Summary
Samenvatting personen- en familierecht
- Course
- Institution
- Book
Dit is een samenvatting van het boek "Personen-, familie- en relatievermogensrecht".
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
MelOss
Reviews received
Content preview
Cursus Personen- en familierechtInleiding
Hoofdstuk 1: Situering
Het personenrecht regelt het statuut van de persoon en zijn rechtspositie in de
maatschappij. Het familierecht regelt de privaatrechtelijke verhouding tussen
partners, ouders en kinderen en hun verwanten.
Hoofdstuk 2: Ontwikkelingen en actuele tendensen
Afdeling 1: Familie- en relatievermogensrecht als spiegel van
maatschappelijke waarden
Dit domein van het recht is sterk cultureel gekleurd. Het verschilt van cultuur tot
cultuur. Voorbeelden: homohuwelijk, rechten voor mensen die homoseksueel zijn,
draagmoederschap, polygamie, de naam van een kind… In het verleden werd het
familierecht vooral ingezet om het traditionele huwelijk tussen man en vrouw als
norm te stellen. Alles van personen- en familierecht was daarop gebouwd. Nu is
er meer en meer vrijheid om zelf keuzes te maken. Bijvoorbeeld medische
beslissingen kunnen zelf worden genomen.
Afdeling 2: Ontwikkelingen
§1 Ancien régime
In het ancien régime was het huwelijk de grondslag van de familie. Een gehuwde
man en vrouw en hun kinderen vormden het gezin en de basiskern van elke
familie. Het huwelijk was een sacrament waardoor een onverbreekbare band
tussen man en vrouw werd gecreëerd. Echtscheiding was verboden.
De man was het hoofd in het gezin, die de martiale macht had over zijn
echtgenote en de vaderlijke macht over hun kinderen.
§2 19e eeuw tot eerste helft 20e eeuw
De Code civil van 1804 voerde het burgerlijke huwelijk in. Het familierecht
erkende buitenhuwelijkse relaties niet of behandelde ze zeer negatief. De
echtgenoot was nog steeds het hoofd van het gezin, die gezag uitoefende over
zijn vrouw en minderjarige kinderen. Door het huwelijk werd de vrouw
handelingsonbekwaam. De man mocht buitenhuwelijkse relaties hebben. De
vrouw mocht dit niet.
§3 Na de Tweede Wereldoorlog
B. Het huwelijk tussen man en vrouw: hoeksteen van het gezin?
,Er is een voortdurende daling van het aantal nieuwe huwelijken en een
spectaculaire stijging van het aantal echtscheidingen. Het traditioneel
gezinspatroon blijft, maar het aantal huwelijken daalt. In deze periode zijn
echtscheidingen niet langer meer verboden. Het aantal personen dat ongehuwd
samenwoont neemt toe. De stigmatisering van kinderen geboren buiten het
huwelijk verdwijnt geleidelijk. Er mag bij samenwonenden geen onderscheid
gemaakt worden tussen de kinderen van de verschillende partners en de
gezamenlijke kinderen. Holebi’s eisen gelijke rechten.
C. Emancipatie van vrouwen en veranderende rolpatronen in
gezin
De arbeidsdeelname van vrouwen neemt toe, waardoor ze minder economisch
afhankelijk worden. De vrouwen begonnen te werken omdat de mannen naar het
leger gingen. Ze stonden er alleen voor. De mannen die tot dan alle beslissingen
namen, konden geen beslissingen maken want ze waren zelden thuis. Gevolg: de
vrouwen gaven dit recht niet meer af. Vrouwen eisen gelijke rechten. Pas in de
tweede helft van de 20ste eeuw komt er een gelijke behandeling van man en
vrouw in het familierecht.
Sinds 1976 zijn de man en de vrouw gelijkwaardige partners binnen het huwelijk:
in het huwelijksvermogensrecht is dit een principe van openbare orde. Een
huwelijkscontract dat deze gelijkheid zou schenden, is nietig. De vaderlijke macht
werd omgezet in ouderlijk gezag, dat beide ouders uitoefenen over hun kinderen.
D. Kinderen als kern van het gezin
Kinderen zijn geen voorwerp meer van ouderlijke macht. Zij zijn volwaardige
personen die beschermd moeten worden maar die ook zelf inspraak moeten
krijgen en participeren aan het rechtsleven.
E. Impact van medisch begeleide voortplanting op afstamming en
ouderschap
De nieuwe mogelijkheden op het vlak van medisch begeleide voortplanting leiden
tot fragmentering van het voortplantingsproces, waarbij vaak derden betrokken
zijn. Meer en meer mensen hebben hulp nodig om zwanger te worden. Het
gevolg daarvan is dat zij niet altijd de biologische ouders zijn van dat kind. De
juridische ouders zijn niet noodzakelijk de genetische of biologische ouders.
Het afstammingsrecht is deels aangepast aan deze ontwikkelingen, maar niet
volledig. Je kan gaan controleren of het kind je biologisch kind is. Vroeger werd er
gekeken naar de bloedgroep om te zien wie de biologische ouders waren. Dit was
niet altijd even betrouwbaar. Nu worden er DNA-testen gebruikt. Dit is wel
betrouwbaar.
