Hoofdstuk 2 De wereld: een systeem van landen en relaties
Paragraaf 1 De eerste contouren van het wereldsysteem
Wat zijn de 2 criteria voor indeling binnen het wereldsysteem?
De soort economische activiteiten en de omvang ervan.
De soort (economische en politieke) relaties met andere landen.
Wat zijn de 3 categorieën + kenmerken waarin je de wereld kunt indelen?
(6,2 – 3,2 – 3,3)
Centrumlanden:
Hoog BBP/inw.
Gediversifieerde economie.
Hoofdkantoren MNO’s.
Wetenschappelijke kennis.
Geavanceerde technologie.
Hoge arbeidsproductiviteit.
Intensieve handels- en kapitaalstromen.
Veel politieke macht.
Semiperiferie:
Lager BBP/inw.
Hoge industrialisatiegraad.
Arbeidsintensief.
Exportgericht.
Gericht op centrumlanden.
Periferie:
Laag BBP/inw.
Primaire producten.
Fragmentarische modernisering; moderne en traditionele economische
activiteiten naast elkaar in hetzelfde gebied.
Afhankelijk van centrumlanden.
Export land- en mijnbouwproducten.
Laagwaardige industrie.
Waar, hoe en wanneer begon het wereldsysteem?
In de Middeleeuwen was de geopolitieke macht in handen van de islamitische wereld
vanaf eind 15e eeuw stichtten Spanje en Portugal en later Nederland en Engeland
koloniën, waardoor zij de geopolitieke macht in handen kregen.
Het handelskapitalisme in West-Europa was het begin van de globalisering.
Hoe werden goederen vervoerd?
Via spoorlijnen werden landinwaarts gelegen land- en mijnbouwgebieden
verbonden met de kust.
Via stoomschepen werden grondstoffen uit exporthavens naar de centrumlanden
vervoerd.
, Waar werden de Europese industrieproducten afgezet?
Het Europese centrum.
De koloniën.
Wat was het gevolg van afzet in de koloniën?
Op veel plaatsen verdween de ambachtelijke nijverheid.
Wat zijn de 2 belangrijkste factoren voor het succes in West-Europese landen?
De kracht van een kapitalistische markteconomie: combineert privébezit van
productiemiddelen met het voortdurend zoeken naar nieuwe
winstmogelijkheden.
De stimulerende rol van de overheid: investeringen in de eigen infrastructuur
van winsten uit de handel, waardoor het centrum zich kon ontwikkelen.
Wat is een nadeel van het invoeren van privébezit in de koloniën?
Ging vaak gepaard met veel geweld.
Welke bijzondere ontwikkeling vond plaats aan de oostkust van Noord-Amerika?
Europese vestigingskoloniën voor de industrialisatie.
Waarvoor werd het nieuwe grondgebied van de Verenigde Staten gebruikt?
Deels voor voedselproductie en nieuwe spoorlijnen voor de afvoer van
landbouwproducten naar de oostelijke kustgebieden.
Tot wat ontwikkelde de Verenigde Staten van Noord-Amerika zich?
De 2e geïndustrialiseerde kernregio ter wereld.
Wat waren nog meer Europese vestigingskoloniën?
Argentinië.
Zuid-Brazilië.
Zuid-Afrika.
Australië.
Nieuw-Zeeland.
Wat is een hegemoniale staat?
Een staat die met economische, financiële, politieke en militaire middelen een
dominerende rol speelt in het wereldsysteem.
Wat is imperialisme?
Het proces waarbij landen hun macht in andere delen van de wereld willen uitbreiden
door gebieden te veroveren.
Wat waren de hegemoniale staten?
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller demiwdmdejong. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.24. You're not tied to anything after your purchase.