Summary
Samenvatting Week 7 Constitutioneel recht
- Course
- Institution
Alle hoorcolleges, aantekeningen, opdrachten
[Show more]
Seller
Follow
floorvanalten
Reviews received
Content preview
Week 7: RechtspraakLeerdoelen:
1. De hoofdlijnen van de inrichting van de rechtsprekende macht uitleggen;
2. De waarborgen voor de onafhankelijkheid en onpartijdigheid van de rechter
uitleggen;
3. De normenhiërarchie en toetsingsverboden toepassen;
4. De regels over toegang tot de bestuursrechter en burgerlijke rechter toepassen.
HCA: Rechter bescherming en toetsing
Rechter in de democratische rechtsstaat:
Onafhankelijke rechterlijke beslissing over rechtsvragen
Welke rechters toetsen wat voor zaken?
Grenzen rechterlijke toetsing: artikel 120 Gw, jurisprudentie
Rechtsbescherming en machtenscheiding: welke rechter beslissen over welke feiten en
soorten besluiten?
Trias politica: wetgever, bestuur, rechtspraak
Rechter en machtenscheiding:
Democratie:
- Onafhankelijk en onpartijdig
- Staat niet bloot aan gesanctioneerde politieke verantwoordelijkheid
- Hoe legt de rechter verantwoording af ->121 Gw
Democratische legitimatie
Onafhankelijkheid 117 Gw, 6 EVRM en wet:
Institutionele onafhankelijkheid
- Geen verstrengeling of ‘dubbelfuncties’
- Rechterlijke beslissing niet door bestuur te vernietigen: van rechterlijke beslissing
geen beroep op bestuur; bestuur kan geen instructies geven omtrent rechterlijke
beslissingen.
- Geen ingegrepen wetgever in concrete zaken
Let op:
Bestuur (regering) benoemt wel de rechter
Rechter is onderworpen aan de wet
Welke rechter beslissen over welke feiten en soorten besluiten?
Rechterlijke macht
Een eigenaardigheid
Artikel 112:
1. Aan de rechterlijke macht is opgedragen de berechtiging van geschillen over
burgerlijke rechten en over schuldvorderingen.
, 2. De wet kan de berechtiging van geschillen die niet uit burgerlijke
rechtsbetrekkingen zijn ontstaan, opdragen hetzij aan de rechterlijke macht, hetzij
aan gerechten die niet tot de rechterlijke macht behoren. De wet regelt de wijze van
behandeling en de gevolgen van de beslissingen.
Rechtsbescherming tegen bestuurlijk handelen:
Bestuursrechter primair tegen: concrete besluiten van bestuursorganen
- voorwaarde: eerst bezwaar bij bestuursorgaan
- Geen beroep kan bij een bestuursrechter worden ingesteld tegen: een besluit,
inhoudende een algemeen verbindend voorschrift of een beleidsregel.
Bestuursrechter en avv:
Niet ten principale tegen avv
= tegen het besluit tot vaststellen van avv
Wel incidenteel toetsing avv: dwz als een beschikking gebaseerd is op een lagere
regeling, kan die beschikking wegens strijd van die lagere regeling met een hogere
regeling in strijd komen met het recht zijn
Wat toetst welke rechter?
Bestuursrechter toetst: concrete bestuursbesluiten, bijvoorbeeld beschikkingen (niet
besluit tot vaststellen avv)
Burgerlijke rechter toetst: avv aan hogere regelingen, maar niet wetten in formele zin
aan de Gw & algemene rechtsbeginselen, feitelijk handelen
Rechter en lagere regelgeving:
Bestuursrechter niet primair bevoegd (8:3 Awb)
Burgerlijke rechter wel bevoegd indien onrechtmatige daad van (lagere) wetgeving
wordt aangevoerd (HR Noordweijkerhout/Guldemond).
