Book review
Boekverslag Karakter - F. Bordewijk
- Course
- Level
- Book
In dit boekverslag wordt Karakter - F. Bordewijk besproken.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
evieh2002
Reviews received
Content preview
Boekverslag Karakter – F. Bordewijka. samenvatting
In de eerste zeven hoofdstukken wordt de jeugd beschreven van Jacob Willem Katadreuffe (in een
voetnoot op de eerste pagina wijst de auteur erop dat deze merkwaardige naam op zijn Nederlands
dient te worden uitgesproken) tot en met zijn eenentwintigste jaar. Deze tijd wordt later door hem een
'periode van mislukking' genoemd.
Zijn moeder is Joba Katadreuffe, die op achttienjarige leeftijd verkracht is door haar twintig jaar oudere
werkgever, Arend Barend Dreverhaven. Ze raakt in verwachting en neemt ontslag. Zij heeft een
ijzeren gestel, maar door de bevalling met de keizersnede is ze erg verzwakt. Dreverhaven is een
gevreesde, genadeloze deurwaarder, die bekend staat als 'het zwaard zonder genade voor iedere
schuldenaar die hem in handen viel'. Tot zes keer toe vraagt hij Joba ten huwelijk, maar ze weigert
koppig. Ook de postwissels die hij opstuurt, neemt ze niet aan ('De twaalfde keer schreef ze er dwars
overheen: Wordt altijd geweigerd.') (Ook een later huwelijksaanzoek, van de schipper Harm Knol
Hein, wijst ze af.) Ze vergeeft het zichzelf niet dat ze voor Dreverhaven is bezweken, 'ze had een
sterke wil' en wil op eigen kracht verder in het leven.
Jacob Katadreuffe groeit op in armoedige omstandigheden. Zijn moeder verdient wat geld met de
borduurkunst, dat opvalt door origineel kleurgebruik en moderne patronen, en met schoonmaken.
Bovendien verhuurt ze een kamer aan de communist Jan Maan, die bevriend raakt met moeder en
zoon.
Na de lagere school mag Katadreuffe geen vak leren: Joba vindt dat hij zichzelf maar door de wereld
moet slaan, 'zij had ook gemoeten'. Na vele baantjes te hebben gehad, raakt hij op zijn achttiende
werkloos. Hij schaft boeken aan om zichzelf wat te leren, onder andere een incompleet Duits lexicon.
Op zijn eenentwintigste neemt hij om hogerop te komen een sigarenwinkeltje in Den Haag over. Hij
leent daarvoor tegen woekerrente geld bij een duister bankje. Als hij zijn schulden niet meer kan
betalen, wordt hij failliet verklaard. In verband hiermee bezoekt hij het advocatenkantoor van Mr.
Stroomkoning. Hij ziet de vijf koperen naamborden die naast de deur schitteren in de zon. 'Toen stond
er iets in hem op.' Katadreuffe beseft dat de jaren van mislukking voorbij zijn. Hij wil dat zijn naam ook
op zo'n 'zon' komt te staan.
Op het kantoor ziet hij voor het eerst zijn vader, die veel zaken voor Stroomkoning doet. Hoewel hij het
een 'kerel als een beest' vindt, is hij onder de indruk van zijn imposante verschijning. De curator De
Gankelaar vindt Katadreuffe een opmerkelijk iemand en besluit hem te helpen: hij bezorgt hem een
baantje als typist en bediende op het advocatenkantoor. Katadreuffe komt er achter dat zijn eigen
vader achter zijn faillissement zit.
In de volgende vijf hoofdstukken wordt zijn eerste kantoorjaar beschreven. Hij woont op een kamer bij
Graanoogst, conciërge bij Stroomkoning, boven het advocatenkantoor. Katadreuffe is leergierig en
werkt keihard. Op kantoor hoort hij verhalen over zijn meedogenloze vader, die door de armste
buurten trekt om mensen wegens achterstallige huurschulden op straat te zetten. Bureauchef
Rentenstein vertelt hem een huzarenstukje van Dreverhaven: om beslag te leggen op een schip
sprong hij hartje winter in het ijskoude zeewater. Katadreuffe is door deze verhalen jaloers en trots op
zijn vader.
Langzamerhand krijgt hij het verlangen 'die man op zij te komen, voorbij te streven.' Hij gaat studeren
voor zijn staatsexamen om zo zijn uiteindelijke doel te bereiken: advocaat worden. Alles moet
daarvoor wijken. 'Katadreuffe zocht liefde, flirt, noch spel.' Hij wijst de toenaderingspogingen van het
dienstmeisje Lieske en de typiste Sibculo bruut af. Zelfs geeft hij niet toe aan zijn gevoelens voor
Lorna te George, Stroomkoning zijn secretaresse, die verliefd op hem is.
Dan verklaart Dreverhaven voor de tweede keer zijn zoon failliet. Woedend zoekt hij zijn vader op,
scheldt hem uit voor 'ploert' en 'afzetter'. Bijna wordt hij het slachtoffer van zijn eigen drift als
Dreverhaven zijn zoon een mes aanreikt. Katadreuffe weet zich echter te beheersen en stoot het mes
met kracht in het tafelblad. Hij heeft een gesprek met Stroomkoning. Deze zorgt ervoor dat de
afwikkeling van het faillissement soepel wordt geregeld.
