Summary
inleiding staats en bestuursrecht periode 1 jaar 1 2021/2022 samenvatting
- Course
- Institution
inleiding staats en bestuursrecht periode 1 jaar 1 2021/2022 samenvatting
[Show more]
Seller
Follow
daniellebongaerts
Content preview
Staats en bestuursrecht P1De Staat als gemeenschap, de Staat als grondgebied en de Staat als (rijks)overheid (de minister-
president en de koning, maar niet de burgemeester).
Art. 1 Verdrag van Montevideo 1933 noemt de kenmerken van een Staat
- een Staat bestaat als er sprake is van een bevolking, Gezamenlijke taal, nationaliteit
- een territorium/grondgebied, grenzen liggen vast in verdragen
- met een overheid die effectief gezag uitoefent
- en die betrekking kan onderhouden met andere Staten (erkend worden door andere Staten).
Gezag is gelegitimeerde macht: gezag wordt uitgeoefend door personen of instanties die macht
hebben gekregen via een bepaalde procedure (of kwaliteiten). Vooral die procedure ‘legitimeert’ de
verkregen macht.
Macht: de mogelijkheid om je wil op te leggen aan een ander/de mogelijkheid om een ander te
dwingen. Die macht heeft iemand gekregen via bevoegdheden.
Bevoegdheden: macht verkregen door een bepaalde procedure te doorlopen. (de koning heeft
bevoegdheden maar geen macht en een bekende speler heeft macht maar geen bevoegdheden).
Legitimatie
De overheid is gelegitimeerd als zij door de burgers over het algemeen worden geaccepteerd.
Hoe krijg je burgers zo ver dat ze de overheidsmacht accepteren:
- door de traditie: iets is aanvaardbaar omdat het altijd zo is geweest (gewoonte recht).
- door de charisma, de koning, minister president of burgemeester hebben charisma (persoonlijke
aantrekkingskracht die mensen in beweging zet).
- het werkt: het beschermt onze vrijheid, het beste resultaat opleveren (en vult onze zakken).
Rechtsbronnen zijn de bronnen waaruit het recht als het ware voortkomt. In het Nederlandse recht
zijn rechtsbron:
- De wet Elke algemeen geldende geschreven rechtsregel die afkomstig is van in tot wetgeving
bevoegd overheidsorgaan.
- De jurisprudentie, Verzamelnaam voor eerder gedaan rechterlijke uitspraken waarin de rechter een
nieuwe wet creëert, is niet In de wet opgenomen en behoort tot de ongeschreven rechtsbronnen.
- De gewoonterecht die in samenleving aanvaard zijn, niet In de wet, ongeschreven.
- Verdragen Schriftelijke bindende regeling tussen Staten of volkenrechtelijke organisaties onderling.
Bestuursrecht: algemene wet bestuursrecht
Staatsrecht: grondwet, statuut van het koninkrijk
Machtenscheiding van Montesquieu: trias politica horizontaal
- wetgevende functie, bevoegdheid om algemene regels te maken, op iedereen van toepassing zijn,
en controleren uitvoerende macht, uitgeoefend door het parlement/Staten-Generaal (1 e en 2e
kamer) en de regering. Formele wetgever 81 Gw.
- uitvoerende/bestuur functie, bevoegdheid om die regels toe te passen op een individueel geval,
door regering (koning en alle ministers) en dient wetten in die parlement keurt.
- rechterlijke functie, bevoegdheid om in rechtsgeschillen een uitspraak te doen. Neutrale derden,
onafhankelijk. Geschillen tussen burgers beslecht en ook overheidsoptreden controleert.
Klassiek-liberale rechtsstaatsidee hebben principes en waarborgen individuele
vrijheden/belangrijke beginselen/ rechtstatelijke vereisten:
- machtenscheiding/verdeling/spreiding, staatsmacht verdeeld over staatsorganen die taken
,zelfstandig en samen uitoefenen en elkaar controleren en zo in evenwicht houden, checks and
balances. (horizontale machtenscheiding) De bevoegdheden worden niet geconcentreerd binnen de
centrale overheid, maar worden gespreid over hogere en lagere overheden (verticale
machtenscheiding). Doel is burger beschermen tegen misbruik overheidsmacht.
