Weer en klimaat
De aarde bestaat uit 4 sferen:
Atmosfeer; geheel aan gasvormige stoffen die het vaste en vloeibare deel van de
aardkorst omringen.
Hydrosfeer; water op aarde.
Lithosfeer; gesteenten.
Biosfeer; leven op aarde.
De sferen staan met elkaar in verband.
Ontstaan van de atmosfeer
Ontstaan toen de aarde 4,6 miljard jaar geleden begon af te koelen. Zwaartekracht zorgt
ervoor dat de gassen niet verdwijnen in de ruimte. Meer dan 80% van de gassen die de
dampkring vormen, bevinden zich in de onderste 10km.
De samenstelling van de aarde verschilt met die van andere planeten: veel meer stikstof
en zuurstof en veel minder koolstofdioxide.
Samenstelling en opbouw van de atmosfeer
De atmosfeer bestaat uit 4 lagen die door pauzes worden afgescheiden:
Troposfeer: 100m omhoog 0,6°C omlaag. (afwijkingen hangen af van
luchtvochtigheid) Tropopauze bij 12km en -73°C.
Stratosfeer: temperatuur blijft 10km vrij constant en wordt daarna hoger.
Stratopauze bij 45km en 0°C. de stratosfeer bevat veel ozongas (O3) dat
schadelijke ultraviolette straling van het zonlicht filtert.
Mesosfeer: temperatuur omlaag. Mesopauze bij 85km en -83°C.
Thermosfeer: temperatuur omhoog en daarna constant.
Energiebalans
Paragraaf 4 Het klimaat als systeem
Voorwaarden
Conditionele factoren; factoren die een aanzet kunnen geven tot klimaatverandering:
Ligging en verschuiven van continenten als gevolg van de platentektoniek
Variaties in de baan van de aarde om de zon en in de stand van de aardas:
beïnvloeden de verdeling van de hoeveelheid straling over zomer en winter en
over continenten en zee
Variatie in de hoeveelheid zonne-energie die de aarde ontvangt: hogere
temperatuur bij meer zonnevlekken
Versterking of verzwakking?
Positieve terugkoppeling als het de klimaatverandering versterkt.
Negatieve terugkoppeling als het de klimaatverandering verzwakt.
Als het zee-ijs op de Noordpool smelt, wordt het albedo-effect minder vrijkomende
zee warmt op meer ijs smelt af: positieve terugkoppeling
, Als het landijs van Groenland smelt, komt er een grote hoeveelheid zoet water in de
Atlantische Oceaan water wordt lichter en zakt niet meer naar de bodem
golfstroom wordt minder sterk of stopt Noordwest-Europa krijgt geen aanvoer van
warm water, dus wordt het klimaat kouder
Aarde en dampkring
Luchtlaag om de aarde: dampkring/atmosfeer
Gassen in de dampkring houden warmte vast: Co2, H2O en Ch4
Ozonlaag: uv filter, geen temperatuurinvloed
Loodrechte zonne-inval tussen de keerkringen
Temperatuurfactoren (klimaatfactoren)
Zon verwarmt de aarde aarde verwarmt de lucht = temperatuur
Factoren:
Hoogteligging: hoe hoger, hoe kouder. Elke 100m = -0,6°C
Breedteligging: hoe hoger, hoe kouder
Ligging t.o.v. zee: hoe verder, hoe extremer het klimaat
Wind- en zeestromen: brengen kou of warmte
Reliëf: gebergte werkt als een muur
Luchtdruk
Breedte- en hoogteligging: alleen invloed op temperatuur.
Luchtdruk: alleen invloed op neerslag.
De rest: invloed op allebei.
Boomgrens: 10 graden.
Palmgrens: 18 graden.
Köppen:
1) Koudste maand >= 18°C? Ja? A
Nee?
2) Warmste maand <= 10°C? Ja? E
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller demiwdmdejong. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.07. You're not tied to anything after your purchase.