Summary
Samenvatting Handboek methodische ouderbegeleiding 2 - Deel 2 en 3
- Course
- Institution
- Book
Uitgebreide samenvatting met voorbeelden van de hoofdstukken 4 tot en met 9.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
12 reviews
By: noorjansen1998 • 4 year ago
By: laurinexx • 5 year ago
By: info132438 • 5 year ago
By: sabinahavers-vanerkel • 6 year ago
By: alberdina • 6 year ago
Good summary, extensively described.
By: Manonwijshoff • 6 year ago
By: Jojosie • 6 year ago
Seller
Follow
aishv
Reviews received
Content preview
Samenvatting Alice van der Pas Deel II en IIIDeel II Bufferprocessen
In deze vier hoofdstukken van dit deel komen de processen aanbod die het gebeuren op de ouderlijke
werkvloer in goede handen houden. Het zijn bufferprocessen in de zin dat ze bepalen of een kind
goed kan worden grootgebracht.
Als deze processen optimaal functioneren, dan beschermen ze het opvoeden tegen spanning op de
werkvloer en tegen de negatieve effecten van ongunstige omstandigheden daaromheen.
Immuunsysteem.
4. Taakverdeling rond ouderschap
Het takenpakket
Ouderschap is terug te brengen in twee soorten taken.
1. Voorwaardenscheppende en ondersteunende taken (faciliterende taken)
2. Het feitelijke grootbrengen
1. Voorwaardenscheppende en ondersteunende taken
Zorgen dat er een veilige plek, voedsel en kleding is voor het kind wordt de kostwinning genoemd. Het
zorgen voor behuizing, maaltijden en kleding duiden we aan als het huishouden. Hoeveel kost e moet
worden gewonnen en door wie hebben betrekking op beleidsvragen. Bij het beantwoorden hiervan
spelen ook belangen en overwegingen een rol die niet te maken hebben met het kind, maar met
andere levensterreinen van de ouders. Hierbij kun je denken aan gezondheid, relatie met partner,
familie etc.
2. Het feitelijke grootbrengen
Het grootbrengen gaat om praktische aspecten, zoals aankleden, eten geven, wassen etc. Het kind
moet leren om zelfstandig te functioneren en het wordt gesocialiseerd tot een lid van de familie en
maatschappij. De begeleiding en instructie, controle en educatie die daarvoor nodig zijn, vereisen
behalve tijd en energie ook emotionele beschikbaarheid van volwassenen.
Drie niveaus van betrokkenheid
Er zijn verschillende niveaus van betrokkenheid te onderscheiden rondom de taken van ouderschap.
- Beleidsmatig In de westerse maatschappij bepaalt niet familie of schoonmoeder of
stamhoofd het beleid betreffende wie welk onderdeel van het takenpakket uitvoert, maar
doen ouders dat zelf.
- Uitvoerend Ouders die werkloos of arbeidsongeschikt zijn, worden ondersteund door de
maatschappij. Alle ouders besteden formele educatie van het kind uit: het onderwijs.
Ouderlijke taken als socialisatie en zelfstandig maken worden overgenomen door de school.
Dit komt doordat het kind een aantal uren per dag doorbrengt op school.
- Stand-by Het gaat om het grootbrengen zelf en niet om de kostwinning of huishouden. De
kern van het pakket is dat er commitment is. Onder commitment wordt het besef van
verantwoordelijk-zijn van de ouder en dat tegemoetkomt aan de hechtingsbehoefte van het
kind. (Ouders zijn altijd aanwezig)
Maar commitment kan ook gedeeld en gespreid worden. Er is een kleine groep mensen die dit mee
dragen. Ze kennen het kind goed genoeg om zicht te hebben op wat het nodig heeft, en er is een
zekere mate van overeenstemming tussen hen en de ouders wat betreft de normen die ze aanhouden
bij timen & doseren.
Hermanns vertelt dat naarmate een kind of gezin meer ‘at risk’ is, het sociale netwerk een belangrijker
rol speelt. Het lijkt een paradox: de omgeving als graadmeter voor de kwaliteit van de ouder-
kindrelatie. Een ingewikkelde of lastige kind heeft in een netwerk meer kans dat tenminste iemand
hem ziet zitten dan in een geïsoleerd gezin waar de ouders moe zijn en op hem zijn uitgekeken.
