In dit document vind je mijn samenvatting van het vak Gezondheidspsychologie. Dit vak wordt gegeven in de studie Toegepaste Psychologie (fase 2) aan de Thomas More Hogeschool. De samenvatting is gebaseerd op de lessen en de slides. Ik ben elke les aanwezig geweest. Aan de hand van deze samenvatting...
Bv. melancholieke vrouwen hebben een grotere kans op borstkanker door een grote hoeveelheid
zwarte gal
De geest speelt dus geen rol in de etiologie van ziekten
In de middeleeuwen geraakte gezondheid meer verbonden met geloof en spiritualiteit
Ziekte is een straf van God of een gevolg van kwade geesten die de ziel binnendrongen
Er was een verbod op wetenschappelijk onderzoek waardoor info over ziekte beperkt was
Descartes → wanneer iemand sterft, verlaat de ziel/de geest het lichaam
Lichaam en geest zijn 2 afzonderlijke en onafhankelijke entiteiten = dualisme
Lichaam = machine → mechanistisch standpunt
Dit machine bestaat uit onderdelen (moleculaire, biologische, genetische…) → we kunnen inzicht
krijgen in ziekten als we deze onderdelen gaan onderzoeken
1
,1.1.2 Biomedisch ziektemodel
Als je bij een ziekte de oorzaken wegneemt, zullen de symptomen verdwijnen = reductionistisch
Dit model gaat ervan uit dat:
- Gezondheid de afwezigheid is van ziekte
- Ziekten en symptomen een achterliggende fysiologische verklaring hebben
- Genezing mechanistisch en rechtlijnig werkt
MAAR niet iedereen met dezelfde ziekte heeft dezelfde symptomen (soms zelfs geen symptomen) →
dit model heeft hier geen verklaring voor
1.1.3 Vraagtekens bij dualisme: psychosociale modellen voor gezondheid en ziekte
Veel ziekten hebben een organische oorzaak, maar veroorzaken individuele reacties
De rol van onze geest of psyche blijkt daarin belangrijk → de oorzaak van een ziekte kan dus niet
alleen maar iets lichamelijk zijn
1.1.4 Biopsychosociaal ziektemodel
Een geïntegreerde benadering voor de assessment van:
- Biologische/fysiologische factoren
- Psychologische/gedragsmatige factoren
- Sociale/omgevingsfactoren
1.1.5 Gedrag, dood en ziekte
Er is een stijging van de levensverwachting en een daling van de mortaliteit (sterftecijfers)
De oorzaken van overlijden zijn veranderd → vroeger stierven mensen van andere zaken dan nu
De belangrijkste doodoorzaken hebben een gedragscomponent → ons gedrag draagt bij aan onze
gezondheid en onze kans op overlijden (bv. roken)
1.2 Individuele, culturele en leeftijdgerelateerde perspectieven op gezondheid
1.2.1 Lekentheorieën over gezondheid
Lekentheorie: hoe mensen er zelf naar kijken
Bauman vroeg aan patiënten met een ernstige ziekte: ‘Wat betekent gezondheid voor u?’
3 verschillende antwoorden:
- Een overwegend gevoel van welzijn
2
,- De afwezigheid van symptomen
- Handelingen waartoe een persoon in staat is
Benyamini stelde dezelfde vraag aan ouderen
Afhankelijk van hun gezondheid gaven ze andere antwoorden:
- Slechte/redelijke gezondheid: recente symptomen/indicatoren van slechte gezondheid (bv. pijn)
- Goede gezondheid: positieve indicatoren (bv. in staat zijn tot wandelen)
De subjectieve gezondheidsbeoordelingen van gezonde individuen zijn meer verbonden met
gezondheidsgedrag → gedrag dat bedoeld is om de gezondheid te beschermen, te bevorderen of in
stand te houden (bv. voldoende lichaamsbeweging)
Health & Lifestyle stelde dezelfde vraag
Verschillende antwoorden: gezondheid als → niet ziek zijn, bezit (bv. ik herstel snel na ziekte), gedrag
(bv. gezond eten), lichamelijke fitheid en vitaliteit, psychosociaal welzijn, functie (bv. ik kan 10km
lopen)
De subjectieve beoordeling van gezondheid gebeurd vaak via vergelijking met anderen → Wie is de
referentiegroep?
1.2.2 Definitie van gezondheid van de Wereldgezondheidsorganisatie
Gezondheid is een toestand van volledig lichamelijk, geestelijke en sociaal welzijn en niet alleen de
afwezigheid van ziekte of invaliditeit
Er is een relatie tussen gedrag, leefwijze en gezondheid
1.2.3 Crossculturele perspectieven op gezondheid
‘Normale gezondheid’ verschilt per cultuur en is afhankelijk van het economische, politieke klimaat
van het tijdperk
1.2.4 Levensloop en gezondheid
Jonger dan 7 jaar: er wordt naar gezondheid gekeken op een magisch niveau (bv. de zon kan een
hartaanval veroorzaken)
8-11 jaar: concreter, oorzaak en gevolg (bv. je moet je handen wassen om niet ziek te worden)
Vroege puberteit: fysiologisch inzicht (bv. functies van de maag, milieuvervuiling)
3
, Late puberteit en volwassenheid: psychofysiologisch inzicht (bv. interactie tussen lichaam en geest,
de rol van stress)
Ouderen: vaak positieve opvatting
1.3 Wat is gezondheidspsychologie?
Psychologie: het wetenschappelijk onderzoek naar mentale, psychosociale en biologische processen
en gedragsmatig functioneren
1.3.1 Wat is het verband tussen psychologie en gezondheid?
Matarazzo → gezondheidspsychologie zijn de specifieke onderwijskundige, wetenschappelijke en
professionele bijdragen van het vakgebied psychologie aan de bevordering en het behoud van de
gezondheid, de voorlichting over en de behandeling van ziekten en de daarin gerelateerde disfunctie
De belangrijkste doelstelling van gezondheidspsychologie is begrip ontwikkelen en het vergroten van
de biopsychologische factoren bij:
- De bevordering en het in stand houden van gezondheid
- Het verbeteren van de gezondheidszorg en het gezondheidsbeleid
- De preventie en de behandeling van ziekten
- Het onderzoeken van de oorzaken van zieken en de risicofactoren
Gezondheidspsychologie en andere terreinen:
- Psychosomatische geneeskunde: geest en lichaam zijn betrokken bij de ziekte
- Gedragsgeneeskunde: klassieke en operante conditionering
- Medische sociologie: de band tussen gezondheid en gezin, verwantschap, samenleving
- Klinische psychologie: houdt zich alleen bezig met de geestelijke gezondheid
Hoofdstuk 2: sociale verschillen in ziekte en gezondheid
2.1 Gezondheidsverschillen
Omgevings-, culturele en sociale factoren
Welgestelden leven gemiddeld 5 jaar langer
OPGELT: het gaat om groepsverschillen op populatieniveau en het gaat om een groot aantal
verschillende factoren dus eenvoudige conclusies zijn lastig
OPGELET: verschillende mensen hebben te kampen met verschillende voor- of nadelen doordat ze
tot verschillende contexten behoren (bv. iemand zonder diploma heeft vaak ook een lager inkomen)
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ellenboogers. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.50. You're not tied to anything after your purchase.
