ANOUK JONK 666428
1.4.1 LEVENSLOOPANALYSE
,Inhoud
Inleiding..................................................................................................................................................2
Psychologie.............................................................................................................................................3
Leefstijlen...........................................................................................................................................3
.....................................................................................................................................................3
Relaties...............................................................................................................................................4
Omgaan met ouder worden...............................................................................................................5
Sociologie...............................................................................................................................................6
Sociale relaties....................................................................................................................................6
Affectieve bindingen...........................................................................................................................6
Generaties..........................................................................................................................................7
Filosofie................................................................................................................................................10
Zingeving..........................................................................................................................................10
De relatie tussen zingeving en eenzaamheid....................................................................................10
Medische kennis...................................................................................................................................12
Dementie..........................................................................................................................................13
Literatuurlijst........................................................................................................................................15
Bijlage 1: Topiclijst................................................................................................................................16
Bijlage 2: Verbatim gesprek 1...............................................................................................................17
Bijlage 3: Verbatim gesprek 2...............................................................................................................20
Bijlage 4: Verbatim gesprek 3...............................................................................................................27
P a g i n a 1 | 33
,Inleiding
Dit is een individuele opdracht, waarin een levensverhaal in beeld wordt gebracht. Om deze
opdracht te kunnen realiseren heeft er minimaal drie keer een gesprek met een oudere
plaatsgevonden. Hierbij werden er verschillende gespreksvaardigheden toegepast en werd
narratief werken ingezet.
Met de theorie vanuit de psychologie, methodiek, medische basiskennis, sociologie, filosofie
en training creatief werken aan levensverhalen ga ik het gesprek aan. Bij iedere theorie zijn
er drie verschillende concepten omschreven en toegepast. Alleen bij filosofie zijn het er twee.
Tijdens het voeren van het gesprek is het als sociaal werker van belang om aan te sluiten bij
de ander, maar hierbij wel verantwoordelijkheid en sturing te geven over hoever er
doorgevraagd wordt en welke onderwerpen er worden besproken. Tijdens het gesprek wordt
er structuur aangebracht door verschillende onderwerpen en vragen in te brengen.
Voor deze opdracht ga ik drie keer in gesprek met de oma van een vriendin van mij. Ik heb
hiervoor gekozen, omdat ik het persoonlijk leuker vind om deze opdracht uit te voeren met
iemand die niet in mijn directe omgeving zit. Door dit te doen, ga ik met minder kennis en
vooroordelen in gesprek met de oudere. Ook vind ik dat het uitvoeren van de opdracht met
een persoon van buitenaf de opdracht iets uitdagender maakt.
Ik ga in gesprek met mevrouw RKZ, roepnaam Maria. Persoonlijk ken ik haar nog niet zo
goed, dus heb ik via haar dochter en kleindochter algemene informatie gevraagd.
Mevrouw K. is een Nederlandse vrouw en is geboren in West-graftdijk in het jaar 1934 en
wordt 87 jaar. Zij woont in het verzorgingstehuis in het dorp Graft-De Rijp. Dit is ook het dorp
waar zij vroeger heeft gewoond met haar man en zes kinderen. Jammer genoeg is haar man
overleden en woont zij nu alleen. Mevrouw K. heeft beginnende dementie. Na aanleiding
hiervan zijn haar dochter en/of kleindochter bij de gesprekken en de activiteit aanwezig.
In de bijlage is de opgestelde topiclijst te vinden en staan de drie gesprekken verbatim
uitgewerkt.
P a g i n a 2 | 33
, Psychologie
Leefstijlen
Theorie van Erikson
Naarmate een mens ouder wordt kunnen er dingen veranderen. Zo kan het energielevel
verminderen en treden er veranderingen op, op bijvoorbeeld fysiek, cognitief, sociaal en
emotioneel gebied. Volgens de theorie van Erikson bevinden ouderen zich in de fase
integriteit versus wanhoop. Integriteit is het vermogen om zonder spijt en met een voldaan
gevoel terug te kijken op het verleden. Bij wanhoop komt er gevoel van teleurstelling en
ergernis bij het terugkijken op het leven. Volgens Erikson wordt de ouderdom bepaalt door
bewustwording van de veranderingen op lichamelijk gebied, gedrag en sociale functies
(Zimbardo, 2017, p. 302).