Een behulpzaam netwerk is een voorwaarde voor een goede uitvoering.
,Moedertaken en vadertaken
Hoe een vrouw en man het takenpakket verdelen, verschilt per tijdperk, per cultuur en per sociale
klasse. In dit stuk wordt er ingegaan op de stress die wordt veroorzaak door gebrek aan taakverdeling
en ongelijke taakverdeling.
Werk buitenshuis is betaald werk en wek in eigen huishouden wordt niet gehonoreerd met geld. Geld
is een maatschappelijk aanzien en hierdoor wordt dit vertaald in macht. Degene zonder geld of baan
voelt zich machteloos. Degene die ze wel heeft, beleeft zichzelf als iemand die het voor het zeggen
heeft. Ik verdien de kost en ik ben iemand.
Vader-zijn is, zeker voor mannen, nog altijd geassocieerd met de faciliterende verantwoordelijkheid
van de kost verdienen en met betaald werk buitenshuis. De moeder-zijn wordt geassocieerd met niet-
betaald werk binnenhuis en met de verantwoordelijkheid voor het feitelijke grootbrengen. Voor
moederschap bestaat geen carrière ladder. Er is niet zoiets als hoger of lager moederschap. Ze doet
het goed of ze doet het niet goed.
Elke cultuur heeft zijn normen voor hoe een vrouw en een man zich gedragen. Ouders willen hun
kinderen grootbrengen als meisjes en jongens die in die cultuur passen. Dit aspect van het gedrag
wordt ‘gender’ genoemd en door Nicolai gedefinieerd als ‘een symbolisch culturele constructie
van de betekenis van biologische verschillen’.
Vrouw en man hebben als moeder en vader een verschillende start. Voor de vrouw staat de zekerheid
dat zij moeder is van dit kind buiten twijfel. Dit komt doordat de vrouw een lijfelijke relatie met haar
kind heeft. Haar ouderschap was al voor de geboorte een intieme avontuur. Die lijfelijke band is voor
de vrouw een gegeven en blijft. Voor de man is vaderschap een kwestie van goed vertrouwen. Hij kan
een sterke en heel persoonlijke band ontwikkelen met het kind, maar het is nooit het zelfde als bij de
vrouw.
In alle culturen en tijden en maatschappijen bepaalt de sekse van de ouder wat een vader en een
moeder doen. Vaderschap is kostwinnerschap en moederschap was en is huisvrouwschap +
opvoederschap. Hoewel beide functies van belang zijn, staan die van de vader maatschappelijk meer
in aanzien dan die van de moeder.
Centrale ouders en perifere ouders
Vaders zijn meestal een perifere ouder en moeder een centrale. Het centrale ouder bekommert zich
om het lichamelijk en vooral emotioneel welzijn van het kind. De moeder investeert veel in de rol van
centrale ouder en wordt kindgericht in haar habitus. De moeder brengt het meeste tijd door met de
kind. De vader wordt perifeer genoemd. Perifeer betekend ook wel aan de buitenkant. De vader maakt
misschien niet de meeste tijd door met het kind, maar heeft wel de macht in huis. Dit komt dus weer
door zijn kostwinning.
Ouderlijk bewustzijn Het besef van de noodzaak tot verandering van prioriteiten en de bereidheid
om de voorkeur voor bepaalde tijden zo te wijzigen, dat men aan de behoeften van de kinderen
tegemoet kan komen.
Moederlijke habitus Een test voor de mate waarin een ouder geïnvolveerd is bij het feitelijke
grootbrengen van de kinderen. Denk aan vragen zoals: Welke schoenmaten hebben de kinderen?
Wie ziet het eerst als er eentje ziek aan het woorden is?
Een traditionele vader heeft een ander ‘ouderlijk bewustzijn’ dan de moeder. Door de onzekere
vaderschap heeft de vader zich geïdentificeerd met de zorg van de maatschappij, waarin hij wel
duidelijk een rol speelt. Wat moet het kind worden?
Als de vader zicht houdt op het kind, dan is dat altijd met een schuin oog naar die maatschappij waarin
het kind straks moet functioneren. Daarnaast is de traditionele vader niet bang om boos te zijn. Hij kan
zich frictie permitteren, omdat hij geen hechte band te verliezen heeft zoals de moeder.
