Samenvatting Drugs en alcohol; Gebruik, misbruik en verslaving, ISBnN: 9789031350599 Verslavingskunde en artikelen
17 views 0 purchase
Course
Verslavingskunde
Institution
Hogeschool Windesheim (HW)
Book
Drugs en Alcohol. Gebruik misbruik en verslaving
Samenvatting voor het tweede tentamen van de minor verslavingskunde aan het Windesheim in Zwolle. De samenvatting beval alle toetsstof, uit het boek, de powerpoints en onderstaande artikelen:
Schaamte en verslaving – Alie Weerman
Alcohol en drugsverslaving, een gids voor effectief gebleken be...
Samenvatting Theorie 2
Schaamte en verslaving – Alie Weerman
Verslaving is een sterk gestigmatiseerd en met schaamte beladen verschijnsel. In de
verslavingszorg is weinig aandacht voor schaamte. Ervaren van schaamte is een signaal van
herstel. Bij een verslaving is er sprake van een dubbel appel: omgaan met de structurele
schaamte en het stigma van de verslaving en het weer leren ervaren van functionele
schaamte in het dagelijks bestaan. Schaamte is een pijnlijke emotie die samengaat met een
gevoel van inferioriteit, er wordt iets van je onthuld maar je weet niet precies wat en je wilt je
verbergen. Je voelt je van alle kanten bekeken en je kunt niet wegkomen. Schaamte gaat
samen met controleverlies en ontreddering en er is geen geborgenheid. Schaamte wordt
vaak in verband gebracht met lichamelijke processen die de autonomie inperken en kunnen
leiden tot ontluisterende situaties. Bij schaamte ga je mee met de objectiverende blik en
vallen als subject en object samen. Schaamte geeft aan dat we ‘eigenlijk’ niet willen zijn wat
er van ons onthuld wordt. Schaamte kan variëren in intensiteit en duur. Er is incidentele en
chronische schaamte, interne en externe schaamte. Externe schaamte hangt samen met
stigma’s.
Zijnsschaamte: Gerelateerd aan de kenmerken van het menselijk bestaan
Faalschaamte: Gerelateerd aan tekortschieten in de ogen van anderen
Relationele schaamte: Gerelateerd aan tekortschieten in de ogen van anderen
Schaamte hangt samen met opvoeding en socialisatie. Sociologische en
sociaalpsychologische benaderingen wijzen op de contextgebondenheid van schaamte en
op de stigmatisering die schaamte in stand houdt. Schaamte wordt gezien als een emotie die
als kind gehanteerd moet leren worden, een veilige band met de opvoeder ondersteund dit.
Schuld verwijst naar het overschrijden van een verinnerlijkte norm, schaamte naar het falen
ten opzichte van een ideaal. Er was meer aandacht voor schuld dan voor schaamte, alleen
de neofreudianen hadden meer aandacht voor schaamte. Het omgaan met schaamte wordt
als een ontwikkelingstaak benoemt en schaamte staat tegen over autonomie. Het zoeken
naar autonomie leidt tot beschamende mislukkelingen, die alleen te handelen zijn als er
vertrouwen en geborgenheid beschikbaar is. Zelfontwikkeling is alleen haalbaar als er een
goede band is met de opvoeders. Schaamte en schuld zijn morele emoties die het vermogen
tot zelfreflectie veronderstellen. Bij schaamte gaat het om de persoon, bij schuld om bepaald
gedrag dat veranderd kan worden. Uiteindelijk leidt schaamte tot diverse vormen van
pathologie, vooral als de schaamte zelf niet meer gevoeld wordt en als bypassed shame een
eigen leven gaat leiden. Schuld zet eerder aan tot sociale interactie, er is iets goed te maken.
Bij schaamte is er niets goed te maken, je hebt het gevoel dat je je beter niet meer kunt
vertonen.
Verslaving wordt het sterkst gestigmatiseerd, de denkwijze van het morele model spreekt
veel mensen nog steeds aan. Bij een verslaving faal je op verschillende gebieden, waardoor
schaamte onvermijdelijk is.
Zijnsschaamte: Je lichaam heeft het heft in handen genomen op een manier die je eigenlijk
niet wilt
Faalschaamte: Je faalt ten opzichte van je eigen standaarden voor een goed leven en je
bent onbetrouwbaar in het contact.
Bij verslaving worden de hersengebieden die samenhangen met zelfcontrole en beloning
verstoord, waardoor er een craving ontstaat. Alle andere activiteiten zijn niet genoeg
belonend en verdwijnen uit beeld.
,Menselijke behoeften:
1. Ontwikkelen van nieuwe vaardigheden
2. Behoefte aan sociale verbondenheid
3. Behoefte aan autonomie
Verslaving wordt gekenmerkt door ambivalentie. De verslaafde wil twee dingen tegelijk, wel
en niet gebruiken. Dit betekent ook dat je onbetrouwbaar bent en de omgeving vindt dat de
verslaafde liegt.
Drugs en alcohol geven een gevoel van leven, zin, verbondenheid en kracht, maar ook van
kalmte en rust. Existentiële dilemma’s, zoals omgaan met leven en dood, eenzaamheid en
verbondenheid, worden weggewerkt.
Alcohol en drugs zorgen ervoor dat de persoon weg valt, maar schaamte doet dat ook.
