.
In perioden waarin de omgevings-pH hoog is, bevorderd fluoride de remineralisatie, waardoor herstel
wordt gestimuleerd.
Speeksel
Heef beschermende kwaliteiten → buffering en hoeveelheid.
Beide bevorderen de neutralisatie en verwijderen zuren en koolhydraten uit tandplaque.
Werkcollege 2: Suikers en zoetstoffen
Verschil tussen zoetstoffen en suiker:
Zoetstoffen en suiker zijn stoffen die aan voeding worden toegevoegd om het een zoetere smaak te
geven.
Zoetstoffen zijn producten die hun basis vinden in eiwitten.
De drie veel gebruikte zoetstoffen zijn:
• apsartaam
• sucralose
• acesulfaam-k.
Zoetstoffen worden uitgebreid getest door de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (efsa)
Suiker is een natuurproduct dat wordt gewonnen uit suikerbieten of suikerriet. Suiker bevat ongeveer 4
kilocalorieën per gram, terwijl zoetstoffen praktisch geen kilocalorieën bevatten. Omdat zoetstoffen
een wel 200x grotere zoetkracht hebben dan suiker, heb je er ook veel minder van nodig.
Saccharose
Synoniemen: sucrose, rietsuiker, bietsuiker en huishoudsuiker.
Is bij frequent gebruik verantwoordelijk voor cariës en een deel van het obesitasprobleem. Heeft
unieke eigenschappen die niet door andere suikers of zoetstoffen bereikt kan worden.
Moeilijk te vervangen eigenschappen:
• Verleent massa aan het product, vanwege het (vaak) hoge percentage waarin het wordt toegepast
• Zorgt door zijn kristallisatie-eigenschappen, voor structuur en textuur aan vaste producten als koek,
cake, gebak, snoep etc.
• Karameliseert onder bepaalde condities
• Werkt conserverend in (zeer) hoge concentraties
• Is overal geaccepteerd als zoetstof en ingrediënt van vele producten
Gemakkelijk te vervangen eigenschappen:
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lotteh112. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.19. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
64438 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now