Gehoorrevalidatie en inleiding
hoorhulpmiddelen
Deeltje van gastdocent A. Gadeyne
,HOOFDSTUK 1: LIPLEZEN
1.1. INLEIDING
Bij het communiceren maken we allemaal gebruik van het visueel waarneembare van de boodschap. Dat geldt
zowel voor goed horende personen als voor personen met een auditieve handicap.
Wanneer wij in gesprek zijn met elkaar, zeggen oogcontact en oogbewegingen ook veel.
Emoties worden onder woorden gebracht, maar ze worden visueel veel treffender uitgedrukt.
Voor gehoorgestoorden zijn het liplezen en het spraakafzien een belangrijke compensatie en aanvulling
voor het niet goed horen.
Wat niet meer hoorbaar is, kunnen we nog aanvullen via spraakafzien en liplezen
Het is géén hoortraining!
1.2. DE BEGRIPPEN LIPLEZEN, SPRAAKAFZIEN EN SPRAAKPERCEPTIE
De termen liplezen en spraakafzien zijn beide te eng. Ze kunnen misverstanden veroorzaken als je ze te letterlijk
opvat. De term audiovisuele spraakperceptie is een algemenere term die de inhoud beter dekt.
LIPLEZEN
De term liplezen kan aanleiding geven tot het misverstand dat het enkel gaat om het aflezen van
mondbeelden (8 visemen). De term is te eng. Naast het aflezen van de lippen gaat het ook om:
- Lichaamstaal, natuurlijke expressie en non-verbale cues.
- Oogcontact en oogbewegingen kunnen in de communicatie vaak veel zeggen.
- Het verstaan van emoties. Emoties worden onder woorden gebracht, maar worden visueel vaak
treffender uitgedrukt.
Visemen = groepen van klanken die dezelfde eigenschappen hebben (bv. p, b, m zien er allemaal
hetzelfde uit want lippen zijn gesloten
SPRAAKAFZIEN
Visuele component van spraak = bouwstenen spraakafzien
Ook de term spraakafzien is te eng. De term kan de indruk wekken dat het visuele proces wordt benadrukt.
De visuele componenten van de spraak vormen de bouwstenen van het spraakafzien, maar er zijn ook
beperkingen:
- Veel spraakkenmerken zijn visueel niet waarneembaar
• Stemhebbend /stemloos
• Wijze van articulatie is niet zichtbaar (bv. plosief, fricatief)
• Nasaliteit niet zichtbaar
- Verschillen in spreekgewoonten: dialecten, verschillende sprekers
, - Co-articulatie en assimilaties
- Het spreektempo is te hoog om snelle visuele lipbeeldwijzigingen op te merken. Per seconde worden
gemiddeld vijftien articulatiebewegingen gemaakt, terwijl we er maar acht à negen per seconde
kunnen registreren.
- De visuele componenten vormen de bottom-up-elementen van het spraakafzien, maar de bijdrage
van top-downprocessen speelt een belangrijker rol dan bij het lees- en hoorproces.
• Soort woordenboek in je hoofd vanuit je hersenen ga je zelf invullen welk woord het
bv. kan zijn.
Beperkingen van spraakafzien:
- Stemhebbendheid niet zichtbaar
- Wijze van articulatie niet zichtbaar (vb. Plosief, fricatief)
- Nasaliteit niet zichtbaar
- Te hoog spreektempo
- Dialecten
- Coarticulatie, assimilatie
- Verschillende sprekers
AUDIOVISUELE SPRAAKPERCEPTIE = BETERE TERM
De term audiovisuele spraakperceptie dekt de inhoud beter. Het gaat om een audiovisueel proces met een
integratie van zien (spraakafzien) en horen.
- Gesproken taal + oogcontact en oogbewegingen
- Emoties: verbaal en visueel uiten
Voor DSH: wat niet meer hoorbaar is, gaan ze aanvullen met liplezen en spraakafzien visuele info
toevoegen aan eigen proces van audiovisuele spraakperceptie
Spraakafzien bestaat uit twee componenten: liplezen en natuurlijke expressie.
1. Liplezen:
• Liplezen beperkt zich tot de mondbeelden (visemen).
• Het liplezen is een dynamisch, successief proces en doet sterk beroep op het
kortetermijngeheugen.
2. Natuurlijke expressie:
• Oogcontact
• Oogbewegingen
• Mimiek
• Natuurlijke gestes.
De term audiovisuele spraakperceptie houdt rekening met de integratie van horen en zien. Wat niet meer
hoorbaar is, wordt aangevuld met spraakafzien en liplezen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller msxxx. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.22. You're not tied to anything after your purchase.