De algemene aanname is dat een traditioneel kerngezin ideaal is en risico’s voor het psychologisch
welzijn van kinderen groter worden als van dit kerngezin wordt afgeweken. Tegenwoordig zijn er ook
moderne gezinnen, zoals (bewust) alleenstaand ouderschap, co-ouderschap, stiefouders, homo-ouders,
samengestelde gezinnen en families ontstaan door kunstmatige bevruchting (IVF/ ICSI).
Van de vrouwen is 10-20% alleenstaand, 20-30% samenwonend en 50-60% getrouwd wanneer zij voor
het eerst moeder worden.
Er zijn drie belangrijke invloeden op kinderlijke ontwikkeling.
1) Psychologisch welzijn van ouders.
2) Kwaliteit van de ouder-kind relatie.
3) Psychologische karakteristieken van het kind.
Psychologisch welzijn
Ontevredenheid over het huwelijk heeft weinig effect op de kinderen, maar ruzie kan leiden tot agressie,
ongehoorzaamheid, slechtere schoolprestaties. De meeste kinderen zien ouders ruziën zonder negatieve
gevolgen. Zij leren juist onenigheden oplossen en ruzie goedmaken. Het gaat erom hóe er ruzie wordt
gemaakt. Is het vaak of heftig? Voorbode van scheiding? Kind betrokken in de ruzie? Een goed huwelijk
is belangrijk omdat er geen ruzie is, maar ook omdat het kind leert te communiceren en affectie te tonen.
De psychologische gesteldheid van ouders heeft effect op het psychologisch welzijn van een kind.
Kinderen met depressieve ouders hebben vaker problemen. Ouders zijn minder emotioneel beschikbaar
en sensitief. Ze zijn minder in staat leiding te nemen en te disciplineren (te toegeeflijk, te autoritair).
Kinderen van verslaafde ouders hebben meer kans op gedragsproblemen en delinquentie. Ouders zijn
gefocust op het verkrijgen van drugs of alcohol en zijn hierdoor niet bezig met de kinderen. Dit kan leiden
tot armoede, depressie, verwaarlozing. Het resultaat is vaak uithuisplaatsing.
Kwaliteit van de ouder-kind relatie
Voor 1900: opvoeding stuurt gedrag kind bij.
Eind 1900: Child Study Movement en Mental Hygiene Movement.
Na 1900: opvoeding kan mentaal gezond maken of beschadigen.
, De 20ste eeuw werd gekenmerkt door enkele ideeën.
Psychoanalyse (Freud) Mens wordt gedreven door onbewuste driften
Behaviorisme (Watson) Persoon is passieve ontvanger van prikkels van buitenaf
Security theorie (Blatz) Gedrag ontstaat door constant aanpassen aan omgeving
Moeder-kind band eerste jaren van levenslange invloed
Attachment theorie (Bowlby & Ainsworth)
(onveilig vermijdend, veilig en onveilig ambivalent)
Tegenwoordig is het vooral belangrijk dat een stabiele persoon aanwezig is. Dit hoeft niet per se een
moeder(figuur)te zijn. Kinderen kunnen zich hechten aan meerdere personen.
Bij de gehechtheid zijn vooral de sensitiviteit en blijk van moeders’ affectie belangrijk. Dit biedt een secure
base, waardoor kinderen gestimuleerd worden zelf de wereld te gaan ontdekken.
Bowlby's Internal Working Model
Vroege ervaringen met een gehechtheidsfiguur zorgen voor mentale representatie van die relatie. Dit
beïnvloedt de verwachtingen en gedrag ten aanzien van de gehechtheidsfiguur en hoe kinderen zichzelf
zien. Dit is van invloed op relaties die kinderen later met anderen aangaan.
Bij kinderen kan de gehechtheid worden gemeten met de vreemde situatie procedure.
Bij volwassenen wordt de gehechtheid gemeten met de Adult Attachment Interview (AAI).
De relatie met eigen moeder tijdens de kindertijd bepaalt de kwaliteit van relatie met eigen kind later.
75% van de relatie met het kind is voorspelbaar door een meting bij de moeder voor geboorte.
Het internal working model van de ouder beïnvloedt gedrag naar kinderen, vooral sensitieve
responsiviteit. Maar responsiviteit is niet de enige verklaring voor de ouder-kind gehechtheid.
Gevolgen van onveilige gehechtheid zijn minder enthousiast spelen/ coöperatief zijn, minder goed
zelfbeeld, minder populair bij andere kinderen, minder positieve interacties met volwassenen, minder
onafhankelijkheid op school, minder goed problemen oplossen en moeite hebben met hulp vragen.
Gevolgen van opvoedstijlen.
Permissief: geen geldingsdrang, ongeïnteresseerd in presteren.
Autoritatief: zelfcontrole, verantwoordelijk, coöperatief en zelfstandig.
Verwaarlozend: emotionele en gedragsproblemen, slechte schoolprestaties.
Autoritair: defiant (uitdagend, provocerend), sociaal incompetent en afhankelijk.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller anoukvanhelden. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.19. You're not tied to anything after your purchase.