Summary
Samenvatting Week 6 Constitutioneel recht
- Course
- Institution
Alle hoorcolleges, aantekeningen, opdrachten
[Show more]
Seller
Follow
floorvanalten
Reviews received
Content preview
Week 6: Positie internationaal en Europees rechtLeerdoelen:
1. De totstandkomingsprocedure van een verdrag uitleggen;
2. De begrippen ‘monisme’ en ‘dualisme’ uitleggen, als ze gaan over de verhouding
tussen nationaal en internationaal recht;
3. De regels over doorwerking en voorrang van internationaal en Europees recht in de
Nederlandse rechtsorde toepassen;
4. De gewone wetgevingsprocedure van de Europese Unie toepassen;
5. De procedure voor het stellen van prejudiciële vragen aan het Hof van Justitie van de
Europese Unie toepassen.
HC: Internationaal en Europees recht in de Nederlandse
rechtsorde
Wat is internationaal publiekrecht?
Recht dat ontstaat tussen staten maar vaak gaat over het recht binnen staten.
Bronnen: verdragen, gewoonterecht
Nederland is monistisch: zowel verdragsrecht, besluiten van internationale organisaties als
gewoonterecht maken deel uit van het NL recht zodra ze voor Nederland bindend worden.
Ze moeten wel eerst bekend worden gemaakt (art. 93 Gw)
Staatsrecht, nr. 21-22, 24-25, 32-33 en 38-39
21. Inleiding volkenrecht
In het internationale verkeer manifesteert de staats zich als een eenheid: hij treedt als
zodanig in contact met andere staten. Het internationale verkeer is onderworpen aan
rechtsregels, aan regels ven internationaal publiekrecht of volkenrecht. De staat ontleent
hier rechten aan, zoals de bevoegdheid om overeenkomsten aan te gaan en de vrijheid
gevrijwaard te blijven van agressie, en verplichtingen, zoals het recht van zelfverdediging en
de verplichting zich te onthouden van agressie. De staat: ‘subject van volkenrecht.’
De Nederlandse grondwet bevat in 5 hoofdstukken voorschriften over de verhouding tussen
het Nederlandse rechtsstelsel en het volkenrecht. In Nederland worden de grondrechten
niet enkel door nationaal recht geregeerd, maar ook in belangrijke mate door verdragen
zoals EVRM en IVBDR.
Tot het begin van de 20ste eeuw werd volkenrecht gezien als recht toepasselijk tussen staten.
De nadruk lag vooral op onderwerpen als afbakening van rechtsmacht, regels van het
diplomatieke verkeer, totstandkoming en tenuitvoerlegging van verdragen, de regeling en
oplossing van militaire conflicten en de oplossing van territoriale geschillen. In de loop van
de 20ste eeuw is de klemtoon anders gaan liggen: de ervaringen met oorlogen op
wereldschaal bevorderden opkomst en groei van internationaal humanitair recht, waarin de
bescherming van individuen tegen de uitwassen van oorlogshandelingen centraal staat.
,Daarnaast ontstond een groei van de wereldhandel, wat op zijn beurt leidde tot verdragen
op economisch gebied. Ook de betekenis van internationale organisaties nam toe, te denken
valt aan de Verenigde Naties en de Europese Unie.
De positie van het individu in het volkenrecht ondergaat een verdere versterking wanneer
individuele aanspraken, rechten en vrijheden het onderwerp gaan uitmaken van
verdragsregels of van activiteiten van internationale organisaties. Hierbij valt te denken aan
verdragen inzake grondrechten en individuele vrijheden, zoals het EVRM. Tegenwoordig
kunnen individuen ook ter verantwoording worden geroepen voor de overtreding van
sommige internationale normen, zoals het verbod van genocide en het plegen van
oorlogsmisdrijven. Dit werd duidelijk gemaakt door de oprichting van internationale
rechterlijke instanties: het Joegoslavië Tribunaal, het Rwanda Tribunaal en het Internationale
Strafhof.
22. Bronnen van volkenrecht
De twee belangrijkste bronnen van volkenrecht zijn verdragen en gewoonte.
Verdrag:
Treaty means an international agreement concluded between Staten in written form
and governed by international law, komt in art. 2 lid 1 onder a Weens Verdrag inzake
het Verdragenrecht naar voren:
- Deze definitie is op drie punten eng:
1. Overeenkomsten tussen een staat en een internationale organisatie of
tussen twee internationale organisaties vallen erbuiten;
2. Mondelinge overeenkomsten vallen erbuiten;
3. Overeenkomsten waarop het nationale recht van een van de partijen
van toepassing is verklaard vallen erbuiten.
