Anatomie, histologie en fysiologie
INLEIDING
VERKLARING BEGRIPPEN
Histologie/weefselleer
- Leer van macroscopische bouw der weefsels
- Weefsel: groepering van cellen met dezelfde vorm + functie
- 2 soorten weefselleer:
1) Algemene weefselleer: 4 verschillende soorten weefseltypes -> epitheel / steunweefsel /
spierweefsel / zenuwweefsel
2) Bijzondere weefselleer: de speciale celsoorten -> cellen met speciale functies
Anatomie/ ontleendkunde
- Ontleenkunde: kennis door ontleden van lijken
- Studie van inwendige en uitwendige bouw + vorm en samenstelling van menselijk lichaam
Fysiologie
- Studie van functies van verschillende onderdelen van menselijk lichaam
- Processen in levende lichaam die kenmerkend zijn voor het leven + die het leven in stand
houden
ORIËNTATIEBEGRIPPEN / DOORSNEDEN VAN HET LICHAAM
Oriëntatiebegrippen
- Ventraal: aan buikzijde gelegen
- Dorsaal: aan rugzijde gelegen
- Lateraal: aan zijkant gelegen / zijdelings / naar opzij
- Mediaal: naar middenlijn / naar het midden toe gelegen
- Carniaal: richting van schedel -> naar bovenkant toe
- Caudaal: richting van stuit -> naar onderkant toe
- Distaal: verwijderd van middelpunt (hart / centraal
zenuwstelsel) OF naar uiteinde van lidmaat toe
- Proximaal: in richting van middelpunt (hart / centraal zenuwstelsel) OF naar wortel van een
lidmaat toe
Doorsneden van lichaam
- Transversale doorsnede: in dwarse horizontale richting -> loodrecht op
lichaamsas
- Sagittale doorsnede: in voor-achterwaartse verticale richting -> loodrecht
op frontaal vlak
- Frontale doorsnede: in latero-laterale richting -> evenwijdig aan voorhoofd
,HOOFDSTUK 1: ALGEMENE WEEFSELLEER
Algemeen
- Menselijk lichaam: opgebouwd uit miljarden cellen
- Cel: kleinste structuureenheid van ons lichaam + leven afzonderlijk -> verschilt van vorm+
grootte+functie naargelang de weefselsoort waartoe het behoort
- Cellen zijn verenigd tot weefsel -> voor uitoefenen van bepaalde taken
- 4 weefselsoorten: epitheel/dekweefsel + steunweefsel + spierweefsel + zenuwweefsel
- Weefsel: gegroepeerd tot organen
EPITHEEL
Algemeen
- Bekleding van delen van lichaam die in contact komen met buitenwereld -> langs buitenkant
(huid) + binnenkant (blekding van lichaamsholtes/holle organen/bloedvaten)
- Epitheelcellen: dicht tegen elkaar gelegen (via tight junctions) + rusten op het basala
membraan -> membraan zorgt voor stevigheid + verankering
Eenlagig epitheel
- 1 cellenlaag
- Plaveiselepitheel: dunne + platte cellen met platte kernen -> binnenbekleding van bloedvaten
- Kubisch epitheel: even hoge als brede cellen met ronde kernen -> galafvoerwegen
- Cylindrisch epitheel: hoge cellen -> cellen hebben absorberende functie (microvilli in dunne
darmcellen) + voorstuwede functie (trilharen in luchtwegen)
Meerlagig epitheel
- Meerdere boven elkaar gelegen cellagen
- Niet verhoornd meerlagig plaveiselepitheel -> bv.: mondholte
- Verhoornd meerlagig plaveiselepitheel -> bv.: huid
- Overgangsepitheel -> bv.: blaas
- Meerlagig kubisch epitheel -> bv.: speekselklieren
Pseudo-meerlagig epitheel
- Bv.: thv de bovenste luchtwegen
Secreterende epitheelcellen
- Slijmbekcellen -> thv. de luchtwegen + darm
- Kliercellen
1) Endocriene klieren: klieren zonder afvoergang -> geven producten rechtstreeks af aan
bloed -> bv.: hormoonproducerende klieren zoals schildkliercellen
2) Exocriene klieren: klieren met afvoergang/lozingsgang -> geven producten af aan
buitenwereld -> bv.: zweetklieren
Functies van eptiheel
- Barrièrefunctie (tight junctions) -> bescherming van organen
- Opname (absorptie) van voedingsstoffen -> bv.: thv de dunne darmcellen
- Productie + secretie van stoffen -> bv.: hormonen / slijm
,STEUNWEEFSEL
Algemeen
- Weefsel tussen andere weefsels ter verbinding / ondersteuning
Bindweefsel
- Cellen (bindweefselcellen)
1) Vormende cellen: fibroblasten (jonge cellen) + fibrocyten (uitgerijpte cellen)
