Class notes
Ontwikkelings en Psychopathologie College-aantekeningen 1-3
- Course
- Institution
Uitgebreide aantekeningen van de eerste drie hoorcolleges.
[Show more]
Seller
Follow
brens
Content preview
Hoorcollege 1Definitie ontwikkelingspsychopathologie
● The study of developmental processes that contribute to, or protect against,
psychopathology
● Kernvraag: welke factoren en mechanismen in de ontwikkeling dragen bij aan
psychopathologie (in de kindertijd / adolescentie)
○ Hoe onderscheiden we afwijkend gedrag van niet-afwijkend gedrag? Hoe
hebben we bepaald welk gedrag normaal is welk gedrag niet?
De vier D’s (Nolen-Hoeksma)
● Psychopathologie gaat vaak gepaard met:
○ Distress → ervaring van emotionele problemen
■ Persoon zelf of omgeving, lijdensdruk
■ Staat in de DSM → criterium = persoon moet lijden
○ Disfunctioneren → van dagelijks leven
■ E.g. school, vrienden
○ Deviatie → afwijking van sociale norm of gemiddelde
■ Deviant gedrag is niet gelijk psychologie → kan ook onschuldig zijn,
niet de andere D’s
○ Danger → gevaar voor zichzelf en/of anderen
● Diagnose: eerste 3 wel, laatste niet altijd
Ontwikkelingspsychopathologie
● Belang van context → e.g. gezin, cultuur, SES
● Belang van leeftijd en ontwikkelingsfase
● Schijnbaar ‘abnormaal’ gedrag kan, kijkend naar de context, adaptief zijn
Belang van context
● Negativity bias → mishandelde kinderen herkennen eerder een boos gezicht
○ Heel gevoelig voor negatieve cues
○ Het kan ‘handig’ zijn om gevoelig te zijn voor negatieve cues → veiligheid
○ Interpreteren zaken eerder negatief
● Negativity bias adaptief in een gewelddadige omgeving, maar maladaptief in een
‘gewone’ sociale omgeving
● Negatief gedrag kan ontstaan en het is voor het kind ‘logisch’ om zich zo te gedragen
Belang van ontwikkelingsfase
● Gedrag kan passend zijn in de ene ontwikkelingsfase, maar niet passend of
afwijkend in de andere → e.g. onzindelijkheid, geen spraak, geen vrienden, geen
schuldgevoelens
● Bij elke leeftijd horen bepaalde ontwikkelingen → gedrag vergelijken met
leefttijdsnorm
Prevalentie psychopathologie kinderen in Nederland
● UNICEF (2021) schatting → 18% van de kinderen 10-19 jaar in Nederland heeft een
psychische aandoening
● In 55% gaat het om een depressie of angststoornis
, ○ Met name in de puberteit en bij vrouwen
Principes / assumpties
● De ontwikkeling van psychopathologie wordt door meerdere risico- en beschermende
factoren bepaald → bio, psycho, sociaal
○ Equifinality → meerdere oorzaken veroorzaken een uitkomst
■ Verschillende oorzaken, gelijke uitkomst
○ Multifinality → een oorzaak veroorzaakt meerdere uitkomsten
■ Dezelfde oorzaak, verschillende uitkomsten
○ Belangrijk in diagnostiek en onderzoek
● Ontwikkelingsmechanismen, risico- en beschermende factoren en hun impact
veranderen over de levensloop
○ Vroege kindertijd → belang van veilige hechting ouderfiguur
■ Gebrek eraan kan een negatieve impact hebben op de ontwikkeling
■ Ontzettend belangrijk aan het begin van het leven
○ Adolescentie → belang van aansluiting bij leeftijdsgenoten en
identiteitsontwikkeling
■ Groepsvorming
■ Belangrijk voor identiteitsontwikkeling
○ Sensitieve periodes in de ontwikkeling
○ Wat impact maakt hangt af van de ontwikkelingsfase
■ Bepaalde gebeurtenissen hebben meer impact op de ene leeftijd dan
op de andere
● Psychopathologie is transactioneel → persoon en omgeving beïnvloeden elkaar over
