Recht
Recht is een geheel van algemeen geldende normatieve regelen, opgelegd of ontvangen en bekrachtigd door de
staat, waarvan de naleving afdwingbaar is en die de ordening van het maatschappelijk leven beogen.
Een geheel van algemeen geldende normatieve regels
o Verbods-, gebods-, toelatings –en organieke regels: laten een handswijze toe, organiseren iets
o Aanvullend of dwingend recht: voor zover andere personen geen regeling hebben getroffen. Bv. afwijkende
overeenkomsten. Moet nageleefd worden door iedere persoon, niet naleven sanctie
o Algemene of individuele normen: de wet blijft vaag, de rechter kan bepalen of de wet al dan niet van
toepassing is. Normen die specifiek op iemand betrekking hebben.
Recht en moraal/godsdienstige regels raken elkaar op meerdere punten niet doden, niet stelen.
Taak van het recht het scheppen van orde, wet van de sterkste bestaat niet.
1. Nationaal: rechtsregels binnen de grenzen van de staat.
2. Internationaal recht overstijgt de landsgrenzen.
3. Publiek recht regelt de verhoudingen tussen de burger en de overheid “algemeen belang”.
4. Handelt over de inrichting van de staatsmachten en de grondrechten.
5. Voorbeelden zijn de staatsadministratie, onteigening, ruimtelijke ordening, …
6. Het strafrecht beschrijft strafbare feiten(=misdrijven) en de eraan verbonden straffen (=materiële
strafrecht). Strafprocesrecht: onderzoek naar misdrijven – procedures voor de rechtbank (=formele
strafrecht)
We onderscheiden 3 soorten misdrijven:
o Overtredingen: worden beteugeld met een politiestraf en komt voor de politierechtbank: bv.
Verkeersovertredingen, nachtlawaai.
o Wanbedrijven: worden gesanctioneerd met een correctionele straf en komen voor de correctionele
rechtbank: bv. Diefstal, slagen en verwondingen, oplichting.
o Misdaden: worden bestraft met criminele straffen en komen voor het hof van Assisen: bv. Moord
7. Fiscaal recht is het geheel van regels betreffende het heffen en innen van belastingen.
8. = wijze waarop staten onderling afspraken vastleggen in verdragen.
9. bv. Een persoon die in een ander land een misdrijf heeft gepleegd wordt ofwel uitgeleverd naar het
eigen land ofwel in het land zelf berecht.
Familiaal vermogensrecht of
relatievermogensrecht (5)
Verbintenissenrecht (6)
Benoemde contracten (7)
1. Regelt de verhouding tussen burgers
2. Personenrecht: geheel van regels m.b.t. de persoon als enkeling in de maatschappij: bv. De naamgeving
3. Goederenrecht: een voorbeeld hiervan is het eigendomsrecht maar ook het vruchtgebruik en de mede-
eigendom, …
4. Familierecht: regelt de verhoudingen van personen die met elkaar verwant zijn (via huwelijk of wettelijke
samenwoning of geboorte): andere voorbeelden: afstamming, ouderlijk gezag, huwelijk en echtscheiding
5. Dit recht groepeert twee onderdelen: enerzijds het erfrecht, de schenkingen en testamenten en
anderzijds het huwelijksvermogensrecht (zie p.34)