Draagmoederschap is nog niet wettelijk geregeld. De anonimiteit van donoren bij
medisch begeleide voortplanting staat onder druk. Ook rijst de vraag of de
beperking tot 2 juridische ouders niet achterhaald is.
,F. Nadruk op autonomie van het individu en zijn recht op
zelfbepaling
De toegenomen nadruk op de autonomie en zelfbepaling van het individu komt
onder andere tot uiting in de hervorming van het echtscheidingsrecht, in de
nieuwe regels inzake de bescherming van meerderjarige onbekwamen en inzake
de aanpassing van de registratie van het geslacht, maar ook in de wetgeving
rond medisch ingrijpen bij het begin en het einde van het leven.
Echtscheiding: vroeger was het moeilijk om te scheiden van iemand die er niet
akkoord mee was. Nu is het voldoende als 1 van de partijen de ontbinding vraagt
van het huwelijk.
G. Toenemende internationale mobiliteit van individuen en
families
Als gevolg van de groeiende internationale mobiliteit van personen, moet het
familie- en relatievermogensrecht vaak worden toegepast in
grensoverschrijdende situaties. Vroeger bleven we onder de kerktoren wat
betreft een lief. Nu hebben veel mensen een internationaal lief.
Hoofdstuk 3: Bronnen van het personen- en familierecht
Afdeling 1: Nationale bronnen
§1 Burgerlijk Wetboek
Voor het personen- en familierecht blijft het (oud) Burgerlijk Wetboek de
belangrijkste nationale bron.
§2 Gerechtelijk Wetboek
A. Algemeen
Voor het familieprocesrecht is het Gerechtelijk Wetboek de belangrijkste bron.
Het bepaalt welke rechtscolleges bevoegd zijn voor geschillen met betrekking tot
personen- en familierecht, welke rechtspleging geldt voor familierechtelijke
geschillen en hoe gerechtelijke beslissingen ten uitvoer worden gelegd.
B. Bevoegdheid inzake familierechtelijke geschillen
De rechtbanken die hiervoor bevoegd zijn, zijn de familie- en jeugdrechtbank en
het vredegerecht. De familierechtbank is bevoegd voor alle burgerlijke familiale
geschillen opgesomd in artikel 572bis Ger.W.
De jeugdrechtbank is bevoegd voor jeugdbeschermingsmaatregelen. Deze
rechtbank kan tevens uitspraak doen over alle maatregelen inzake het ouderlijk
, gezag, voor zover die samenhangen met de bevolen
jeugdbeschermingsmaatregel. Zo kan de jeugdrechter bijvoorbeeld een
beslissing nemen over het recht op contact van de ouders tijdens een plaatsing
van hun kind bij een pleeggezin.
De vrederechter blijft bevoegd voor de onbekwaamheidsstatuten. Zo is de
vrederechter bevoegd voor verzoeken die verband houden met de bescherming
van wilsonbekwame meerderjarigen en verkwisters, verzoeken in verband met de
voogdij van minderjarigen en machtigingsverzoeken ter uitvoering van de
artikelen 378 en 483 BW.
De wetgever heeft geschillen tussen feitelijk samenwonenden niet uitsluitend aan
de familierechtbank toevertrouwd. Verschillende rechters zijn daarvoor bevoegd.
Zo kan de familierechtbank beslissingen nemen over de gemeenschappelijke
kinderen van de feitelijk samenwonenden maar niet over bijvoorbeeld de
verdeling van de goederen die zijn gemeenschappelijk bezitten.
C. Bemiddeling en minnelijke oplossing van conflicten
De familie- en jeugdrechtbank legt de klemtoon op de bemiddeling tussen de
partners. Bemiddeling is een vertrouwelijk en gestructureerd proces van vrijwillig
overleg tussen conflicterende partijen met de medewerking van een
onafhankelijke, neutrale en onpartijdige derde die de communicatie
vergemakkelijkt en poogt de partijen ertoe te brengen zelf een oplossing uit te
werken (art. 1723/1 Ger.W.).
Bij de invoering van de familierechtbank is dan ook geopteerd voor een aparte
kamer voor minnelijke schikking in elke familierechtbank, waar de partijen onder
leiding van een magistraat tot een minnelijke oplossing kunnen komen.
§3 Specifieke wetten en decreten
Tal van materies die het personen- en familierecht aanbelangen zijn geregeld in
specifieke wetten, buiten het Burgerlijk Wetboek.
§4 Grondwet
Het familierecht wordt diepgaand beïnvloed door de toetsing door het
Grondwettelijk Hof van familierechtelijke wetgeving aan de artikelen 10 en 11
Grondwet en aan andere grondrechten van titel II van de Grondwet.
Afdeling 2: Internationale normen
§1 Overzicht
Mensenrechtenverdragen, in het bijzonder het Europees Verdrag voor de Rechten
van de Mens (EVRM) en het VN-Kinderrechtenverdrag (IVRK), zijn van groot
belang voor het personen- en familierecht.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller MelOss. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.61. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
78998 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now