Taal: therapie (taalontwikkelingsstoornissen)
Hoofdstuk 7: Behandeling
Een taalontwikkelingsstoornis is…
• … therapieresistent
• Hardnekkige problemen met typische stoorniskenmerken
• Specifieke, intensieve begeleiding en compenserende hulpmiddelen
7.1 Indirecte therapie - thuisbegeleiding
• Ouders en omgeving coachen
• Spraak- en taalontwikkeling positief beïnvloeden
Doel indirecte therapie:
• Ouders helpen in de communicatie met hun kind
• Optimaliseren van het taalaanbod
Taalontwikkeling
• Aangeboren taalvermogen
o Taalaanleg – bij ene kind groter dan bij andere – grootte is individueel verschillend
o Alle anatomische en neurologische vermogens van het kind (sensori-motorisch, cognitief,
sociaal-emotioneel)
o Ook neurologische rijpingsprocessen die ons in staat stellen om te leren
o Verschillende delen in de hersenen zijn verantwoordelijk voor de taalontwikkeling
o Is cruciaal, maar op zich onvoldoende om tot goede taalontwikkeling te komen ->
daarvoor aangepast taalaanbod nodig
o Pijl in 1 richting: aangeboren taalvermogen is individueel verschillend en beïnvloedt de
taalontwikkeling
• Aangepast taalaanbod = komt vanuit de omgeving – ouders, school, andere betrokkenen,
externe stimuli
o Bv. kind dat opgroeit in NL omgeving zal NL leren – idem met FR – of combinatie van NL en
FR
o Pijl in 2 richtingen: wederzijdse beïnvloeding bv: gezin waarin veel voorgelezen wordt +
kwaliteitsvolle taal aangeboden wordt à grotere kans op goede taalontwikkeling cf
weinig aanbod
o Kind met goede taalontwikkeling zal veel taalaanbod vragen bv vragen (wat, waarom,…)
stellen, betekenissen van woorden vragen, … wat op zijn beurt weer leidt tot sterkere
taalontwikkeling en vice versa met zwakke taalontwikkeling
• Thuisbegeleiding is specifieke vorm van indirecte therapie
• Wordt geadviseerd bij heel jonge kinderen (<3j)
o Nog niet therapierijp
o Kunnen aandacht onvoldoende richten
o Meer baat bij indirecte therapie in de thuissituatie
à Vroegbegeleiding
1
,7.1.1 Waarom indirecte therapie
Normale taalontwikkeling
• Ouders stimuleren de taalontwikkeling van hun kind onbewust tijdens dagelijkse opvoeding
• Ouders bieden gunstig pedagogisch aanbod waaruit kinderen spontaan veel leren
• Kinderen leren taal door conversaties die te maken hebben met alledaagse belevingswereld
• Speelgoed aanbieden, boekjes lezen, uitstappen maken, naar de winkel, praten met kind,
liedjes zingen, versjes opzeggen, gedrag bewoorden, …
Taalontwikkeling TOS
• Ouders voelen aan dat het taalaanbod ontoereikend is
• Kind met TOS kan taalaanbod niet optimaal benutten
• Leert minder spontaan uit gesprekjes met ouders
• Communicatie tussen kind en ouder raakt verstoord
Reacties van ouders bij
• Positieve manier blijven omgaan met de communicatieproblemen
• Stellen zich verschillende vragen
• Praten in de plaats van het kind
• Minder praten want kind geeft geen respons of begrijpt het niet
Soms geraakt ouder-kindinteractie zodanig verstoord
• Emotionele/gedragsproblemen
• Intern ó extern
à Professionele hulp is dus belangrijk!
