Samenvatting Thema 1 Vertering (voeding), Biologie voor Jou 6VWO
4 views 0 purchase
Course
Biologie
Level
VWO / Gymnasium
Book
6v Biologie voor jou
Samenvatting thema 1 Vertering (hiervoor voeding), compleet met plaatjes en duidelijke bulletpoints. Alle paragrafen en dikgedrukte woorden behandeld en uitgelegd.
Alles wat je eet of drinkt zijn voedingsmiddelen. Deze bevatten voedingsstoffen. De 6
voedingsstoffen zijn:
★ Eiwitten
★ Vetten
★ Koolhydraten
★ Vitaminen
★ Mineralen
★ Water
De functies van voedingsstoffen zijn brandstof (energie), bouwstof (vorming van
organische moleculen) en reservestof.
Eiwitten
Eiwitten bestaan uit aminozuren. Tijdens de vertering worden eiwitmoleculen uit het voedsel
gesplitst in losse aminozuren en opgenomen in het bloed. Via het bloed gaan ze naar de
lever. De losse aminozuren kunnen later voor eiwitsynthese weer gebruikt worden. Er
bestaan 20 aminozuren waarvan je lichaam er zelf 12 kan maken. Het proces van zelf
aminozuren maken uit andere aminozuren heet transaminering.
★ Essentiële aminozuren kan je lichaam niet maken, nodig in voeding.
★ Niet-essentiële aminozuren kan je lichaam zelf maken.
Eiwitten dienen als bouwstof en brandstof.
Koolhydraten
Koolhydraten zijn voornamelijk plantaardig en zijn belangrijke brandstoffen. Als je teveel
koolhydraten eet, worden ze als vet als reservestof opgeslagen. Ook kunnen koolhydraten
dienen als bouwstoffen (DNA). Voedingsvezels zijn koolhydraten die niet kunnen worden
verteerd door enzymen van de mens, wel kunnen de enzymen van bacteriën ze afbreken in
de dikke darm. Voedingsvezels bevorderen de darmwerking en de stoelgang.
Vetten
Vetten dienen vooral als brandstof en reservestof. Ook dienen ze als bouwstof. Veel vetten
zijn opgebouwd uit een glycerolmolecuul en drie vetzuurmoleculen, deze heten
triglyceriden.
★ Verzadigd vetzuur: enkele bindingen tussen C-atomen en vast bij
kamertemperatuur.
★ Onverzadigd vetzuur: dubbele bindingen tussen C-atomen en vloeibaar.
Essentiële vetzuren kan je lichaam niet zelf maken en heb je dus nodig in voeding.
Cholesterol is een vet dat je voor een klein deel binnenkrijgt via voeding. Het komt voor in
celmembranen.
Water
Water is een belangrijke bouwstof. Het speelt een rol bij transport en als oplosmiddel. Ook
bij osmose speelt water een belangrijke rol.
, Mineralen
Sommige mineralen worden gebruikt als bouwstoffen, zoals calcium. Spoorelementen zijn
mineralen waar je hele kleine hoeveelheden van nodig hebt.
Vitaminen
Vitaminen zijn organische stoffen die met een letter worden aangegeven. Vitamine B is een
verzamelnaam voor verschillende vitaminen: het vitamine-B-complex. Sommige vitaminen
kan je lichaam zelf maken. Bij gebrek aan vitaminen ontstaan gebreksziekten.
2 Het verteringsstelsel
Grote organische moleculen worden afgebroken tot kleine moleculen: de
verteringsproducten. Die kleine cellen kunnen via de darmwand opgenomen worden in het
bloed. Hiervan kunnen later tijdens de voortgezette assimilatie weer grote moleculen worden
gemaakt.
In het darmkanaal zitten kringspieren en lengtespieren die zorgen voor
de darmperistaltiek. Hierdoor wordt de voedselbrij voortgeduwd en
gemengd met de verteringssappen die verteringsklieren afgeven.
Voedingsvezels en lichaamsbeweging stimuleren de darmperistaltiek,
wat helpt bij een goede stoelgang.
★ Mechanische vertering: kauwen voedsel, kneden van darmen.
★ Chemische vertering: bewerking van voedsel door enzymen.
Mond
Je kauwt voedsel zodat de oppervlakte van de deeltjes vergroot. Enzymen
in speeksel kunnen al goed op het voedsel inwerken. Ook maakt slijm
slikken makkelijker. Als je slikt wordt het slikreflex in werking gezet. De
neusholte wordt afgesloten door de huig en het strottenhoofd beweegt
omhoog zodat het strotklepje naar achteren valt, waarmee de luchtpijp
wordt afgesloten. Het voedsel gaat de slokdarm in.
Slokdarm, maag & twaalfvingerige darm
Ook de slokdarm gebruikt peristaltiek om het voedsel naar beneden te
kneden, zodat het de maag in gaat. De maagportier sluit de uitgang van de
maag af. Kliertjes in de wand van de maag voegen maagsap toe, wat erg
zuur is. Het slijmvlies in de maag beschermt de cellen van het zure
maagsap. Het maagportier laat steeds kleine hoeveelheden door naar de
twaalfvingerige darm. Hier monden de afvoerbuizen van de lever en
alvleesklier uit.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller 456vwosamenvattingen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.96. You're not tied to anything after your purchase.