Lieve ouders en strenge ouders
De perifere vader wordt als eisende vader gezien en de centrale moeder wordt als verzorgend gezien.
Dit is een ‘traditie’ die al is voorgelegd. Het doet ieder van de ouders te kort doordat zij zich aan deze
,‘traditie’ proberen te houden. Beiden ouders worden geïsoleerd en ze isoleren elkaar. De vader wordt
geïsoleerd van zijn mogelijkheden om zorg en affectie te tonen, en de moeder wordt geïsoleerd van
haar boosheid en kracht.
Voorbeeld: “Ik vraag Lida waarom zij haar autoriteit wel in de klas durft te laten gelden en
niet thuis met hun pleegzoon. Ze zegt: Dan beantwoord ik niet meer aan het
beeld dat Rob van mij heeft: een lieve, zachte vrouw. Rob beaamt dat hij er
moeite mee zou hebben als Lida zich zo zou ontwikkelen.”
Omgekeerd is het waarschijnlijk ook zo dat mannen die de strenge vaders spelen, vrezen dat ze
anders niet tegemoet komen aan het ideaal beeld van hun vrouw.
Vaders en moeders van meisjes en moeders en vaders van jongens
Afhankelijk van cultuur, behandelt ieder ouder het meisje als vrouw en de jongen als man. De moeder
doet dit uiteraard op een moederlijke manier en de vader op een vaderlijke manier. Er zijn vier
genderbepaalde ouderschapsstijlen te onderkennen in elk gezin:
- Moeder naar dochter
- Moeder naar zoon
- Vader naar dochter
- Vader naar zoon
Er is sprake van een diepe en vanzelfsprekende solidariteit tussen ouder en kind van hetzelfde
geslacht. Dat kind ligt als het ware in het verlengde van het zelf van die ouder. Een gelijksoortig kind
grootbrengen voelt echter ‘makkelijker’ aan. Hierdoor wordt het dus ook pittiger aangepakt. Ouders
vinden het minder makkelijk om te gaan scheiden wanneer er een zoon is. De vader wil zijn dagelijkse
contact met dat kind per se niet kwijt, en de moeder wil speciaal dat kind zijn vader niet ontnemen.
De manier waarop een vader zijn dochter en zijn zoon grootbrengt, beïnvloedt niet alleen die kinderen,
maar ook hoe de moeder met diezelfde dochter en zoon omgaat. Ouders compenseren wat ze zien
als tekorten in elkaars manieren van bijvoorbeeld grenzen stellen. Ze doen dat het eerst voor het kind
van eigen geslacht op een manier dat genderbepaald is.
Voorbeeld: Als het voor een moeder moeilijk is om streng te zijn, vanwege het
eerdergenoemde gevoel in de buik of omdat ze meent dat het
niet moederlijk is, dan compenseert de vader dat.
De vader vindt dat elk kind tegen een stootje moet kunnen, vooral de zoon. Bij de zoon zet hij dan ook
extra puntjes op de i. Zijn timing voor de jongen is anders dan voor het meisje. De vader durft meer
eisen te stellen aan het kind van eigen geslacht. Als de vader zeer machthebbend is dan vindt de
moeder het nog moeilijker om stevig te staan. De moeder ontziet de jongen een beetje. Ze wil namelijk
vermijden dat hij zich als man tegenover vader en moeder machteloos voelt. Terwijl moeders oudere
jongens hun gang laten gaan, treden ze met meisjes meer sturend op. Moeders vinden dat het meisje
haar afdeling is: ze weet wat ze doet en houdt vast aan haar eigen eisen.
, 5. Taakverdeling binnen ouderschap
Ook in deze maatschappij zijn vaderschap en moederschap geassocieerd geraakt met bepaalde taken
en met verschillende niveaus van betrokkenheid bij het kinderen grootbrengen. Parallel met
genderlijnen worden oudergedrag dat van mannen wordt verwacht vaderschap genoemd en van
vrouwen wordt dit moederschap genoemd.
De macht van moeder in het domein van de ouder-kind relatie is minder zichtbaar, wordt anders
gebruikt en benoemd, maar het is wel een macht die te maken heeft met overleven. De traditionele
moeder is niet uit op maatschappelijke macht, maar op interpersoonlijke invloed, en zij bewerkstelligt
die door het hoeden van verticale, intergenerationele banden.