Een overeenkomst tussen 2 of meer staten hoeft niet in bepaalde vorm te worden
gegoten. Hier bestaat vormvrijheid. Een briefwisseling kan ook als ‘verdrag’ worden
aangemerkt.
Volkenrechtelijke gewoonte:
A general practive accepted as law
Algemene en consistente praktijk, waarbij de actoren (staten) van oordeel zijn dat
sprake is van een juridische verplichting (opinio iuris)
- Een staat die zich consistent heeft verzet tegen een bepaalde gewoonte is
niet gebonden aan de tegen zijn zin ontwikkelde gewoonterechtelijke norm.
Maar: ius cogens: bepaalde internationale normen zijn een vorm van hoogste recht
waarvan niet bij verdrag of gewoonte kan worden afgeweken.
- Art. 53 Weens Verdrag inzake het Verdragenrecht: verdragsnormen die
strijdig zijn met een dwingende norm van algemeen volkenrecht (ius cogens)
zijn nietig.
- Ius cogens: een norm die aanvaard en erkend is door de internationale
gemeenschap van Staten in haar geheel als normen, waarvan geen afwijking
is toegestaan en die slechts kan worden gewijzigd door een latere norm van
het algemeen volkenrecht van dezelfde aard.
, Naast deze bronnen van volkenrecht bestaan ook nog andere bronnen, zoals general
principles of law, recognized by civilized nations, judicial decisions and the teachings of the
most highly qualified publicists. Daarnaast zijn ook de beslissingen van internationaal
organisaties van toenemend belang voor de vorming van internationaal publiekrecht.
24. De verhouding tussen nationaal en internationaal law
De nationale rechter kan met regels van volkenrecht te maken krijgen ook wanneer deze
regels louter de betrekkingen tussen staten beheersen. De rechter moet dan bijvoorbeeld
een verdrag uitleggen of hij wordt geconfronteerd met volkenrechtelijk gewoonterecht.
De doorwerking van internationaal recht in een nationale rechtsorde worde primair bepaald
door de regels die het nationale constitutionele recht daarover stelt. De doorwerking is
daarom niet in alle langen op dezelfde wijze verwezenlijkt. Men maakt onderscheid tussen
dualistische en monistische stelsels.
Monisme: betekent in dit verband dat internationaal recht zonder meer deel uitmaakt van
de rechtsorde: het recht is één, en het omvat zowel nationale als internationale regels. Dat
betekent dat het internationale recht, uiteraard indien en voor zover het nationale recht dat
bepaalt, de nationale autoriteiten bindt en door de burger in rechte kan worden ingeroepen.
Monistische stelsels kunnen ook onderling verschillen vertonen:
- Sommige onderdelen van het internationale recht maken per definitie geen deel uit
van de nationale rechtsorde. Veelal wordt zo de doorwerking van internationaal
recht beperkt tot verdragen, met uitsluiting van het gewoonterecht.
- Ook kan de doorwerking van verdragsrecht beperkt worden tot specifieke
verdragsbepalingen, te weten die normen die geacht worden directe werking te
hebben.
o Voorbeeld: art. 13 Gw: ‘Bepalingen van verdragen en van besluiten van
volkenrechtelijke organisaties, die naar haar inhoud eenieder kunnen
verbinden, hebben verbindende kracht nadat zij zijn bekendgemaakt.’
- In een monistisch stelsel is het van belang ook de plaats van een internationale regel
in de nationale rechtsorde vast te stellen.
o Naar Nederlands recht (art. 94 Gw) prevaleert een verdragsbepaling, voor
zover hij ‘eenieder verbindend’ is, boven strijdig nationaal recht (inclusief de
Grondwet zelf)
o Naar Amerikaans recht prevaleert de Amerikaanse grondwet boven een
strijdig verdrag.
Dualisme: in beginsel bindt internationaal recht alleen de staten.
- Wil binnen de nationale rechtsorde werking toekomen, dan moet de
volkenrechtelijke regel eerst in die rechtsorde worden opgenomen volgens de
procedures die het nationale recht voorschrijft.
- Nationaal en internationaal recht zijn 2 afzonderlijke stelsels.
- Als de internationale regel eenmaal in de nationale rechtsorde is opgenomen, dan
wordt de internationale regel als nationale regel toegepast.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller floorvanalten. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.89. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now