Summary
Samenvatting Klimaatvraagstukken H2
- Course
- Level
- Book
Uitgebreide samenvatting inclusief uitwerking leeroverzicht, belangrijke opgaven uit de zelftoets en belangrijke W-nummers
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
demiwdmdejong
Content preview
Hoofdstuk 2 Klimaatverandering is niets nieuws!Paragraaf 1 Woestijnaarde
Perm
Geologische periode van 300 tot 250 miljoen jaar geleden. Sedimenten uit die tijd
worden via diepzeeboringen naar boven gehaald. Continentbewegingen en
zeespiegelbewegingen zijn bepalend geweest voor geleidelijke veranderingen van het
klimaat in het geologisch verleden.
Alfred Wegener
Alle continenten zaten vroeger aan elkaar vast; Pangea continent. 4 aanwijzingen:
Stukken continent lijken in elkaar te passen, aan weerszijde van een oceaan vind je
dezelfde gesteenten, aan beide kanten van oceanen zijn resten fossielen gevonden van
dieren die niet konden zwemmen en er zijn sporen van vergletsjering op sommige
plaatsen aan de oceaan. Door het uiteenvallen van Pangea zijn de huidige continenten en
oceanen gevormd. Pangea bestond uit 2 grote stukken: Laurazië (noorden) en
Gondwana (zuiden). Wegener had geen verklaring waarom Pangea was opengebroken
en de continenten bewogen.
Mid-oceanische ruggen
In de oceanen liggen onderzeese gebergtegordels. Het gesteente van die bergen is veel
jonger dan dat van de continenten. Seafloor spreading: tussen de platen komt magma
omhoog waardoor er nieuw gesteente wordt gevormd, dat gesteente wordt horizontaal
naar beide zijden verplaatst omdat er nieuw gesteente opwelt. Dus; hoe verder weg van
de onderzeese gebergteketens, hoe ouder het gesteente. De oudere korst is kouder en
heeft dus een hogere dichtheid, waardoor hij dieper komt te liggen en de oceaan daar
dus ook dieper wordt. Op die plaats zijn ook meer sedimenten afgezet.
Divergente bewegingen
Divergentie ontstaat doordat de mantel onder de dikke continentale korst de warmte
niet kwijt kan, waardoor er druk wordt opgebouwd en de korst breekt, waardoor er
nieuwe oceanische korst ontstaat.
Bij beginnende divergentie wordt de plaat uitgerekt en dus dunner, waardoor de korst
lager komt te liggen; slenk. De hoger gelegen zijkanten worden horsten genoemd. Er
ontstaat een breukgebergte; reliëf bij een beginnende divergente zone.
Bij divergentie komt basaltisch magma naar boven wat zeer vloeibaar is, waardoor er
schildvulkanen ontstaan (breed en laag). De uitbarstingen zijn effusief eruptie; rustig.
Convergente bewegingen
Als er nieuwe oceanische korst ontstaat, moet een deel van de korst terug de mantel in
gaan; subductie, wat gebeurt bij convergente zones; zones waar platen tegen elkaar aan
bewegen. De nieuwe oceanische korst wordt zwaarder dan de onderliggende
asthenosfeer, waardoor hij bij een botsing onder de andere plaat duikt. Langs de grens
tussen de 2 platen ontstaat een diep gebied; diepzeetrog. Hoe ouder de onderduikende
, plaat, hoe steiler hij zakt. Hij trekt de rest van de plaat met zich mee de asthenosfeer in;
slab pull: de belangrijkste veroorzaker van platentektoniek.
Dit gebeurt bijvoorbeeld bij de Pacifische plaat: subductie bij oosten Europa / Azië
(westen Pacifische plaat onder oosten Filipijnse plaat) Marianentrog.
De onderduikende plaat neemt ook sediment met zich mee, wat allebei op grote diepte
gaat smelten viskeus; stroperig magma. De massa is licht dus stijgt op en wil
ontsnappen stratovulkanen; de magma verspreid zich niet over een groot oppervlak,
dus de vulkanen worden erg smal en hoog. Door de stroperige magma raken de
vulkanen verstopt en door de gassen in het magma wordt de druk opgevoerd en
ontstaat er uiteindelijk een explosieve eruptie; heftig. (Ring of fire)
Na de uitbarsting missen de hellingen het materiaal waar ze op leunden en kunnen ze
instorten; Caldera. Er kan water in de Caldera komen en soms ligt hij in zee, waardoor
een cirkelvorming eiland ontstaan, bijvoorbeeld Santorini.
De afstand van de vulkaan tot de trog wordt bepaald door de ouderdom van de
onderliggende plaat: hoe ouder, hoe steiler hij naar beneden duikt, dus hoe korter de
afstand van de vulkaan tot de trog.
Door de convergente beweging worden de platen, vooral de bovenste, in elkaar gedrukt,
waardoor er een (laag)gebergte ontstaat.
Aardplaten
De aardkorst bestaat uit allemaal platen die bij de mid-oceanische ruggen uit elkaar
drijven (divergentie). De oceaanbodem neemt daarbij soms stukken continent mee. Bij
subductie (over elkaar), smelt de oceanische plaat als hij diep genoeg komt
diepzeetrog.
Beweging van de platen worden aangedreven door convectiestromen; kringlopen van
magma. Diep in de aardkorst is het warm magma zoekt een weg naar het oppervlak
bij het oppervlak is het afgekoeld magma zakt weer naar beneden.
Mid-oceanische ruggen ontstaan op plekken waar de convectiestromen naar boven
komen.
Supercontinent
Pangea was ontstaan door botsingen van vele kleine platen. Oude gebergten, zoals de
Ardennen (Europa), de Appalachen (VS) en het Uralgebergte (Rusland) laten zien waar
de platen tegen elkaar gebotst zijn. Tijdens het Perm lagen veel landen ver van de
oceaan, dus een groot deel van de wereld had een droog continentaal klimaat.
Veel water lag opgeslagen in de ijskap van Gondwana: lage zeespiegel gesteenten
werden blootgesteld aan erosie en verwering rivieren namen het afbraakmateriaal
mee de oceaan in meer voedingsstoffen voor flora en fauna flora en fauna breidde
zich uit onttrekking van CO2 uit de atmosfeer vermindering van het broeikaseffect
(afkoeling) ijskappen groeiden meer en zeespiegel daalde verder.
Door ijzerdeeltjes in het zand dat door de wind in woestijnen werd afgezet, hebben de
zandlagen een kenmerkende rode kleur. (Daarom heet perm ook wel redhouse earth.)
Zout in Nederland
Nederland maakte tijdens het Perm deel uit van een grote woestijn van Engeland tot
Polen, waardoor er lagen zandsteen diep in de grond zitten. Aan het eind van het Perm
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller demiwdmdejong. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.54. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
62555 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now