Summary
Samenvatting Sociologie
- Course
- Institution
Lessen, eigen notities en PowerPoint
[Show more]
Seller
Follow
yanavermeiren39
Content preview
SociologieMorele kwaliteit
‘Sociaal zijn’… Betreft betrokkenheid op mens en op de samenleving (vb. als sociaal werker). Is niet het studieobject
van de sociologie – eerder van de ethiek - al kunnen morele kwaliteiten zoals altruïsme, maatschappelijk
engagement of solidair gedrag wel sociologisch geanalyseerd worden!
Sociaal feit
Betreft drie dingen:
1. Het horizontale niveau van het sociaal handelen tussen actoren (inter-actie-s)
2. Het verticale niveau van het systeem (cultuur/structuur) en
3. De tussenruimte
Het studieobject van de sociologie!
Circulaire causaliteit
Mensen maken hun sociale context en worden er tezelfdertijd door bepaald. Om het sociale te vatten moet je dan
oog hebben voor het drie dingen: het sociaal handelen (‘agency’), het sociaal systeem (‘structure’ + ‘culture’) en de
tussenruimte of de wisselwerking tussen beiden (vb. socialisatie, rol…)
Sociale constructie: actorsperspectief
Focus ligt hier op:
o De horizontale pool van het sociaal handelen
o De interactie (wederzijdse beïnvloeding) tussen actoren (mensen, groepen, scholen, organisaties, buurten…)
o Hoe mensen en subsystemen in en door interactie, in wederzijdse beïnvloeding met mekaar het sociale
construeren (dus vormgeven, o.a.. door gezamenlijke betekenisgeving of interpretatie van actoren)
Max Weber
Ging voor een verstehende of interpretatieve sociologie, focus op sociaal handelen van leden van een gemeenschap.
o Protestanten geloofden dat ze door hard werken en sober leven een plaatsje in de hemel zouden krijgen
(predestinatieleer)
o Uit hun samen-handelen groeide het kapitalisme als een economisch systeem dominant in Noordwest
Europa
o Of hoe de economische context (structure) van het kapitalisme wordt geconstrueerd door het samen-
handelen van religieuze actoren (maar andersom ook ascetische, spaarzame, hardwerkende individuen
voortbrengt)
Webers typologie van sociaal handelen
Sociaal handelen is het ‘zinvol of betekenisvol betrokken zijn op anderen’: dat afgestemd is op de ander, het wordt
er door beïnvloed (is dus niet toevallig!)
4 ‘ideaaltypische’ soorten (in de praktijk mengvormen):
o Affectief sociaal handelen: instinctief, emotioneel, niet rationeel (vb. passionele moord, een dakloze geld
geven uit compassie of uit sympathie…)
o Traditioneel sociaal handelen: o.b.v. gewoonte, traditie, ‘omdat het zo hoort’ (vb. etiquetteregels,
trouwen voor de kerk als niet praktiserende)
o Waarde rationeel handelen: principieel, omwille van de waarde/het waardevolle zelf (vb. vanuit het
principe van gezelligheid, rechtvaardigheid, schoonheid…)
o Doel rationeel handelen: gericht op doel (via middelen)(vb. economisch, bureaucratisch handelen…)
,Self-fulfilling-prophecy (Merton)
Zichzelf waarmakende voorspellingen (zelfbevestigende uitspraken).
Voorspelling invloed op gedrag voorspelling komt uit.
Self-defeating prophecy’s
Vb. De voorspelling van een zwart weekend (zelfvernietigende uitspraak).
Teacher’s expectations and the achievement gap
Leerkrachten uiteenlopende verwachtingen hebben ten aanzien van kinderen en
dat deze verwachtingen de prestatie van de kinderen beïnvloeden. Wat erop wijst dat verwachtingen de sociale
ongelijkheden kunnen versterken. De verwachtingen van de leerkrachten hadden ook een grotere weerslag wanneer
ze overeenstemden met die van de ouders en van andere leerkrachten. Het is daarom belangrijk de cruciale rol van
leerkrachten en van hun verwachtingen bij het begeleiden van jonge mensen doorheen hun schoolloopbaan (te)
blijven belichten, vooral dan voor kinderen uit etnische minderheden en met een lagere sociaaleconomische
achtergrond’.
Het ‘Pygmalion’ of Rosenthal effect
Verwachtingen sturen prestaties. Waarom belangrijk: context proberen veranderen want je hebt macht over de
client.