Principale vorderingen bij burgerlijke rechter:
- Kort geding (voorlopige voorziening): rechterlijk verbod uitvoering van regeling
- Schadevergoeding
- Bij ‘manifest onrechtmatige’ regelgeving ook ‘buitenwerkingstellen’
- HR Waterpakt: geen bevel tot (specifieke) wetgeving
- HR Urganda: wel bevel aan de Staat tot bereiken van door de rechter vastgestelde
beleidsdoel
Incidenteel kan de rechter:
- Buiten toepassing laten van betreffende wettelijke bepaling
- Onverbindend verklaren van betreffende wettelijke bepaling
Niet:
- De wettelijke bepaling vernietigen, wijzigen of intrekken
- Dat kan alleen de wetgever zelf
- dmv ‘actues contrarius’: intrekking
Verbod formele wetten te toetsen aan de Grondwet (120 Gw):
De rechter treedt niet in de beoordeling van de grondwettigheid van wetten en
verdragen
Niet alleen verbod te toetsen aan de Grondwet, maar ook aan ongeschreven
rechtbeginselen
, - HR Harmonisatiewet-arrest: ook geen toetsing formele wet aan Statuur
- HR Van den Bergh/Staat: geen toetsing wetsprocedure aan de Gw
- HR Waterpakt: geen bevel aan de wetgever
‘De rechter treedt niet in de beoordeling van de grondwettigheid van wetten en verdragen’:
VERBOD: TOEGESTAAN:
Inhoud van wetten te toetsen aan inhoud Grondwetsconforme uitleg
GW
Procedure wetgeving toetsen aan procedure Verklaring onverenigbaarheid
normen GW
Wetten toetsen aan ongeschreven Toetsing andere besluiten dan wet
rechtsbeginselen
Toetsing aan (sommige) verdragen
Rechter en formele wetten:
Geen toetsing formele wetten aan de Grondwet
Formele wetten wel toetsen aan ‘een ieder verbindende bepalingen van verdragen
en besluiten van volkenrechtelijke organisaties’ -> art. 94 Gw
Bronnen van constitutioneel recht:
Een ieder verbindende bepalingen van verdragen/besluiten internationale
organisaties
Staatsrecht, nr 115-121 en 125-130
115. Toegang tot de rechter
Art. 112 lid 1 Gw bepaalt dat tot de competentie van de rechterlijke macht behoort de
berechtiging van geschillen over burgerlijke rechten en over schuldvorderingen. Onder
‘schuldvorderingen’ vallen zowel de schuldvorderingen van privaatrechtelijke aard als die van
publiekrechtelijke aard. Op de in art. 112 lid 1 Gw neergelegde hoofdregel bestaan twee
uitzonderingen:
Krachtens lid 2 van art. 122 kan de wetgever de berechting van geschillen die niet uit
burgerlijke rechtsbetrekkingen zijn ontstaan opdragen aan gerechten die niet tot de
rechterlijke macht behoren;
Ten aanzien van de geschillen die genoemd worden in art. 112 lid 2 Gw kan
administratief beroep worden opengesteld (art. 115 Gw).
Het recht op een eerlijk proces als grondrecht is niet geregeld in de Grondwet, maar in art. 6
EVRM en art. 14 IVBPR. In de rechtspraak is art. 6 EVRM de belangrijkste bepaling. Art.
6 lid 1 EVRM bepaalt dat eenieder, bij het vaststellen van zijn burgerlijke rechten en plichten
of bij het bepalen van de gegrondheid van een tegen hem ingestelde vervolging, recht heeft op
een eerlijke en openbare behandeling van zijn zaak, binnen een redelijke termijn, door een
onafhankelijk en onpartijdig gerecht dat bij de wet is ingesteld. Dit recht behelst niet alleen
een recht op een eerlijke berechting in een reeds aanhangige zaak, maar garandeert ook het
recht om een zaak bij de rechter aanhangig te maken.
Het recht op toegang tot de rechter is geen absoluut recht. Het recht kan onderworpen zijn
aan beperkingen. Deze beperkingen mogen het recht op toegang tot de rechter niet op een
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller floorvanalten. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.89. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now