Summary
Samenvatting Palet van de psychologie
- Course
- Institution
Dit is een samenvatting van het boek Palet van de psychologie (H1 t/m H5)
[Show more]
3 reviews
By: marcorypma • 2 year ago
By: tp1986 • 3 year ago
By: manonverrips • 6 year ago
Seller
Followthessavb
Reviews received
Content preview
Hoofdstuk 1: Psychologie: een palet vol theorieën.Het studieonderwerp van een wetenschap wordt het object genoemd.
Psychologie is een wetenschap waarbij zowel het gedrag van mensen wordt
bestudeerd als de gevoelens en gedachten die mensen hebben bij het ervaren
van hun gedrag en de omstandigheden waarin dat plaatsvindt.
Het verschil met andere wetenschappen is dat in psychologische theorieën de
beschrijving en verklaring van het object vooral plaatsvinden op individueel
niveau. In sociologie wordt er meer naar maatschappelijke of groepsverbanden
gekeken. En in de biologische of medische wetenschappen wordt juist gekeken
naar de biologische bepaaldheid van gedrag.
Een wetenschap kan worden getypeerd aan de hand van de soorten vragen en
problemen (het object) en de methoden en theorieën. De grenzen tussen
wetenschappen liggen niet vast. De grenzen en legitimiteit van een wetenschap
worden beïnvloedt door het maatschappelijk draagvlak van een wetenschap.
Gepsychologiseerde wereld (ibidem) betekent dat de manier waarop de
doorsneeburger maatschappelijke verschijnselen ervaart mede bepaald wordt
door psychologische theorieën. Het maatschappelijke draagvlak van een
wetenschap ligt niet per definitie vast.
Theorieën in de psychologie zijn te typeren als referentiekaders van waaruit
psychologen te werk gaan. Ze bieden interpretaties waarmee verschijnselen
bekeken en verhelderd worden. Hierin kent de psychologie een grote
verscheidenheid.
Wetenschappelijke theorieën vervullen drie functies. De eerste functie is de
systematiserende of ordenende. De ordenende functie van theorieën vindt
allereerst plaats op het niveau van beschrijving ( = de eerste stap is een
systematische weergave van wat er wordt waargenomen).
Wetenschappelijke kenniswerving verloopt via expliciete regels. De procedures
van verwerving moeten duidelijk en controleerbaar zijn. Daarna wordt de eis
gesteld dat ze herhaalbaar (repliceerdbaar) zijn. Wat in het ene onderzoek wordt
aangetroffen, moet in het andere onderzoek opnieuw aangetroffen worden.
Net zoals in het dagelijks leven mensen bij het waarnemen en beschrijven van
gebeurtenissen gebruikmaken van eerder opgedane ervaringen, kennis en
(voor)oordelen, zo gebeurt dat ook in de wetenschap. De menselijke waarneming
wordt onder anderen gekleurd door behoeften, emoties en kennis. Ook
wetenschappers kennen geen objectieve waarneming. Hun waarneming is vooral
‘theoriegeladen’. Dat wil zeggen: hun referentiekader bepaalt wat ze zien,
waar ze de nadruk op leggen en wat ze verwaarlozen. Dit is de reden dat
psychologen hetzelfde gedrag verschillend kunnen waarnemen en verklaren.
De tweede functie van een theorie is het verklaren en voorspellen. Resultaten
kunnen verklaard worden door aan te geven dat ze in specifieke omstandigheden
bereikt worden. Op grond daarvan kan voorspeld worden.
, Een derde functie van theorieën wordt de heuristische genoemd. Met dit begrip
wordt aangegeven dat op grond van het inzicht dat de theorie heeft opgeleverd
nieuwe voorspellingen gedaan kunnen worden.
In toenemende mate wordt van hulpverleningsmethoden verlangd dat bewezen is
dat ze effectief – werkzaam – zijn (evidence based).
Een mensbeeld kent twee aspecten (ibidem): een beschrijving van de
kenmerkende eigenschappen (de bodem van het menselijk bestaan) en een
verwijzing hoe mensen behoren te zijn (het zogenaamde doelbeeld). Bij de
kenmerkende eigenschappen gaat het onder anderen om het verschil tussen
mensen en dieren of om het verschil tussen kinderen en volwassenen. Het
doelbeeld is meer een morele visie. Daarin staat centraal hoe een mens zich
behoort te gedragen. Met het doelbeeld sturen we ons eigen handelen aan en
beoordelen we het gedrag van anderen.
Mensbeelden worden beïnvloed door historische, culturele en religieuze
invloeden.
In het kort: Psychologische stromingen of scholen kennen vaak een lange
geschiedenis. De inhoud van een stroming wordt mede bepaald door de tijd en
de cultuur waarin ze ontstond. In het begin van de psychologie was er geen
samenwerking tussen de verschillende stromingen, maar dit is de laatste jaren
veranderd. Dat uit zich in het overnemen van elkaars begrippen en het integreren
van verschillende visies. Een heel recente ontwikkeling is het benadrukken van
de effectiviteit van behandelingen en methodieken. De theoretische achtergrond
wordt daarbij van minder belang geacht. Elke stroming heeft een meer of minder
uitgewerkt mensbeeld. Daarin komt tot uiting wat als essentiële kenmerken van
mensen worden gezien en hoe zij zich zouden moeten gedragen.
Theoretische stromingen in de psychologie kunnen op verschillende manieren
ingedeeld en onderscheiden worden. Als eerste wordt de indeling uit de
psychologie geïntroduceerd waarmee de mensbeelden met elkaar vergeleken
kunnen worden. Zo zijn er mensbeelden waarin een vergelijking wordt gemaakt
met een statische machine en maken andere mensbeelden juist een vergelijking
met een levend en groeiend organisme. Er zal aangegeven worden hoe de
mensbeelden zich verhouden tot wetenschappelijke en hulpverleningsmethoden.
Ten tweede wordt het biopsychosociaal model geïntroduceerd. Dit model
ontleend aan de systeemtheorie en wordt in verschillende wetenschappen
gebruikt. Er wordt benadrukt dat de ‘menselijke werkelijkheid’ in verschillende
niveaus is op te delen. Er zal aandacht besteed worden aan het biologisch
niveau (lichaam en erfelijkheid), het psychische niveau (gedrag en cognities)
en het sociale niveau (de materiële en sociale omgeving waarin mensen
functioneren).
In de systeemtheorie wordt benadrukt dat alle drie de niveaus een rol spelen bij
het ontstaan van gedrag.
Om structuur te brengen in de psychologische theorieën maken we een
onderscheid tussen drie niveaus van menselijk gedrag. Elk niveau komt
overeen met een mensbeeld. Er wordt onderscheid gemaakt tussen het niveau
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller thessavb. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.75. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52510 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now