Uit de gesprekken die zijn gevoerd met mevrouw K. werd het duidelijk dat zij met trots
terugkijkt op haar leven en acceptatie toont voor de situaties die niet zo zijn gelopen als zij
had gehoopt, dit valt onder integriteit.
Mevrouw K. heeft in haar leven veel dingen gedaan die zij wilde doen. Zij heeft een mooi
gezin gehad en kon haar eigen beslissingen maken.
Persoonlijkheid en leefomstandigheden hebben een groot invloed op de manier hoe een
mens ouder wordt. De ene oudere onderneemt steeds meer activiteiten tijdens het ouder
worden, terwijl de ander steeds minder geïnteresseerd is in het dagelijkse leven. De
disengagement theory, de activity theory en de continuity theory zijn drie theorieën die een
toelichting geven hiervoor.
Tijdens het ouder worden trekken veel mensen zich terug uit de gemeenschap, op
lichamelijk, psychologisch en sociaal niveau. Deze kenmerken vallen onder de
disengagement theory. Het energieleven van ouderen daalt, verkleind hun sociale omgeving
en tonen zij minder interesse in de voortgang van de buitenwereld. Door dit proces, worden
ouderen ook door de maatschappij soms meer vergeten. Dit kan ook voordelig zijn,
aangezien de ouderen zich hierdoor minder bewust zijn van snelle veranderingen in de
maatschappij en het overlijden of verdwijnen van mensen of voorzieningen. Volgens
Havighurst worden mensen gelukkig ouder wanneer zij actief blijven en dingen ondernemen,
de activity theory. Wanneer mensen met pensioen gaan, zou deze tijd moeten worden
gecompenseerd door vergroting van het sociale netwerk of uitbreiding van hobby’s. Toch
heeft deze theorie ook voor -en nadelen en is het niet het antwoord op de vraag hoe een
mens gelukkig oud kan worden. Ieder mens is namelijk uniek en de ene persoon heeft rust
nodig, terwijl de andere persoon meer gestimuleerd moet worden. De meest recent
opkomende theorie is de continuity theory. Volgens deze theorie is het belangrijk dat ieder
individu op eigen niveau het gevoel van welzijn en betrokkenheid ervaart met de
maatschappij (Feldman, 2019, pp. 190–193).
P a g i n a 3 | 33
1.4.1 LEVENSLOOPANALYSE
,Inhoud
Inleiding..................................................................................................................................................2
Psychologie.............................................................................................................................................3
Leefstijlen...........................................................................................................................................3
.....................................................................................................................................................3
Relaties...............................................................................................................................................4
Omgaan met ouder worden...............................................................................................................5
Sociologie...............................................................................................................................................6
Sociale relaties....................................................................................................................................6
Affectieve bindingen...........................................................................................................................6
Generaties..........................................................................................................................................7
Filosofie................................................................................................................................................10
Zingeving..........................................................................................................................................10
De relatie tussen zingeving en eenzaamheid....................................................................................10
Medische kennis...................................................................................................................................12
Dementie..........................................................................................................................................13
Literatuurlijst........................................................................................................................................15
Bijlage 1: Topiclijst................................................................................................................................16
Bijlage 2: Verbatim gesprek 1...............................................................................................................17
Bijlage 3: Verbatim gesprek 2...............................................................................................................20
Bijlage 4: Verbatim gesprek 3...............................................................................................................27
P a g i n a 1 | 33
,Inleiding
Dit is een individuele opdracht, waarin een levensverhaal in beeld wordt gebracht. Om deze
opdracht te kunnen realiseren heeft er minimaal drie keer een gesprek met een oudere
plaatsgevonden. Hierbij werden er verschillende gespreksvaardigheden toegepast en werd
narratief werken ingezet.
Met de theorie vanuit de psychologie, methodiek, medische basiskennis, sociologie, filosofie
en training creatief werken aan levensverhalen ga ik het gesprek aan. Bij iedere theorie zijn
er drie verschillende concepten omschreven en toegepast. Alleen bij filosofie zijn het er twee.
Tijdens het voeren van het gesprek is het als sociaal werker van belang om aan te sluiten bij
de ander, maar hierbij wel verantwoordelijkheid en sturing te geven over hoever er
doorgevraagd wordt en welke onderwerpen er worden besproken. Tijdens het gesprek wordt
er structuur aangebracht door verschillende onderwerpen en vragen in te brengen.