- legaliteit: overheidsoptreden berust op een wettelijke grondslag (positief aspect), die
bevoegdheden worden dan wel begrenst door het recht (negatief aspect). Zorgt voor het bestrijden
van willekeur, zorgt voor rechtszekerheid en gelijkheid en de democratie speelt een rol omdat
iedereen uiteindelijk over de wet meepraat. Staatsrechtelijk legaliteitsbeginsel heeft wel
terugwerkende kracht wat strafrechtelijk niet is 16 Gw, 1 Sr.
- rechterlijke controle: een onafhankelijke rechter ziet toe op de naleving van de wet, controleert het
bestuur (uitvoerende macht)
- bescherming van grond en mensenrechten, door grondrechten wordt de democratie in toon
gehouden. Fundamentele rechten en vrijheden dienen gewaarborgd te zijn In de vorm van
grondrechten.
- democratie: bestuursvorm waarin het volk regeert. Het volk kiest een aantal vertegenwoordigers,
die namens het volk besluiten nemen over het bestuur van het land. Bevolking demos oefent
beslissende invloed uit op de regering van ’t land, door verkiezingen van regering, kiezen van
vertegenwoordigend orgaan (parlement) (representatief 50 Gw) of door direct zelf beslissingen
nemen (directe democratie) Zwitserland.
- rechtsstaat: Een staat waarin vrijheid, rechtszekerheid en rechtsgelijkheid voor de burger heel
belangrijk zijn. Bovendien geniet de burger bescherming van zijn rechten en vrijheden, tegen
medeburgers én tegen de overheid.
Juridische verschijnselen, die behoren tot het onderwerp van het staatsrecht en het bestuursrecht
en lokaliseren binnen het positieve recht.
Staatsrecht schept bevoegdheden en regelt de verhouding tussen staatsorganen. (regering tot
parlement, staat tot gemeenten en provincies, burgemeester tot gemeenteraad etc.). Bepaalt de
organisatie/inrichting en opbouw van de staat. Die regels geven aan welke organen met welke taken
en bevoegdheden zijn bekleed, wetgevende macht etc.
Bestuursrecht of administratief recht geeft aan wat het bestuursorgaan Die belast is met de
uitvoering en handhaving van rechtsregels, mag ten opzichte van de burger. Zoals welke
bevoegdheden het orgaan bezit en wat de rechten van de burger tegenover het bestuursorgaan zijn.
Verhouding tussen burger en overheid
Eenzijdig bindende overheidshandelingen herkennen, de noodzaak daarvan verklaren en uitleggen
waarom zij legitimatie behoeven.
Beschikking: besluit geldt voor 1 persoon.
Besluit: van algemene strekking, beslissing van bestuursorgaan, AVV
Bindende overheidsbesluiten beantwoorden aan een maatschappelijke behoefte, deze
overheidsbesluiten zijn noodzakelijk omdat in elke menselijke gemeenschap een aantal
voorzieningen dienen te worden getroffen die de gemeenschap aangaan. Een complexe samenleving
heeft zelfs heel veel bindende overheidsbesluiten nodig. Naarmate de handelingen tussen burgers
toenemen neemt ook he aantal overheidsbesluiten toe om ervoor te zorgen dat niemand achter
gesteld wordt. Legitimatie van overheidsbesluiten is nodig omdat; ze tal van burgers raken en
maatschappelijk sterk omstreden kunnen zijn. Eenzijdige bindende overheidsbesluiten; men is aan
een besluite gehouden, of men nu wil of niet
In grote lijnen de totstandkomingsgeschiedenis van de democratische rechtsstaat beschrijven.
