Summary
Samenvatting Constitutioneel recht week 3
- Course
- Institution
Alle hoorcolleges, aantekeningen, opdrachten
[Show more]
Seller
Follow
floorvanalten
Reviews received
Content preview
Week 3: Regering en parlementLeerdoelen:
1. Het verschil tussen een parlementair en presidentieel regeerstelsel uitleggen;
2. De historische ontwikkeling van het Nederlandse parlementaire stelsel uitleggen;
3. De vertrouwensregel formuleren en toepassen;
4. De omvang van de ministeriële verantwoordelijkheid uitleggen;
5. De controlebevoegdheden van de Eerste en Tweede Kamer ten opzichte van het
kabinet uitleggen;
6. De betekenis van de Kamerontbinding uitleggen;
7. De samenstelling en belangrijkste bevoegdheden van de belangrijkste organen van
de Europese Unie uitleggen.
HC: Parlementaire stelsels
EU en democratie:
Art. 10 VEU:
1. De werking van de Unie is gegrond op de representatieve democratie.
2. De burgers worden op het niveau van de Unie rechtstreeks vertegenwoordigd in het
Europees Parlement.
De lidstaten worden in de Europese Unie vertegenwoordigd door hun staatshoofd of hun
regeringsleider en in de raad door hun regering, die zelf democratische verantwoording
verschuldigd zijn aan hun nationale parlement of aan hun burgers.
,Politieke verantwoordelijkheid:
3 aspecten van politieke verantwoordelijkheid:
Verantwoordelijk zijn
Verantwoording afleggen
Sanctie op verantwoordelijkheid
o Positief -> geen verlies van vertrouwen
o Negatief -> verlies vertrouwen
Verantwoording afleggen:
In het parlement
o Zie de instrumenten van de TK en EK
o Inlichtingenplicht: Artikel 48 Grondwet
Oefenvragen
1. Beschrijf het verschil tussen een parlementair en een presidentieel regeerstelsel.
In een presidentieel stelsel hebben de regering en het parlement een eigen democratische
legitimatie. Het parlement en de president worden vaak rechtstreeks door het volk gekozen.
Het belangrijkste binnen een presidentieel stelsel is dat de president zijn democratie niet
ontleent aan het parlement.
In een parlementair stelsel loopt de democratische legitimatie van de regering via het
parlement. Hoewel ook in een presidentieel stelsel moet worden samengewerkt tussen de
president en het parlement, geldt er een nog nauwere samenwerking tussen de regering en
het parlement.
2. De politieke ministeriële verantwoordelijkheid werd ingevoerd bij de
grondwetsherziening van 1848.
a. Waarom kan dit worden beschouwd als een belangrijk moment in de machtsstrijd tussen
regering en parlement?
De vertrouwensregel werd ingevoerd. Het parlement kan begrotingen weigeren van
ministers. Ministers zijn afhankelijk van het geld; zonder geld kunnen ze niet besturen en
treden de betreffende ministers af.
b. Was de invoering van de ministeriële verantwoordelijkheid ook een belangrijk moment
voor de verhouding tussen koning en ministers?
Ja, want de invoering van het contraseign zorgde ervoor dat de ministers de totstandkoming
van elk koninklijk besluit zouden kunnen tegenhouden door te weigeren het besluit te
tekenen.
, c. Wat is een groter staatsrechtelijk probleem: de koning wenst een bepaald besluit maar
de minister weigert medewerking, of de minister wenst een bepaald besluit maar de koning
weigert medewerking?
De minister wenst een bepaald besluit, maar de Koning weigert medewerking, want de
minister draagt ministeriële verantwoordelijkheid. De koning daarentegen draagt geen
verantwoordelijkheid, daarom is het een staatsrechtelijk probleem als de koning de
verantwoordelijkheid van de minister hindert.
3. Geef aan waarvoor een minister politiek verantwoordelijk is en beantwoord daarna de
volgende vragen.
Zijn eigen handelen, besluiten van de ministerraad, handelen van de koning en handelen van
de ambtelijke dienst die onder hem ressorteert
a. Is de omvang van de verantwoordelijkheid in overeenstemming met de vuistregel ‘geen
bevoegdheid zonder verantwoordelijkheid’?
Nee, de omvang van verantwoordelijkheid is niet in overeenstemming met de vuistregel; de
minister heeft geen bevoegdheid zonder verantwoordelijkheid. Ministers hebben alleen
verantwoordelijkheid over hun eigen ministerie, waarover ze wel bevoegdheid hebben.
b. Is de omvang van de verantwoordelijkheid in overeenstemming met de vuistregel ‘geen
verantwoordelijkheid zonder bevoegdheid’?
Ja, de omvang van verantwoordelijkheid is wel in overeenstemming met de vuistregel, de
minister heeft geen verantwoordelijkheid zonder bevoegdheid. Ministers hebben alleen
verantwoordelijkheid over hun eigen ministerie, waarover ze wel bevoegdheid hebben.
4. Geef een eigen formulering van de in Nederland bestaande vertrouwensregel en
beantwoord daarna de volgende vragen.
De vertrouwensregeling houdt in dat een minister, staatssecretaris of het kabinet als geheel
moet aftreden als zij niet langer het vertrouwen genieten van het parlement. De
vertrouwensregel zegt dus niet dat bewindspersonen per se moeten aftreden als ze een fout
hebben gemaakt.
a. Is dit een positief of negatief geformuleerde vertrouwensregel?
Een negatieve geformuleerde vertrouwensregel. Pas wanneer de Tweede Kamer in
meerderheid laat blijken gene vertrouwen meer in een minister te hebbe moet deze zijn
ontslag aanbieden.
b. Waarom past een parlementair minderheidskabinet slecht bij een positief geformuleerde
vertrouwensregel?
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller floorvanalten. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.89. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now