In dit document staan de verschillende hoorcolleges die zijn gegeven voor het vak Geschiedenis van Rusland in Leiden. De hoorcolleges zijn uitgebreid verwerkt met extra informatie.
Russische geschiedenis Hoorcollege
Week 1: Geschiedenis van Rusland onder tsaren en communisten
Het Spiegelen van Rusland en het Westen is de hamvraag waar men al heel lang mee bezig is
en nog steeds mee bezig is. We zien er aan wat er verschillend, maar tegelijkertijd zijn we
verbonden met elkaar en proberen we van elkaars ervaringen te leren.
Probleemstelling:
A. Verhouding tussen de Russische geschiedenis en de Algemene geschiedenis van het
Westen: (van buiten af, hoe wij Rusland een plek proberen te geven).
1) Verschillen en tegenstellingen?
2) Verbanden en beïnvloeding?
3) Identiteit en plaatsbepaling van Rusland?
B. Eén Geschiedenis, van Twee Ruslanden (vanuit Rusland zelf bedacht):
1) Rossija = politieke ontwikkelingen, heersers en staat.
2) Roes = Sociale ontwikkelingen, onderdanen, natie.
➔ Hoe is de wisselwerking tussen beide aspecten?
Geoffrey Hosking boek:
Rusland is voor ons iets waar we niet om heen kunnen. Rusland onze Grote ander =
Spiegelbeeld.
Beeldvorming over Rusland tussen hoop en vrees; denk aan grote heersers of afkeer tegen
de macht van Poetin. → Hosking gaat op zoek naar de verklaring voor onze ambivalentie.
- Hij gaat opzoek naar de Russische ideniteit(en).
Geografie Rusland: de kaart
Het heeft veel natuurlijke grenzen, maar een open grens richting het westen waar dus ook
veel is gevochten
1) Kenmerken van het land: Ruslands setting;
- Groot land, noordelijke ligging, open vlakte en rivieren.
- Streng landklimaat, ongunstige neerslagverdeling. Hierdoor heb je hele lange koude
winters en korte warme zomers. Dit maakt het leven enorm moeilijk.
- Vijf vegetatiegordels van noord naar zuid, Toendra, taiga, gemengd woud, steppe en
woestijn.
- Beperkte vruchtbaarheid, wel andere bestaansmiddelen.
- Zwakte: Het is het land met de meeste grenzen om te beschermen. Hierdoor ook
enorm kwetsbaar.
- Het is ook een bron van kracht: Omdat het zo groot is, heeft het bijna een
onuitputtelijke bron van grondstoffen is waardoor er toch genoeg middelen zijn om
te overleven (Napoleon en Hitler).
, - 1/8ste deel is geschikt voor de landbouw → hierdoor moesten Russen overleven door
bosbouw, visserij en andere soorten werk. Denk ook aan veeteelt. Er zijn dus andere
bestaansmiddelen nodig om te overleven.
2) Invloeden op de mens: Ruslands Fate
- Geografische determinisme of decor?
- Theorieën over grensvolk, migratie en zelfkolonisatie. Grensvolkssyndroom: Men
liep ver achter in Rusland, maar kon ook enorm snel verandering toepassen.
- Er was voortdurende migratie in Rusland; deze heeft er voor gezorgd dat de
bevolking telkens opnieuw moet beginnen en weinig kan opbouwen. → Het land
heeft uiteindelijk zijn enorme ruimte gekoloniseerd. Het gebied werd in bezit
genomen, maar ging ten kosten van de mensen in het land zelf.
- Hoskings: positie van Russen was hun kracht en zwakte, vormend voor hun karakter:
Bipolariteit = geen gematigd midden, maar een goed en kwaad/zwart op wit, manier
van denken. Seizoenen zijn ook belangrijk; deze dwingen tot een Strada.
Pre- en prothistorie:
De mensen vóór dat de russen er waren en de russen:
1. Rusland vóór de Russen, land beïnvloed door:
- Langs de kust waren al volkeren. Aan het zuiden had je Grieken die al ver ontwikkeld
waren (Iraans-Grieks element).
- Deze brengen ruitervaardigheden en gereedschappen mee.
- De Turks-Aziatische elementen brengen de Oosterse invloeden mee. Ze leven als
nomaden, handelaren, ruiters.
➔ Dit is allemaal aanwezig voordat de Russen komen.
2. Russen vóór Rusland, volk afkomstig van:
- Ze zijn een deel van een grote groep; Slaven. De term Slaven/Slavisch verwijst naar
een Slavische taal. Het is dus niet 1 volk! Er zijn vele stammen.
- Ca 500 komt de Grote Volksverhuizing → De slaven worden verdreven: een deel gaat
naar het zuiden, westen, en Oosten. Hierdoor komt ervanuit Centraal-Europa een
stroom op gang. → Oost-Slavische stammen en steden vestigen zich in het later
genoemde Russische land.
Conclusie:
Wat zijn de uitgangsposities; in vergelijking met de uitgangspunten van onze vertrouwe
geschiedenis van Europa:
, Prehistorie: Klassieke oudheid en Romeins Prehistorie: Geen Romeinse erfenis, maar
recht, plus input Germaanse volken. Dit gaf nomadische culturen en input Slavische
een enorme impuls aan de krachtige staten. stammen.
Vergelijking van beginsituaties Rusland en Westen:
- Verschillende geografische uitgangsposities en verschillende culturele ingrediënten.
- Logisch gevolg: verschillende historische resultaten.