6. Voorbeeld hiervan zijn de overeenkomsten die kunnen worden gesloten
7. De meest voorkomende contracten zijn koop, huur en de lening.
8. Multinationale problemen zoals geschillen bij een huwelijk tussen een Belg en een Nederlander
Gemengde rechtstakken: zowel privaat-als publiek recht
o Ondernemings (1) -en economisch recht (2):
o Vennootschapsrecht (3):
o Burgerlijk procesrecht (4):
o Sociaal recht: Arbeids (5) -en sociaal zekerheidsrecht: (6)
1. Vrije rechtsbetrekkingen i.v.m. ondernemers
2. Prijsbeleid, strijd tegen economisch machtsmisbruik
3. Vennootschapsrecht regelt de oprichting, structuur, werking en verantwoordelijkheid van vennootschappen en
hun organen
4. Burgerlijk procesrecht regelt de organisatie van de rechterlijke macht – de bevoegdheid van de rechtbanken –
synoniem is gerechtelijk recht
5. Arbeidsrecht regelt de individuele en collectieve relaties tussen werknemers en werkgevers
6. Hier gaat het over de regeling van de sociale maatregelen zoals ziekte-uitkeringen, kinderbijslag, pensioenen
Supranationaal recht versus nationaal recht
o Supranationaal recht: regels die de grenzen van een staat overschrijden
o Internationaal publiek recht of volkenrecht: voorbeelden zijn het Europees recht waaronder het EVRM
(Europees Verdrag inzake de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden)
, Bronnen van het recht
o De wetgeving
- Grondwet = fundamentele wet (kan niet zo snel gewijzigd worden) waarnaar de andere wetten zich
richten. = handvest van een natie
Bepaalt: organisatie en structuur in onze samenleving, waarborgt de fundamentele rechten en vrijheden van de
burgers.
o Gewoonte = gewoonterecht komt tot stand door een lang en eenvormig gebruik van de gemeenschap
zonder dat een rechtsregel is neergeschreven.
o Algemene rechtsbeginselen: dit zijn formele bronnen van het recht: ze vullen de onvolledigheden van de
wet aan. Voorbeelden: recht van verdediging, de onpartijdigheid van de rechter, behoorlijk bestuur van de
overheid.
o Wet- Decreet – Ordonnantie – Besluiten
Normatief Uitvoerend
Federaal Wet (bindende rechtsregel) Koninklijk Besluit (KB)
Hiërarchie van de rechtsbronnen
Ministerieel Besluit (MB)
1. Verdragsrechtelijke
Rondzendbrief wetteksten bv. EVRM
2. Grondwet
Regionaal Decreten Besluiten 3. Wetgevende akten (wetten,
decreten en ordonnanties)
Ordonnanties Verordeningen
4. Uitvoeringsbesluiten van de
federale regering en van de
Provinciaal Besluiten-reglementen Besluiten
gemeenschaps-en
gewestregeringen
Gemeentelijk Besluiten-reglementen Besluiten 5. Provinciale besluiten
6. Gemeentelijke besluiten
Rechtspraak en rechtsleer
o Spraak: het geheel van rechterlijke uitspraken van de verschillende rechtscolleges. Uitspraken van hogere
rechtscolleges (Hof van Cassatie, Hof van Beroep) hebben tot gevolg dat later de rechtbanken deze
interpretatie zullen volgen.
o Leer: geheel van wetenschappelijke uitspraken van rechtsgeleerden, bijvoorbeeld opinies en
verduidelijkingen van wetgeving gepubliceerd in boeken en tijdschriften. Worden niet gevolgd als zij
duidelijk tegen de wetgeving ingaan (het wordt eerder als motivatie gebruikt).
Vonnis rechtbank van eerste aanleg, arrest hogere rechtscolleges.
Hoofdstuk 2: zaak voor de rechter brengen
Eiser is de eisende partij en de verweerder is de verdedigende partij. De deurwaarder heeft een opleiding als jurist
achter de rug met specialisatie gerechtsdeurwaarder. Hij handelt altijd in opdracht va een opdrachtgever (niet op
eigen initiatief). Hij is een gerechtelijk ambtenaar met een benoeming door de Koning. Buiten dagvaarden, kan hij
ook aangesteld worden om formele vaststellingen te doen zoals overspel vaststellen (plaatsbeschrijvingen) of
gedwongen tenuitvoerleggingen zoals beslag op het loon of uithuiszettingen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller yanavermeiren39. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.05. You're not tied to anything after your purchase.