Professionele hulp
• Ouders coachen + tools aanreiken om
o Communicatie behouden
o Communicatie herstellen
o Gestoorde taalontwikkeling verbeteren
7.1.2 Vormen van indirecte therapie
Vormen van indirecte therapie:
a) Thuisgeleiding
b) Thuisbegeleiding in combinatie met directe therapie
Thuisbegeleiding
• Vlaanderen: kinderen 0-6 jaar
• Multidisciplinair team
o Logopedisten
o Orthopedagogen
o Opvoedkundigen
o Psychologen
o Sociaal-administratief medewerker
Stappen in de thuisbegeleiding
1. Aanmelding
o Kind & Gezin, huisarts, kinderarts, kinderopvang, kleuterschool, …
o Vermoeden taalprobleem ≠ diagnose TOS
à Bij vermoeden kan er al een begeleiding worden opgestart
à Vroegtijdig starten omdat de achterstand enkel groter wordt en omdat onze cruciale jaren
van de taalontwikkeling tussen 0-5 jaar zijn
2
, 2. Eerste huisbezoek
o Beeld krijgen van de
§ Problematiek
§ Concrete hulpvragen
§ Verwachtingen
o Ouders informeren over de werking van de thuisbegeleidingsdienst
3. Regelmatige huisbezoeken
o Vaste thuisbegeleider = éénzelfde persoon
o Frequentie van de bezoeken aanpassen aan de noden van het gezin
o Inspelen op de zorgvragen van de ouders
o Problemen op gebied van taalontwikkeling, communicatie, opvoeding, algemene
ontwikkeling voorkomen of oplossen
o Doel: aanbieden van opvoedingszekerheid en adequate communicatievaardigheden
Individueel behandelingsplan (IHP)
• Doelstellingen samen met de ouders bepalen
• Aandacht voor opvatting van de ouders over:
o Opvoeding en taalstimulering
o Omgevingsfactoren
o Individuele kenmerken van het kind
Belangrijke doelstellingen in het IHP
• Ouders ondersteunen en leren hoe ze de communicatie kunnen behouden, verbeteren of
herstellen
• Ouders leren om communicatiesignalen van het kind te herkennen en hier adequaat op te
reageren
• Ouders een theoretisch kader bieden waardoor ze taal- en communicatieproblemen beter
begrijpen
• Opvoedingsadvies: bv. Wat doe je als je kind boos wordt wanneer je het niet begrijpt?
Extra doelstellingen in het individueel behandelingsplan
• Antwoord bieden in verband met oorzaak, gevolg, erfelijkheid, toekomstperspectieven,
schoolse oriëntering, verhoogde kinderbijslag,…
• Omgeving informeren (familie, opvangdienst,…) over specifieke aanpak
Voorbeeld: aantal tips die je kan meegeven met ouders
Hoe geef ik als logopedist ouderbegeleiding?
• Hanen-oudercursus
o 6-8 bijeenkomsten per ouderpaar of in groep
3
, o Hanen gecertificeerde logopedist
• Video-Interactiebegeleiding (VIB)
o Opname maken van interactie tussen ouder en kind
o Analyse van de interactie
o Vertrekpunt = wat passen ouders reeds toe in hun interactie?
o Aanvullen met concrete tips ter verbetering
• ‘Spreken met ondersteuning van gebaren’ (SMOG)
o Bedoeld voor horende personen die een beperking hebben in het gebruiken of verstaan
van taal
o 500 basisgebaren maken een eenvoudige, dagdagelijkse communicatie mogelijk
o Niet elk kind met een TOS heeft dit nodig
• Taalmaatjes
VAT-principes
• Toepassen in indirecte therapie
• Ouders aanleren dit toe te passen in de interactie met kind
VAT-volgen
• Het kind ‘leidt’ als het ware de situatie
• Volg wat het kind ziet, doet en denkt
• Observeer het kind: Wat houdt hem/haar bezig? Wat wil het kind
duidelijk maken? Wat bedoelt het kind? Welke reacties geeft het
kind? Welk non-verbaal gedrag vertoont het kind?
• Neem dezelfde ooghoogte aan; luister aandachtig en geduldig
• Basisprincipes (KWL): kijk naar het kind, wacht af, geef het kind tijd om te reageren en luister
naar wat het probeert te zeggen
VAT-aanpassen
• Op het niveau van het kind contact maken om samen momenten te delen
• Meedoen en meespelen met het kind
• Ooghoogte – oogcontact
• Reageer op elke communicatieve poging – onmiddellijk en vol belangstelling
• Herhaal de geluiden, handelingen of uitingen van het kind
• ‘Vertaal’ wat het kind wil zeggen = verwoorden = uiting correct (juiste uitspraak, juiste
woordenschat, …) terugspelen + bevestiging dat je het kind begrepen hebt à modelleren = je
geeft het goede voorbeeld
VAT-toevoegen
• Taal en ervaringen toevoegen om het kind te helpen bij het leren en begrijpen van taal
• Tijdens dagelijkse bezigheden: benoemen en verwoorden wat je ziet en doet
• Informatie toevoegen, uitleggen wat er gebeurt, hoe je erop kan reageren
• Expanderen van de uiting van een kind door de uiting correct te herhalen en een extra
element toe te voegen – aanvullen door beschrijven, uitleggen, interpreteren, praten over
gevoelens, over toekomst,…
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller catoverheijen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.49. You're not tied to anything after your purchase.