en weer over de tijd
○ Interactie: personen en omgeving beïnvloeden elkaar
■ E.g. verlegen → overbeschermende ouders → sociaal angstig →
geen sociale contacten
■ Wisselwerking tussen verschillende partijen
○ Ingang voor interventie: verandering in omgeving → impact op
(eigenschappen van) persoon
● Psychopathologie is een slechte aanpassing → een mismatch tussen individuele
eigenschappen en omgevingseisen
○ Medeverantwoordelijkheid bij de omgeving
Multiple Deficit Model (MDM)
● Geen één factor is op zichzelf voldoende om de stoornis te verklaren
● Hoe meer risicofactoren → hoe groter de kans is op (milde symptomen van) de
stoornis → cumulatief effect
● MDM sluit aan bij de continuümgedachte
● Equifinality
Single Deficit Model
● Aanname → 1 beperking verklaart alle gevallen en alle symptomen van een stoornis
● Vaak populair
● Echter → in de praktijk meestal niet het geval
○ Niet alle gevallen hebben die ene beperking
○ Eén beperking kan niet alle symptomen verklaren
, ○ Dezelfde beperking is risicofactor voor verschillende stoornissen
(niet-specifiek) → in lijn met continuümgedachte
Kwetsbaarheid-stressmodel
● Mensen verschillen in hun kwetsbaarheid → genetica, biologie, persoonlijkheid,
cognitie → voor het ontwikkelen van psychopathologie
● Een omgevingsstressor kan ‘de druppel’ zijn → niet voor iedereen!
● Lage kwetsbaarheid + hoge stress (omgeving) = geen psychopathologie
● Hoge kwetsbaarheid + hoge stress (omgeving) = psychopathologie
● Kwetsbaarheidsmodel → diathesis stress model
○ Meer factoren dan risicomodel
● Komt oorspronkelijk vanuit psychose onderzoek
Risicofactoren
● Cyclus: biologisch → psychologisch → sociaal
Bio-psycho-sociaal model
● Psychische gezondheid kan verklaard worden ahv biologische, psychologische en
sociale factoren
● Bio → genen, hersenen, hormonen, neurotransmitters, fysieke gezondheid
● Psyche → geheugen, denkstijl, aandacht, IQ, temperament, zelfvertrouwen,
emotieregulatie
● Sociaal → ouders, familie, SES, vrienden, school, wijk, cultuur
● Bio + psycho = individuele kindkenmerken
● Sociaal = omgevingskenmerken
● Gen x omgeving interactie (bio x sociaal) → effect van genen (of omgeving) wordt
versterkt door samen te gaan met bepaalde omgeving (of genen)
● Gen x omgevingscorrelatie (bio x sociaal) → sommige genetische en
omgevingsfactoren gaan vaak samen
Temperament
● Temperament → aangeboden typische gedragstendenties hoe een individu omgaat
met de wereld
● Thomas & Chess (1977): New York Longitudinal Study
○ Legden de gedragingen vast van een groep baby’s en volgden hen over de
tijd
○ Definieerden negen temperamentdimensies:
■ Approach/withdrawal → hoe een baby omgaat met nieuwe situaties
■ Rhythmicity → hoe regelmatig en voorspelbaar het slaap-eetpatroon
is
● Negen temperamentdimensies gereduceerd tot 3 clusters:
○ Makkelijk → doorgaans vrolijk, kan makkelijk getroost worden, regelmatig
eet-slaapritme
○ Slow to warm up → tijd nodig om op te warmen en te wennen aan nieuwe
situaties
○ Moeilijk → reageert vaak geagiteerd , moeite met aanpassen aan nieuwe
situaties, onregelmatig eet-slaapritme
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller brens. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.12. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
48298 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now