Stereotypes, vooroordelen en discriminatie
Zelfbeeld als sociale constructie
o Ook de constructie van het zelfbeeld gebeurt via interactie en definitie van de situatie door internalisatie van
reacties van ‘significant others’
o Vb. ben ik slim of dom, mooi of lelijk, ondernemend of lui, de moeite waard of één van de velen…
o Benadrukt het belang van krachtgerichte, positieve, constructieve hulp- of dienstverlening!
Perverse effecten
= onbedoelde/ongewenste effecten van sociaal handelen op systeemniveau.
Rationeel handelen op actorniveau wordt irrationeel op systeemniveau (als gevolg van onderlinge interactie)
Illustreert dat het sociale een eigen logica/ wetmatigheid, los van, dus niet samenvallend met de intenties of
motieven van de actoren…
o Vb. Mattheus-effect (Merton): neveneffect van universeel sociaal beleid waarbij voordelen stelselmatig
meer naar de sterkeren gaan (vb. kinderbijslag…)
o Vb. Gentrificatie: sociale verdringing en stijgende woningprijzen terwijl democratisering en sociale integratie
de bedoeling was…
, Sociale bepaaldheid: het sociaal systeemperspectief
= sociale structuur en cultuur (als systeemkenmerken) oefenen een permanente invloed uit op het sociaal
functioneren van de actoren wat we doen, hoe we denken wordt mee bepaald door het systeem waarin we
leven.
Sociale structuur betreft vaak ongelijkheid en hiërarchie
o Gender: Man > Vrouw
o Leeftijd: Jong > Oud
o Geaardheid: Hetero > Holebi
o Nationaliteit: Autochtoon > Allochtoon
o Arbeidsstatus: Actief > Niet actief
o Opleiding: Hoog > Laag
o Rijk > Arm
SES= socio-economische status = opleiding + beroep + inkomen klassieke variabele om ongelijkheid in kaart te
brengen. Bepalen kans op armoede, ziekte en gezondheid, …
Sociale categorieën waartoe we behoren bepalen de kans op een leven in armoede. Het is dus niet allemaal ‘eigen’
keuze, verantwoordelijkheid, …
Idem m.b.t. ziekte en gezondheid. Deze mensen (uit lagere sociale categorieën) leven minder lang, minder lang
gezond en dat wordt bepaald door zowel leefstijlkenmerken (cultureel, vb. rokers) als systeemkenmerken (vb.
ongezonde woning, werkomstandigheden)
Voorbeeld namen
Ook de bewering dat de sociaaleconomische klasse de keuze van de voornaam bepaalt, gaat nog altijd op. De
"lagere" klasse zou vooral Engelse namen kiezen, en laat zich niet zelden inspireren door de namen van tv-vedettes,
terwijl de "hogere" klasse dan weer in de literatuur gaat delven. Door groter belang aan individualisering (invloed op
macroniveau), kiezen mensen vaak ‘originele namen’, waardoor de namenpool de laatste jaren heel erg is
uitgebreid.
Cultuur (systeemdenken) bepaalt sociaal handelen
Cultuur = geheel van waarden, normen, overtuigingen, gedragsopvattingen die het sociaal gedrag bepalen
o Wordt overgeleverd (culturele reproductie) ouders slechte relatie, kans dat dat bij jou ook is.
o Is tijds- en plaatsgebonden waarden over bv, liefde en relaties veranderen.
o Verschaft richtlijnen voor het sociaal handelen.
Anomietheorie Merton
1938: Merton ontwikkelde een sociologische verklaring voor afwijkend gedrag vanuit dit systeemperspectief:
Deviant of afwijkend gedrag als gevolg van het niet in overeenstemming zijn van:
De door de cultuur opgelegde maatschappelijke aspiraties of doelen én de structurele middelen om deze te kunnen
realiseren. Als de discrepantie te groot is, ontstaat anomie (regelloosheid, normloosheid, wetteloosheid)
Wisselwerking tussen het structurele en het culturele bepaalt het handelen van individuen
Merton: afwijkend gedrag is resultaat van niet in overeenstemming zijn van culturele aspiraties (doelen) en
structurele middelen om dit te doen
Vb. prestatiecultuur (rijk worden, huisje tuintje boompje, burgerlijk ideaal) kan conformistisch bereikt worden via
opleiding, maar ook door zwartwerk of drugs dealen). Andersom kan die cultuur verworpen/ afgewezen worden
terwijl men er al dan niet de middelen voor heeft…
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller yanavermeiren39. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.37. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
56326 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now