Langwerpige + spoelvormige cellen met meerdere uitlopers
Voor secretie van tussenstofcellen + aanmaak van vezels
2) Losse cellen
Histiocyten (witte bloedcellen): fagocyterende functie (=macrofagen)
Mast-mestcellen: bevatten stoffen (histamine/serotonine) die rol spelen bij ontstekings-
en allergisch reacties
Plasmacellen: antistoffenproducerende lymfocyten
- Tussencelstof
Vormloze substantie
Bestaat uit hyaluronzuur + tussenvochtcellen
- Vezels
Collagene vezels: dikke + niet rekbare vezels & gerangschikt in bundels -> voor stevigheid
van organen
Elastische vezels: dikke + rekbare vezels -> voor elasticiteit van organen
Reticulinevezels: dunne vezels netvormig verspreidt in weefsel -> komen voor in
lymfeknopen / milt / beenmerg / lever
Losmazig bindweefsel: veel cellen & weinig vezels
Dens bindweefsel: weinig cellen & veel vezels
Reticulair bindweefsel: netwerk van sterk vertakte bindweefselcellen + reticulinevezels
- Functies
Voor stevigheid van organen (collagene vezels)
Fagocyterende + herstellende werking bij ontstekingen
Filterfunctie -> wegfilteren van lichaamsvreemde cellen/kiemen
Vetweefsel
- Bestaat uit vetcellen/adipocyte -> lipoblasten + lipocyten
- Vetcel: grote&ronde cel met vetvacuole + kern tegen membraan van cel
- Vet in vetcellen: energiereserve + structurele functie
- Lipo= vet(weefsel) -> lipoom= vetbolletje
Kraakbeenweefsel
- Cellen
Chondroblasten en chondrocyten: cellen in kraakbeen
Maken tussencelstof en vezels aan
Condro= kraakbeen
- Tussencelstof
Bestaat uit chondroïtinesulfaat (kraakbeenlijm) -> supplementen met tussencelstof voor
mensen met artrose
Ondersteunen + beschermen kraakbeen -> bufferfunctie
, - Vezels
Hyalien kraakbeen: bevat collagene vezels -> kraakbeen in gewrichtsvlakken
Elastisch kraakbeen: bevat elastische vezels -> kraakbeen in oorschelp
Vezelig kraakbeen: bevat in evenwijdige bundels gerangschikte collagene vezels + komt
voor waar kraakbeen aan druk onderhevig is -> thv. tussenwervelschijven
Beenweefsel
- Osteo= bot/beenderen (osteosacroom=botkanker) -> hard + veerkrachtig weefsel
- Beencellen
Osteocyten: volwassen cellen
Osteoblasten: jonge beenweefselcellen
Osteoclasten: cellen die oud been afbreken
- Beenderlijm/osseïne
Bestaat uit tussencelstof + collageenvezels
Zorgt voor: buigzaamheid + veerkracht van beenweefsel -> beenderen beetje veerkrachtig
zijn als bv.: men van muur afspringt
- Kalkzouten
Calciumfosfaat + calciumcarbonaat
Zorgen voor: hardheid van beenweefsel
Calcificatie van bot o.i.v. parathormoon (PTH) + vitamine D (belangrijk voor opnemen van
calcium thv. de darm + inbouwen van calcium in beenderen) + calcitonine
Calcium in melkproducten/noten/groenten dus via voeding in lichaam
- Compact been
Bestaat uit aaneengesloten beenplaatjes/lamellen
Botafzetting in lamellen die circulair gerangschikt zijn rond kanalen van Havers (=kanalen
die bloedvaten bevatten) -> lopen in lengterichting van been
Kanalen van Volkmann: dwarsverlopende kanalen -> bevatten bloedvaten vanuit
beenvlees + beenmerg en voeren deze af naar kanalen van Havers
- Spongieus been
Bestaat uit sponsachtig netwerk van kleine + dunne beenplaatjes met daartussen reticulair
bindweefsel + beenmerg
- Beenweefsel embryonaal gevormd:
1) Enchondrale verbening: beenweefsel gevormd vanuit kraakbenig voorstadium -> lange +
korte beenderen
2) Bindweefselverbening: beenweefsel gevormd vanuit bindweefsel -> platte beenderen
▪ Vorming van platte schedelbeenderen tijdens embryonale ontwikkeling: schedel
beenkernen ontstaan (plaatsen waar bindweefselcellen omvormen tot
osteoblasten -> de kernen groeien verder aan -> bij geboorte: schedel nog
duidelijk gescheiden door bindweefsel
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller luna220011. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.14. You're not tied to anything after your purchase.