Zonder aandacht voor schaamte komt er geen ruimte voor zelfregulatie en autonomie, omdat
er dan geen persoon is die dit kan zijn.
Interventies gericht op schaamte kunnen herstel bevorderen. Aandacht voor schaamte kan
drugsproblemen ook voorkomen. Schaamte is een obstakel in het zoeken van hulp. Zelf als
een verslaafde zijn verslaving onder ogen ziet en wil veranderen, kan schaamte ervoor
zorgen dat de stap niet genomen wordt. Vaak wordt er als er wel hulp gezocht wordt
gekozen voor klinische behandelaars of ervaringsdeskundigen, omdat ze zich hier minder
voor schamen.
De Acceptance & Commitment Therapy (ACT-therapie) richt zich op aanpakken van het
vermijden (experiential avoidance) van schaamte en het doorbreken van de identificatie
(cognitive fusion) met het stigma ‘verslaafde’. Dit laatste staat in strijd met de eerste stap van
de AA, ‘’ik ben Jan en ik ben verslaafd’’.
Alcohol en drugsverslaving, een gids voor effectief gebleken behandelingen – Emmelkamp
Eerder stonden in gedragsmodellen dat middelenmisbruik gedrag is dat wordt aangeleerd en
in stand gehouden wordt door operante en klassieke conditionering. Moderne cognitief-
gedragstherapeutische modellen erkennen dat middelengebruik een genetische
component kan hebben. Deze modellen definiëren middelengebruik en verslaving als een
aangeleerde, verkeerde, niet-effectieve methode om om te gaan met de spanningen van
alledag. Dat dit niet lukt komt door interne en externe prikkels en beloning of vermijding. Bij
de behandeling van problematisch middelengebruik legt de cognitieve gedragstherapie de
nadruk op het oplossen van tekorten in vaardigheden. Cognitief-gedragstherapeutische
benaderingen richten zich op het aanleren van nieuwe technieken en vaardigheden om met
probleemgedrag om te gaan en deze te verminderen, zoals een functieanalyse (factoren
onderzoeken die het gebruik in stand houden) en trainingen om terugval te voorkomen. Bij
cognitieve gedragstherapie wordt ervan uitgegaan dat de patiënt gemotiveerd is en wordt er
coping gedrag aangeleerd. Technieken passend in cognitieve gedragstherapie in de
behandeling van problematisch middelengebruik:
1. Functieanalyse
- Uitlokkende factoren en consequenties van gebruik in kaart brengen (evt per
middel)
- Om behandeldoelen te stellen
- Flexibel werkmodel
2. Vermijden van uitlokkende factoren vs leren ermee om te gaan
, - Niet alles kan vermeden worden
- Het aanleren van coping vaardigheden kost tijd
3. Omgaan met trek
- Patiënt informeren over trek
- Overtuigingen met betrekking tot trek aanpakken
- Coping vaardigheden aanleren
- Door:
1. Afleiding zoeken
2. Praten over de trek
3. Herinneren van de negatieve consequenties
4. Zelfgesprek (realistisch blijven)
5. Met de trek meegaan (controle door je mee te laten voeren)
4. Het gevolg van het gebruik veranderen
- Ingaan op de consequenties van gebruik
- Vaak ‘faciliteert’ de omgeving het gebruik (bv geld lenen)
- Bekrachtigen van gebruik abstinentie belonen
5. Nee leren zeggen en overeenkomstig handelen
- Oefenen dmv rollenspel
- Ook tijd besteden aan lichaamstaal
- Zoeken naar niet-helpende gedachten
6. Het uitdagen van gedachten over middelengebruik
- Vaak sterkte overtuiging van hoe alcohol of drugs kunnen helpen
- Toetsen van de positieve opvattingen over middelengebruik en weerleggen
7. Uitglijders en het voorkomen van terugval
- Uitglijders of terugvallen komen vaak voor
- Factoren die terugval kunnen versnellen
1. Irrelevante beslissingen
2. Coping vaardigheden
3. Zelfvertrouwen
4. Schending van de afspraak geen middel te gebruiken
8. Sociale vaardigheden versterken
- Sociale vaardigheidstraining
- Emoties uiten en sociale interacties beter handhaven
9. Training in probleemoplossend vermogen
- Stap 1: Probleemoriëntatie
- Stap 2: Probleemdefinitie
- Stap 3: Brainstormen
- Stap 4: Keuze
- Stap 5: Uitvoering
10. Omgaan met negatieve stemming
- Negatieve gedachten en neerslachtigheid zijn uitlokkers voor terugval
- Helpen deze gevoelens te herkennen
Cue exposure: Patiënt wordt blootgesteld aan de aanblik en geur van het middel totdat de
trek in het middel is verminderd, waardoor ze cues (triggers) kunnen weerstaan.
Voorafgaand wordt bepaald wat de trek veroorzaakt (middel, locatie, mensen). De trek wordt
beoordeeld met een schaalvraag. Cue exposure kan alleen gedaan worden onder toezicht
van een therapeut en richt zich op externe stimuli. Er wordt wel gesuggereerd dat
behandeling ook gericht moet worden op interne stimuli. Cue exposure is geen behandeling
op zichzelf, maar wel een goede aanvulling op cognitieve gedragstherapie. Een gevaar van
cue exposure is dat gebruikers zich kunnen overschatten.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jolinavdmeulen3. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.88. You're not tied to anything after your purchase.
