Tijdvakken en kenmerkende aspecten samengevat havo 5
Tijdvak 5: tijd van ontdekkers en hervormers 16e eeuw
KA 18: het begin van de Europese overzeese expansie.
-> zoeken naar nieuwe zeeroutes naar Afrika, azië en Amerika. Daar koloniën s chten en tussen de vier
werelddelen kwam uitwisseling van personen, goederen en culturen
KA 19: renaissance: een nieuw wereldbeeld en een nieuwe wetenschappelijke belangstelling.
-> door de welvaart veranderde het mens- en wereldbeeld, er werd meer gericht op de mens en minder op
de bijbelse leer. Wetenschappelijke verklaringen ipv uitleg van kerk. Vanaf 1500 werden deze renaissance
ideeën verspreid in EU
KA 20: de nieuwe inspira e door de klassieke oudheid.
-> de herboren interesse voor de Grieks-romeinse cultuur ui e zich meer (vooral door kunstenaars)
KA 21: de protestantste reforma e/hervorming die de christelijke kerk splitste.
-> hervormers wilden het geloof gebaseerd op de bijbel terug.Door kri sche optreden Luther en zijn
verbanning uit de kerk door de paus begon de reforma e. Er ontstond een splitsing tussen katholieken en
protestanten > godsdienstoorlogen in EU.
KA 22: de opstand in de Nederlanden leidt tot eigen Nederlandse staat.
-> in 1568 kwamen nederlanders in opstand onder leiding van willem v oranje tegen de Spaanse koning
vanwege strenge regiem. Hij wilde iedereen rooms-katholiek in 1588 republiek der verenigde NL
Tijdvak 6: jd van regenten en vorsten 17e eeuw
KA 23: het streven van vorsten naar absolute macht.
-> strijden om verdeling van de macht, veel vorsten wilden absolute macht. Fr: absolute monarchie, Gb:
cons tu onele monarchie
KA 24: de republiek is bijzonder door zijn bestuur, economie en cultuur.
-> de 17e eeuw was voor NL een gouden eeuw een jd van grote economische voorspoed en bloei van
kunst en wetenschap. NL was 1 van de weinige republieken in EU
KA 25: wereldwijde handelscontacten en handelkapitalisme.
-> 17e eeuw kwam handelskapitalisme op, er ontstonden wereldwijde handelsnetwerken. in de groeiende
wereld economie speelde de VOC&WIC een hoofdrol.
KA 26: de wetenschappelijke revolu e.
-> in de exacte wetenschap kwamen theoriën en we en tot stand op basis van redeneren, waarnemen en
experimenteren. Bv de aarde draait om de zon
Tijdvak 7: jd van pruiken en revolu es 18e eeuw
KA 27: de verlich ng verandert godsdienst, poli ek, economie en sociale verhoudingen.
-> door de wetenschappelijke revolu e kwam in de 18e eeuw een groot op misme over mogelijkheid met
behulp van verstand alles te begrijpen en verbeteren. Verlichte denkers ontwikkelden nieuwe ideeën op G-
E-P-S
KA 28: absolute vorsten gebruiken ideeën van verlich ng om hun
macht te behouden en tegelijk te moderniseren
-> tot 18e eeuw standenmaatschappij. In een aantal landen nog absolute vorst maar door de verlich ng
voerde vorsten in andere landen een hervorming door: verlicht absolu sme
KA 29: Europese plantagekolonies en de daarna verbonden trans-atlan sche slavenhandel, daar
tegenover de opkomst van aboli onisme.
-> vanaf 16e eeuw plantages met Afrikaanse slaven eind 18e eeuw door verlich ng ontstond een beweging
tegen slavernij en slavenhandel in 19e eeuw stap voor stap afscha en
KA 30: democra sche revolu es in westerse landen en discussies over grondwe en.
-> door de verlich ng ontstonden democra sche revolu es. 1776: Amerikaanse revolu e. 1789 franse revo
> cons tu onele monarchie > republiek. 1786 Nederlandse opstand. 1795 Bataafse revolu e > NL
eenheidstaat met democra sche grondwet.
1
ti ti ti titi tititi ti ti ti ti titi ti ti titt tititi tt ff ti ti ti titi tt ti ti ti
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lotjevb. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.01. You're not tied to anything after your purchase.