Week 3 hoorcollege: De opkomst van Rusland van Kiev tot Moskou (862-
1462):
Aan het begin van de geschiedenis van Rusland, hier drie vragen aan de orde stellen:
1. Hoe is Rusland ontstaan? → Oorsprong, initiatief en schepping.
2. Welke ontwikkelingen maakte Rusland door? → problemen en veranderingen (verval
en invasies, 12e eeuw).
3. Welk stempel heeft de beginfase gedrukt op het vervolg? → kenmerken, erfenissen
en gevolgen.
Overzicht doen we in vier stappen: de vier lichamen van Rusland; Kiev, Mongolen, Apanages,
Moskou.
Kiev-Rusland:
De komst van Russen na de grote volksverhuizing (Oost-Slaven) vestigen zich in het gebied
rond Kiev. Er waren geen duidelijke grenzen. Het was meer een zone en het was een
confederatie (super alliantie) tussen lokale vorsten die zitten in de verschillende
vestingsteden. De gebieden werken dus samen en behoorden tot 1 belangrijke familie
(Rurik).
- In het gebied woont ook niet één volk; het zijn allemaal verschillende mensen met
verschillende manieren van leven.
- Dus het Begin: Oost-Slavische nederzettingen en Viking invasies met komst van Rurik
en Russen langs as Novgorod en Kiev (862).
- Agrarische producten gaan naar Byzantium (door de Vikingen) en ze ontvangen dan
luxe producten.
- Rurik en zijn gevolg zijn de eerste Russen. Ze komen binnen als een bovenlaag, die
regeren over de Slavische volkeren. En ze gaan hun eigen naam Rus geven aan het
volk en beginnen te assimileren met het volk; bijvoorbeeld door te trouwen en
cultuur op te nemen van de Slavische stammen. Kiev-Roes is dus het belangrijkste
gebied in de 9e eeuw.
De Groeifase: Steden, tribuutheffing, gebiedsuitbreiding = vorming hadnelsnetwerk naar
Byzantium + clan rule door vorstenfamilie. Op de langere duur worden de Vikingen lokaal en
gaan proberen meer te maken van wat ze doen; ze proberen een eenheid te maken van het
gebied en kiezen daarom de bekering tot het christendom.
, Ook kwam er wetgeving tegen de bloedwraak. Dit doen vorsten ook. Je ziet dus dat de
vorsten het land proberen te beschaven en het land aanzien willen geven in de rest van de
wereld.
Bloeifase: kerstening grootvorst Vladimir I, legitimiteit cultuuroffensief, wetgeving, welvaart
en internationaal prestige. Vladimir de Heilige is de opvolger van Rurik; hij bekeert tot het
Byzantijnse Griekse orthodoxe christendom. → de geschriften woorden aangeboden in de
volkstaal wat een enorm voordeel is. Kiev werd daardoor echt een beschaving.
De grootvorst heeft dus de macht over Kiev-Roes; MAAR de zwakte in het rijk is → er is geen
opvolging geregeld waardoor er een hevige burgeroorlog ontstaat tussen de verschillende
vorsten (het geval na Vladimir II). Het probleem van het Kiev-Roes is dus dat het altijd is
blijven hangen in de clan-rule = je voert macht uit in je eigen gebied en er is dus weinig
eenheid.
Het verdien model wordt uiteindelijk ondermijnt door Wets-Europa waardoor ze niet meer
de Russische handelsroutes nodig hebben en is er dus tegelijkertijd een opvolgingsstrijd.
Hierdoor raakt het steeds meer naar binnen gericht. Het land wordt dan zwakker tegen
invasies in de steppe → Dit maakt het einde aan Kiev-Roes; het land valt uiteen in
verschillende kleinere vorstendommetjes.
Kiev-Roes was enorm persoonlijk gericht dit was de kracht van Kiev-Roes, maar tegelijkertijd
ook de zwakte, omdat ze nergens op terug konden vallen. Het was dus staatkundig enorm
primitief en geen eenheid. Het zoeken naar politieke stabiliteit was dus onmogelijk; ook door
de concurrentie onder ze zonen en andere familieleden waardoor het rijk uit elkaar viel.
Het Mongolenrijk
2,5 eeuw waren de Mongolen de baas in Rusland. De Mongolenleger was enorm sterk en
bestond uit calvarie; militair gesproken hadden ze enorm voordeel. Expansie steppekrijgers
onder Djengis Khan door militaire superioriteit, lederschap en de jacht op buit. Hij wist veel
volkeren bij elkaar te verenigen.
Wat er gebeurt wanneer de Mongolen het rijk hebben: delen ze dit op in 4 delen.
- Het ‘Tataarse Juk’ is benaming voor periode van overheersing van Roes door
Mongoolse Rijk, de Gouden horde (1240-1480).
- De Mongolen waren wel de baas, maar liet het land ook enorm met rust en daarom
merkte men weinig dagelijks van de overheersing → Alleen wilde de Mongolen dat
ze jaarlijks tributen moesten leveren.
- De Orthodoxe kerk werd beschermd en getolereerd door de Mongolen. De Russen
woonde in de boszonde waar de Mongolen ook niet veel kwamen.
- Vorsten moesten zich wel houden aan regels, belasting betalen en mensen leveren
aan het leger en als slaven.
- Voor Rusland bekend dit dus Indirect rule.
- Ze maken van Rusland een wingewest. Een soort kolonie.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller bilbobeggings. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.25. You're not tied to anything after your purchase.