, Dan wil de zoon de vader trotseren, Katadreuffe wil tonen dat hij het tegen zijn vader durft op te
nemen. Hij leent tweeduizend gulden van hem voor privé-lessen en laat in het contract opnemen dat
de schuld ieder moment opvorderbaar is. Kort voordat Katadreuffe met goed gevolg het staatsexamen
aflegt, vraagt zijn vader voor de derde keer zijn faillissement aan. Het verzoek wordt door de
rechtbank afgewezen. Weer heeft hij een gesprek met zijn vader en opnieuw houdt die hem een mes
voor. Katadreuffe behoudt zijn kalmte en vertrekt waardig.
Omdat hij voor zijn examen is geslaagd, wordt er op kantoor een feestje gehouden. Lorna te George
gaat eerder weg en Katadreuffe laat haar uit. Als ze even tegenover elkaar staan, voelt hij dat dit het
machtigste moment van zijn leven is. Hij laat het voorbijgaan. De volgende dag meldt zij zich ziek en
neemt ze, ondanks verzet van Stroomkoning, ontslag. Jacob voelt zich ellendig en krijgt een
maagbloeding. Dan schudt hij de zorgen van zich af, hij besluit dat hij geen man is voor een huwelijk.
Hij begint in Den Haag aan de rechtenstudie. Intussen gaat het met de gezondheid van zijn moeder
steeds slechter. Na vijfentwintig jaar bezoekt Dreverhaven haar en doet haar weer een
huwelijksaanzoek. Opnieuw wijst ze het af. Ze vraagt hem waarom hij zijn zoon steeds dwarszit. Zijn
antwoord is veelzeggend: 'Ik zal hem wurgen, ik wurg hem voor negen tienden, en dat ene tiende dat
ik hem laat, dat kleine beetje asem zal hem groot maken, hij zal groot worden, hij zal, bij God, groot
worden!' Ook met Dreverhaven gaat het bergafwaarts. Zijn zaken gaan niet meer zo goed (crisistijd!)
en hij voelt zich rusteloos en gedesillusioneerd.
Vlak voor zijn doctoraal examen ontmoet Katadreuffe Lorna te George in een park. Ze is inmiddels
getrouwd en heeft een kind. Hij zegt haar nooit met een ander te zullen trouwen en een lafaard te zijn.
Als hij zijn moeder over hun vroegere 'verhouding' inlicht, geeft zij een bondige conclusie: 'Zo, dan ben
je een grote ezel geweest.'
Nog eenmaal probeert de vader zijn zoon te 'wurgen': hij probeert te voorkomen dat hij als advocaat
wordt beëdigd. De bezwaren tegen zijn toelating tot de balie worden echter ongeldig verklaard. Aan de
gevel van het kantoor ziet hij vier 'zonnen'. Hij leest: 'Mr. J.W. Katadreuffe, advocaat en procureur.'
Die avond gaat Katadreuffe voor een laatste afrekening naar zijn vader. Die reageert echter anders
dan hij verwacht had. Jacob wordt woedend als zijn vader hem een hand wil geven en zegt hem niet
te hebben tegengewerkt, maar juist te hebben meegewerkt aan zijn carrière. Zijn tegenwerking heeft
Jacob immers alleen maar gestimuleerd? Verward gaat hij naar huis. Daar komt hij tot het inzicht dat
zijn ambitie hem noodlottig is geworden, dat hij als mens heeft gefaald zowel tegenover zichzelf, als
tegenover vier andere mensen: Maan, Te George, zijn moeder en zijn vader.
b. Ruimte
Het grootste gedeelte van het verhaal speelt zich af in de stad Rotterdam. Een klein deel speelt zich af
in Den Haag, waar Katadreuffe korte tijd een sigarenhandel bezit. Dreverhaven houdt kantoor in de
binnenstad, dat afgeschilderd wordt als een duister gebied. Zijn donkere kantoor staat in schril
contrast met het kantoor van Stroomkoning. Dit is een helder kantoor, wat symbolisch tot uiting komt
als Katadreuffe het kantoor binnenstapt en verblind wordt door de zon die weerkaatst in de 5 koperen
naamborden naast de deur. Hierop staan de namen van de advocaten. Het bord van Stroomkoning is
iets groter dan dat van de anderen en er staat een zon boven. De lichte ruimte wordt gebruikt om
carrière van Katadreuffe te symboliseren. De donkere ruimte van het kantoor van Dreverhaven straalt
de duisterheid van Dreverhaven en de aard van zijn zaakjes, die niet altijd even ‘schoon’ zijn.
c. Perspectief
Er is sprake van een auctoriale vertelinstantie. Katadreuffe wordt van binnenuit belicht, je ziet
dingen zoals hij ze ziet. Dit komt vooral nogal dikwijls voor bij beschrijving van andere personages. In
vaktermen wordt dit vision dedans genoemd. De auctoriale vertelinstantie trekt zich dan terug.
Het tijdsperspectief is het zogenaamde vision par derrière, wat wil zeggen dat het boek geschreven is
als een soort terugblik. Dit is te zien aan formulerenen als: “Later zou hij beseffen dat […]” en “Hij
besefte niet dat hij toen reeds […]”. Dit wordt versterkt omdat de gebruikte werkwoordsvorm de
verleden tijd is.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller evieh2002. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.14. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
76449 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now