Een uitgebreid collegedictaat over het vak 'Personen- en familierecht' gegeven door mr. M. Beenen en mr. A. Hofmeijer. Dit collegedictaat bevat tevens alle casus- en jurisprudentievragen opgegeven door de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. Bovendien bevat dit collegedictaat veel verschillende voorb...
College 1 03-09-2015
_______________________________________________________________
NEDERLANDS RECHT
↙ ↘
PRIVAATRECHT PUBLIEKRECHT
↙ ↘
Materieel Formeel
↙ ↘ Rv
Personen Vermogensrecht
BW 1 Goederenrecht & verbintenissenrecht
Algemene beginselen in het personen- en familierecht
Vrijheidsbeginsel: In Nederland heb je de vrijheid om te huwen met wie je wil. Je hebt
ook de vrijheid om je kinderen op te voeden zoals jij wil. Je hebt de vrijheid om je
kinderen een naam te geven, die jij wil geven.
Gelijkheidsbeginsel: Je mag als homo- en lesbisch stel trouwen. Er is één uitzondering:
als je niet uitdrukkelijk de achternaam van de moeder voor het kind kiest, dan krijgt het
automatisch de achternaam van de vader.
Verantwoordelijkheidsbeginsel: Dat zie je terug in de verplichting van echtgenoten jegens
elkaar, om elkaar de nodige zorg te verschaffen (alimentatie).
Juridische persoon
Personenrecht: Hoe komt iemand aan zijn naam, aan zijn woonplaats.
Familierecht: Onderlinge verhoudingen tussen de relaties van ouders en kinderen.
Je verkrijgt op basis van je geboorte juridische persoonlijkheid. Eén van de belangrijkste
voordelen van geboren worden, is dat je een erfgenaam wordt/bent.
Artikel 1:3 Bloed en aanverwantschap
Bloedverwantschap omvat rechtstreekse familierelaties.
Aanverwantschap omvat familiebanden met schoonfamilie op basis van bijvoorbeeld een
huwelijk. De wet kent op verschillende plaatsen rechten toe op grond van bloed- en
aanverwantschap. Bijvoorbeeld de verlofregeling uit het arbeidsrecht. Naast de rechten
op grond van het bloed- en aanverwantschap kent ook bijvoorbeeld het EVRM rechten toe
op grond van family life (art. 8 EVRM). Het betreft dan een nauwe persoonlijke
betrekking. Zo kan bijvoorbeeld het recht op omgang ontstaan. Alleen door huwelijk en
geregistreerd partnerschap ontstaat er aanverwantschap. Bij adoptie creëer je een
juridisch bloedverwantschap, terwijl het eigenlijk niet hetzelfde bloed is. Juridische
bloedverwantschap komt dus niet altijd overeen met de biologische bloedverwantschap
(adoptie). De mate van bloedverwantschap wordt uitgedrukt in graden. De graad wordt
bepaald door het aantal geboorten dat de verwantschap heeft veroorzaakt. Bij ouders en
kinderen is dat één geboorte, dus eerste graad. Broers en zussen zijn dus tweede graads.
Aanverwantschap wordt op dezelfde manier bepaald als bloedverwantschap, alleen
redeneer je dan niet vanuit je zelf, maar vanuit je partner.
Recht op naam
Ieder kind heeft bij de geboorte recht op een naam, zie hiervoor titel 2 uit BW 1. Deze
titel bevat regels over het verkrijgen en wijzigen van de voor- en achternaam. Namen
onderscheiden je van anderen en met name de achternaam. Historie: de afkomst van de
vader of boerderij waar men woonde, toen dit steeds lastiger werd door de
bevolkingsgroei werden namen overgedaan van de vader op de kinderen tot een wijziging
van de regels in 1998: naamskeuzeregeling. Geboorte moet worden aangegeven bij de
ambtenaar van de burgerlijke stand in de woonplaats. Deze term ‘woonplaats’ is in de
wet op meerdere plaatsen van belang.
,Voornaam
Voornaam wordt in de geboorteakte gegeven bij aangifte van de geboorte, art. 1:4 BW.
De ouders hebben een keuzevrijheid in het geven van de voornaam, maar daar zitten
beperkingen aan. De ambtenaar kan weigeren op grond van artikel 1:4 lid 2 BW,
ongepaste voornaam. Rolls Royce en God zijn eerder gewijzigd, ook flapdrol kan niet.
Iedere keer individueel oordeel (Geisha) eerst niet en toen wel. Voornaam stemt overeen
met achternamen die bestaan, bijvoorbeeld Janssen. Bij Roos is dit anders omdat dit ook
een gebruikelijke voornaam is.
Wanneer er geen naam wordt gegeven of namen worden geweigerd, dan geeft de
ambtenaar het kind een voornaam. In de akte wordt vermeld dat de namen ambtshalve
zijn gegeven, art. 1:4 lid 3 BW.
Artikel 1:4 lid 4 voorziet in een mogelijkheid je voornaam te wijzigen. Verzoek bij de
Rechtbank op verzoek belanghebbende of haar wettelijke vertegenwoordigers, tot het
kind 18 is. Bijvoorbeeld in geval van verschrijving bij aangifte, geslachtsverandering of
negatieve associatie met huidige voornaam of ongepaste naam. Rechtbank kijkt of er een
zwaarwegend belang is.
