Dit is een samenvatting voor het vak Didactisch handelen in het eerste semester van de opleiding lager onderwijs aan de Arteveldehogeschool. Ik vatte heel de cursus overzichtelijk samen en behaalde hiermee 16/20.
Didactiek:
Komt van het griekse woord: Didaskein
- onderwijzen
De nederlandstalige cultuur:
- aanduiding voor de theorie van het intentioneel en systematisch onderwijzen van
kennis, vaardigheden en attitudes door een leerkracht in een daartoe ingerichte
setting
Synoniem:
- onderwijskunde
Wat is het:
- een praktijktheorie
- theorie die weerslag geeft heeft op de praktijk
- theorie die belangrijke oriëntaties krijgt vanuit de praktijk
Wat doet het:
- handvaten geven aan de onderwijspraktijk
- onderwijskundig handelen verbeteren
- baseert zich hiervoor op de onderwijspraktijk
- wat werkt + wat werkt niet
Theoretisch:
- didactiek is theoretisch
- vooral praktijkgericht handelen
- de kunst van het onderwijzen
Model:
→ vereenvoudigde, schematische, min of meer abstracte weergave van een aantal
fundamentele componenten van het didactisch proces en de relaties ertussen
Het voorbereiden van lessen:
- je moet aan heel veel zaken denken
- doelen, materiaal, organisatie, taalgebruik, interactie, leerinhoud verbeteren, …
Zicht krijgen op het geheel van componenten:
- interessant om lessen voor te bereiden
- interessant om lessen te bespreken
- interessant om lessen te beoordelen
Essentiële componenten van het didactisch model worden ondergebracht in het model
De onderlinge relaties tussen de componenten wordt aangegeven in het model
Het belang van de sterktes van de relaties wordt aangegeven in het model
,Een model is slecht een vereenvoudiging van de werkelijkheid
- elk onderwijsgebeuren verloopt in het hier en nu
- elk onderwijsgebeuren is steeds uniek
- er gebeuren zaken die niet voorzien waren
Het model is echter wel handig
- het zorgt voor grip op het complexe onderwijsgebeuren
- je kan heel wat dingen dus wel voorzien, plannen of vooraf uitwerken
Je moet het model op gepaste wijze hanteren
- via een doordachte planning het lesgebeuren zo goed mogelijk voorbereiden
Modelmatig denken mag geen hinder veroorzaken
- je moet nog altijd flexibel vorm geven aan de onderwijsleerpraktijk
- inspelen op wat er gebeurt in bepaalde situaties
1: Componenten van het didactisch handelen
→centraal: de doelstellingen en de beginsituatie van de leerlingen
- elke les die je geeft is dus uniek
- wisselwerking: de beginsituatie beïnvloedt de doelen
, - door het bereiken van een doel verandert de beginsituatie voortdurend
→ rond het centrale gedeelte heb je 5 didactische principes
- ze zijn inwisselbaar qua plaats
- ze zijn allemaal even belangrijk
- maakt niet uit in welke volgorde je ze gebruikt
Doelstellingen:
→ waar wil je naartoe + wat moeten de leerlingen kunnen en kennen op het einde
- waardevolle en gewenste gedragsveranderingen bij de leerling
→ doelen moeten vooraf klaar en duidelijk zijn
- zo zijn ze richtinggevend
- waarop ga je in/waarop ga je niet in
- je kan gerichte feedback geven op een eenvoudigere manier
- leertijd wordt zo efficiënt gebruikt(halen van doelen is makkelijker)
Verschillende leerprocessen met verschillende doelen:
→ afhankelijk van het soort leerproces dat je wilt bereiken,stel je andere doelen voorop
1. Psychomotorische doelen
→ betrekking op het uitvoeren
- van handelingen
- het verwerven van automatismen(technisch schrijven, zwemmen, passer hanteren,
…)
2. Dynamisch - affectieve of sociaal - affectieve doelen
→ betrekking op de vorming van
- interesses, waardenkeuzes, houdingen, …
→ betrekking op de vorming van
- percepties en gevoelens over zichzelf, over het eigen kunnen, over relaties met
anderen, het leren omgaan met andermans gevoelens
3. Cognitieve doelen
→ betrekking op kennis, inhoud en oplossingsmethodes
Voorbeeld: doelen
→ in schriftlessen ligt de hoofdklemtoon op het psychomotorische: de leerlingen leren
immers de diverse letters en verbindingen correct en leesbaar schrijven. Voorbeelden van
dergelijke psychomotorische doelen zijn: ‘de hoofdletter H correct schrijven. De
driepuntsgreep hanteren’. Maar evenzeer komen bij een les schrift cognitieve en
dynamisch-affectieve doelen aan bod. Een voorbeeld van een cognitief doel: “verwoorden
dat een hoofdletter geschreven wordt bij het begin van een zin, een familienaam, een
voornaam, namen van feestdagen, aardrijkskundige namen en afleidingen van
aardrijkskundige namen.” Een voorbeeld van een dynamisch-affectief doel: ‘nauwkeurig
werken”
, De beginsituatie:
→ geheel van bepalende factoren die een invloed hebben op de keuze van doelstellingen en
op het lesgebeuren zelf
- aspecten van de leerling
- aspecten van de klasgroep
- aspecten van de school
- aspecten van een situatie
- aspecten van occasionele factoren
→ Aspecten van de beginsituatie van een leerling:
1. niveau
- wat beheersen de leerlingen al over een onderwerp
2. leerprofiel
- leertempo
- hoe leren ze het liefst iets,
- hoe worden ze ondersteund
3. interesse
- voorkeuren
- motivatie om te werken aan doelen
Voorbeeld:
→ indien een leerling moeilijkheden ervaart met het optellen van gelijknamige breuken, dan
is het belangrijk om tijdens de inoefenles extra begeleiding te voorzien voor dit kind
→ als een leerling in je klas vogels als huisdier heeft, dan kan dit een uitstekend
uitgangspunt zijn om jouw les wetenschappen en techniek over vogels op te starten.
Didactische principes:
→ noodzakelijke of sterk gewenste kenmerken van het didactisch handelen
● richtlijnen voor het didactisch handelen om de lessen krachtiger te maken
● met de focus op
- motivatieprincipe
- activiteitsprincipe
- Aanschouwelijkheidsprincipe (prikkelen de zintuigen, visueel)
- Geleidelijkheidsprincipe (opbouwen)
- Differentiatieprincipe (verschillen tussen de leerlingen vb. Niveau)
- Herhalingsprincipe
→ Goede les bevat zoveel mogelijk verschillende didactische principes
- is uiteraard niet altijd mogelijk
- je moet ze wel nog altijd gebruiken
Didactische werkvormen:
→ manier waarop het onderwijsproces op gang wordt gebracht en wordt behouden
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lyneavanhove. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.65. You're not tied to anything after your purchase.