Voor deze opdracht ga ik drie keer in gesprek met de oma van een vriendin van mij. Ik heb
hiervoor gekozen, omdat ik het persoonlijk leuker vind om deze opdracht uit te voeren met
iemand die niet in mijn directe omgeving zit. Door dit te doen, ga ik met minder kennis en
vooroordelen in gesprek met de oudere. Ook vind ik dat het uitvoeren van de opdracht met
een persoon van buitenaf de opdracht iets uitdagender maakt.
Ik ga in gesprek met mevrouw RKZ, roepnaam Maria. Persoonlijk ken ik haar nog niet zo
goed, dus heb ik via haar dochter en kleindochter algemene informatie gevraagd.
Mevrouw K. is een Nederlandse vrouw en is geboren in West-graftdijk in het jaar 1934 en
wordt 87 jaar. Zij woont in het verzorgingstehuis in het dorp Graft-De Rijp. Dit is ook het dorp
waar zij vroeger heeft gewoond met haar man en zes kinderen. Jammer genoeg is haar man
overleden en woont zij nu alleen. Mevrouw K. heeft beginnende dementie. Na aanleiding
hiervan zijn haar dochter en/of kleindochter bij de gesprekken en de activiteit aanwezig.
In de bijlage is de opgestelde topiclijst te vinden en staan de drie gesprekken verbatim
uitgewerkt.
P a g i n a 2 | 33
, Psychologie
Leefstijlen
Theorie van Erikson
Naarmate een mens ouder wordt kunnen er dingen veranderen. Zo kan het energielevel
verminderen en treden er veranderingen op, op bijvoorbeeld fysiek, cognitief, sociaal en
emotioneel gebied. Volgens de theorie van Erikson bevinden ouderen zich in de fase
integriteit versus wanhoop. Integriteit is het vermogen om zonder spijt en met een voldaan
gevoel terug te kijken op het verleden. Bij wanhoop komt er gevoel van teleurstelling en
ergernis bij het terugkijken op het leven. Volgens Erikson wordt de ouderdom bepaalt door
bewustwording van de veranderingen op lichamelijk gebied, gedrag en sociale functies
(Zimbardo, 2017, p. 302).
Uit de gesprekken die zijn gevoerd met mevrouw K. werd het duidelijk dat zij met trots
terugkijkt op haar leven en acceptatie toont voor de situaties die niet zo zijn gelopen als zij
had gehoopt, dit valt onder integriteit.
Mevrouw K. heeft in haar leven veel dingen gedaan die zij wilde doen. Zij heeft een mooi
gezin gehad en kon haar eigen beslissingen maken.
Persoonlijkheid en leefomstandigheden hebben een groot invloed op de manier hoe een
mens ouder wordt. De ene oudere onderneemt steeds meer activiteiten tijdens het ouder
worden, terwijl de ander steeds minder geïnteresseerd is in het dagelijkse leven. De
disengagement theory, de activity theory en de continuity theory zijn drie theorieën die een
toelichting geven hiervoor.
Tijdens het ouder worden trekken veel mensen zich terug uit de gemeenschap, op
lichamelijk, psychologisch en sociaal niveau. Deze kenmerken vallen onder de
disengagement theory. Het energieleven van ouderen daalt, verkleind hun sociale omgeving
en tonen zij minder interesse in de voortgang van de buitenwereld. Door dit proces, worden
ouderen ook door de maatschappij soms meer vergeten. Dit kan ook voordelig zijn,
aangezien de ouderen zich hierdoor minder bewust zijn van snelle veranderingen in de
maatschappij en het overlijden of verdwijnen van mensen of voorzieningen. Volgens
Havighurst worden mensen gelukkig ouder wanneer zij actief blijven en dingen ondernemen,
de activity theory. Wanneer mensen met pensioen gaan, zou deze tijd moeten worden
gecompenseerd door vergroting van het sociale netwerk of uitbreiding van hobby’s. Toch
heeft deze theorie ook voor -en nadelen en is het niet het antwoord op de vraag hoe een
mens gelukkig oud kan worden. Ieder mens is namelijk uniek en de ene persoon heeft rust
nodig, terwijl de andere persoon meer gestimuleerd moet worden. De meest recent
opkomende theorie is de continuity theory. Volgens deze theorie is het belangrijk dat ieder
individu op eigen niveau het gevoel van welzijn en betrokkenheid ervaart met de
maatschappij (Feldman, 2019, pp. 190–193).
P a g i n a 3 | 33