Achternaam/geslachtsnaam
Verkrijging van je geslachtsnaam is geregeld in art. 1:5 BW.
Familierechtelijke betrekking tot moeder of vader, dan krijgt het kind de naam van de
moeder of vader. Bij twee juridische ouders is er een keuze (naamkeuze kan slechts bij
het eerste kind van dezelfde vader, art. 1:5 lid 8). Wijziging van de geslachtsnaam kan
alleen bij Koninklijk Besluit. Artikel 1:7 BW ministerie van justitie via formulier. Besluit
regels voor geslachtsnaam wijziging (AMvB). Er vindt geen belangenafweging plaats bij
de wijziging van de achternaam, zie HR 14 april 2006.
De wijziging van de achternaam mag in geval van:
- naam is ongepast of bespottelijk
- herziening naamskeuze ouders, mits geboren na 1998.
- vaak voorkomen van de naam
- naam veroorzaakt psychische schade
Vragen & opdrachten week 1
Theorievragen
1. Het Hof besliste in het Marckx-arrest dat de onderscheiding tussen wettige en
natuurlijke kinderen en die tussen gehuwde en ongehuwde moeders in het Belgische
recht discriminatoir zijn. Het gaat daarbij in het bijzonder om de artikelen 8 en 14 EVRM.
Het artikel van family-life heeft directe werking. Als je in familieverband met elkaar hebt
samengeleefd, heb je bepaalde rechten zegt het Europees recht. Wettige kinderen zijn
kinderen die tijdens het huwelijk geboren zijn. Natuurlijke kinderen zijn kinderen van
ouders die niet een geregistreerd partnerschap of huwelijk hebben. Alleen de moeders
zijn juridisch moeder, maar de vaders hebben geen juridisch vaderschap. Dat kan wel
door middel van erkenning. Je zou als je gaat procederen best een beroep kunnen doen
op family-life.
2. Vader wilde de kinderen erkennen, maar de kinderen kregen de achternaam van de
moeder. Hierdoor kon de vader zijn kinderen veertien jaar lang niet erkennen. De Hoge
Raad treft hierbij een schending aan van de non-discriminatieregel van art. 26 IVBPR,
doordat het Nederlandse recht geen keuzemogelijkheid bood op het gebied van
naamskeuze. Door dit arrest kwam er een wetswijziging.
3. Als je rechtsbevoegd bent, dan betekent dat dat je bevoegd bent een rechtssubject te
zijn (drager van rechten en plichten). Als je handelingsbevoegd bent, dan heb je de
bevoegdheid tot het zelfstandig verrichten van rechtshandelingen in concrete situaties.
Rechtsbevoegdheid: als je wordt geboren heb je rechten en plichten en mag je erven.
Handelingsonbekwaam: minderjarigen en onder curatele gestelden.
Handelingsbevoegden: in de wet aangewezen mensen die bevoegd zijn om bepaalde
rechtshandelingen te verrichten. Bijv. vennoten die gemachtigd zijn tot het verrichten
van rechtshandelingen tot een bepaald bedrag.
, 4. Handelingsbekwaamheid is het bevoegd zijn tot het zelfstandig verrichten in abstracte
situaties.
5. Eerst was de regel als je hart het niet meer doet dan ben je dood. Nu wordt er
gekeken naar de hersenactiviteit, omdat er eens een vrouw was die in coma een kind had
gebaard.
6. De rechtsgevolgen van bloed- en aanverwantschap zijn familierechtelijke
betrekkingen. Huwelijksbeletsel. Alimentatieverplichtingen. Getuigenbewijs; je bent niet
verplicht te getuigen tegen familieleden (164/165 Rv).
Praktijkopdracht 1
Rolls Royce: Ja, Mercedes mag ook, dus waarom Rolls Royce niet?
Geisha: Nee, als het prostituees zijn, vind ik niet dat je je kind er naar mag vernoemen.
Roos: Ja, is een gebruikelijke Nederlandse naam.
Janssen: Nee, is een achternaam.
Kijk in art. 1:4 lid 1 BW voor de regels wanneer het niet mag. Dit kan als de naam
ongepast is of als het een gebruikelijke geslachtsnaam is, tenzij het een gebruikelijke
voornaam is.
Praktijkopdracht 2
Verwacht wordt dat de voornaam mag worden gewijzigd, omdat Justine in de
Nederlandse taal een vrouwennaam is en de man geen vrouw is. Het Hof vond het
zwaarwegend belang wel belangrijk genoeg. Wees bewust van het motiveringsprincipe in
dit soort zaken.
Praktijkopdracht 3
Anne-Wil zal hiervoor een vrije dag moeten opnemen. Haar neef is een vierdegraads, en
zij krijgt maar tot de derdegraads 1 dag doorbetaald verlof.
Anne-Wil > ouders = 1e graads
Ouders > grootouders = 2e graads
Grootouders > oom/tante = 3e graads
Oom/tante > neef Kees = 4e graads
Praktijkopdracht 4
Ik verwacht dat er wel enige kans van slagen is, omdat dit hem belemmert in zijn
uitoefening van zijn beroep. Zie het voorbeeld van Sophie Kwakzalver als arts zijnde.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Riannebockhoven. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.42. You're not tied to anything after your purchase.