De staat is een organisatie waarin over de bevolking binnen een bepaald territorium macht wordt
, uitgeoefend. In de middeleeuwen was deze heerschappij een theocratische staatsleer. De vorst is de
hoogste instantie, de soeverein, Omdat hij in naam van God regeert. De vorst had wel beperkte
bevoegdheden. Deze werden begrensd door het natuurrecht. Er werd onderscheid gemaakt tussen
twee soorten vorsten, de legitieme vorst, die het natuurrecht respecteert. En de tiran, die het
natuurrecht negeerde.
De vorst beschikte niet over middelen om zijn gezag af te dwingen. Hij maakte Daarom gebruik van
het feodale stelsel. De vorst (leenheer) gaf domeingoederen aan vazallen (leenmannen), in ruil voor
militaire diensten. Daarnaast was de Vorst een leenman van de Keizer en was hij onderworpen aan
het gezag van de paus. Vanaf de 3e eeuw is het gezag van de paus en de Keizer afgenomen, dat kwam
door de investituurstrijd (een geschil tussen de Keizer en de paus over een bisschoppen).
Door de hervorming In de zesde eeuw ontwikkelde de Vorst tot hoogste macht binnen het
grondgebied. Er ontstonden bloedige godsdienstoorlogen. Hierdoor ontstond een nieuwe wetgeving,
er moet hiervoor aan twee vereisten worden voldaan: de vorst dient van andere machten
onafhankelijk te zijn, en de vorst moet zich niet met andere partijen identificeren maar elk van hen in
minimum aan levensruimte gunnen.
Handelingen van de overheid
Onderscheiden in feitelijke handelingen zoals het openbreken van de weg voor een leiding. Geen
rechtsgevolg (rechten of plichten) beogen (art. 3:33 BW). Dat wil zeggen dat ze niet beogen iets te
veranderen in de wereld van het recht. Kan in de wet staan zoals 10.21 van de Wet Milieubeheer,
gemeente en college B&W bevoegd om vuilnis op te halen.
Rechtshandelingen zijn handelingen van de overheid die een verandering in de wereld van het recht
tot gevolgen hebben. publiekrechtelijke rechtshandelingen hebben de vorm van besluiten die
eenzijdig bindend worden opgelegd. Sommige zijn tweezijdig, bv bij gemeenschappelijke regeling
tussen gemeenten. Privaatrechtelijke rechtshandelingen artikel 2:5 BW zijn tweezijdig, bv de uitgifte
van bouwgrond van de gemeente aan een burger.
Constitutie legt de Verhouding van staatsorganen vast en geeft de grenzen van hun bevoegdheden.
Een dergelijke begrenzing is de relatie tussen overheid en burger waarbij fundamentele rechten
ofwel grondrechten en een onafhankelijke rechterlijke macht worden gewaarborgd. De constitutie is
het geheel van regels dat de grondslagen van het staatsbestel bevat. Een grondwet is een wet met
hoger rechtskarakter waarin deze rechtsregels in hoofdzaak zijn vervat. Elke staat heeft een
constitutie maar niet in grondwet. De constitutie van Nederland omvat onder andere: Statuut,
Grondwet, Kieswet en Provinciewet. Constitutie is dus een ruimer begrip dan grondwet.
Decentralisatie: lagere rechtsgemeenschappen zoals gemeenten en provincies zelfstandige
bevoegdheden gelaten worden. Niet alle macht ligt bij een rijk.
Week 2
Nieuw recht moet in samenwerking tussen de volksvertegenwoordiging en de Koning tot stand
komen. De rechter is op zijn beurt ook afhankelijk van het recht dat niet door hem is ontworpen.
Recht komt voort uit:
- tradities.
- door de formele wetgever gemaakt.
codificatieartikel 107 Gw het opnemen van wetten in het wettenbundel
Orgaancomplex bestaande uit: Hoge raad, Gerechtshoven, Rechtbanken, administratieve gerechten
112 GW
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller daniellebongaerts. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.03. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
54480 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now