Het is een kwestie van wie de macro schaal van de maatschappij als geheel neemt, ziet de macht
van de vaders. Wie naar het grootbrengen kijkt op de schaal van het individuele gezin, ziet machtige
invloed van moeder.
Macht versus invloed.
De periode van actief ouderschap is de centrale fase in het leven van een mens. Alle fases die er aan
voorafgaan, zijn een voorbereiding op het ouderschap. In die fases die erop volgen wordt ingehaald
wat men in de fase van het actieve ouderschap als man of vrouw tekort kwam. Zodra het eerste kind
zich aankondigt, treden er markante veranderingen op. De man richt zich dan op de fysieke veiligheid
van het kind en het kostwinnerschap. De vouw richt zich op de emotionele veiligheid en het feitelijke
grootbrengen.
Wanneer de fase van het actieve ouderschap voorbij is, dan gaan zowel man als vrouw over tot
inhaalmanoeuvres: ‘mid-life relaxation’ Beide kunnen ze het zich dan permitteren om alle genoegens
te beleven die ze ter wille van de actieve ouderschap tijdelijk op moesten geven.
De fysieke veiligheid van kind en moeder zijn in maatschappijen als de onze nauwelijks meer een punt
van overweging bij de verdeling van het takenpakket. De emotionele veiligheid van het kind en ouders,
echter, speelt nog altijd dezelfde rol. Een kind wordt nog steeds even weerloos geboren als vroeger.
De emotionele veiligheid van ouders is in de hedendaagse westerse maatschappij nog steeds even
afhankelijk van een ‘dorp’ dat hen bijstaat (sociaal netwerk).
Een voor beide ouders betekenisvolle verdeling van ouderschapstaken moet mogelijk zijn. Dat dit in
de westerse wereld allerminst het geval is, komt eerst en vooral doordat de maatschappelijke positie
van de moederende ouder zwakker is dan die van de vaderende ouder. De vrouwelijke ouder krijgt in
onze maatschappij gender-bepaald moedergedrag opgelegd en heeft nauwelijks onderhandelruimte.
Hiernaast spelen nog twee andere factoren ervoor dat verdelen van taken niet soepel verlopen:
- Man en vrouw zijn niet slechts samen ouder, maar ook elkaars partner. Ze hebben niet een
maar twee relaties. Doel en regels van de beide relaties zijn verschillend, en soms onderling
strijdig.
- In toenemende mate willen ouders het feitelijke opvoedwerk juist niet aan elkaar delegeren
maar delen. Hoewel men zou verwachten dat deze nieuwe relatievorm, gedeeld ouderschap,
uitstekend past bij egalitair partnerschap, blijkt hij met name bij egalitaire echtparen, nog
lastiger in praktijk te brengen dan samen koken.
Ouderschap en partnerschap: verschillende relaties
In de meeste gemeenschappen betekent ouderschap de feitelijke intrede in de wereld der
volwassenen. Onze maatschappij is een van de weinige waar volwassenheid en huwelijk ontkoppeld
zijn geraakt van ouderschap. De partnerrelatie staat niet meer primair in dienst van ouderschap, maar
er wordt verwacht van de partnerrelatie dat die de partners verwarmt en voedt en ze beschut tegen de
wereld met al zijn ellende. Juist die verwachting blijkt moeilijker te zijn in combinatie van kinderen
grootbrengen. Voor de romantische partners is het probleem dat ze als ouders niet meer het centrum
van elkaars wereld zijn. De eisen van het partnerschap moeten worden afgewogen tegen de
behoeften van het kind. Partnerrelaties die een egalitair samenlevingsideaal hebben, krijgen het weer
op een andere manier moeilijk. Dit komt doordat ze bestaan uit twee partners met betaald werk.
Het cruciale verschil tussen beide relaties is dat transacties tussen ouders altijd een derde persoon
betreffen, het kind, en dat het vervullen van elkaars behoefte aan afhankelijk-zijn of seksuele
bevrediging dan niet aan de orde is. Het verschil tussen ouderrelatie en partnerrelatie brengt mee dat
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller aishv. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.82. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now