Summary
Samenvatting Wetenschapsfilosofie en Beroepsethiek
- Course
- Institution
Samenvatting van de kennisclips van Wetenschapsfilosofie en Beroepsethiek
[Show more]
Seller
Follow
liezemies
Reviews received
Content preview
Wetenschapsfilosofie en BeroepsethiekDag 1 – Ethiek
Ethiek → wat is het juiste om te doen?
- Norm → concrete gedragsregel of handelingsvoorschrift, aanwijzingen en criteria voor ons handelen
- Waarde → belangrijke nastrevenswaardige eigenschappen, ervaringen of principes
- Moraal → geheel van morele normen en waarden dat door een individu of binnen een groep, instelling of
cultuur als belangrijke richtlijn voor het eigen handelen wordt beschouwd
- Ethiek → wetenschappelijke discipline die systematisch reflecteert op de moraal
Verschillende moralen → dynamisch en voortdurend in beweging
- Persoonssfeer moraal → relationele normen, toepassingsbereik: individuele sfeer
- Professionele moraal → professionele normen (beroepscodes), toepassingsbereik: tussen verschillende
professionals
- Bedrijfsmoraal → bedrijfsnormen, toepassingsbereik: mensen binnen de organisatie
- Publieke moraal → publieke normen (wet + gewoonte), toepassingsbereik: alle burgers, inwoners
Morele problemen kunnen ontstaan door 4 oorzaken
- Botsende normen (tussen verschillende moralen)
- Verschuivende waarden
- (Onverwezenlijkte) idealen
- Nieuwe kennis of feiten
Wanneer heb je een moreel probleem? → als jouw beslissing gevolgen heeft voor de
rechten, belangen en wensen van de ander
- De ander → iedereen die gevolgen ondervindt van de beslissing die wordt
genomen in het probleem, dus ook indirect betrokkenen (hoeven niet alleen
mensen te zijn, kunnen ook dieren zijn)
Moreel problematisch is niet hetzelfde als moreel verwerpelijk
Moreel relativisme → morele oordeel is zinloos en is subjectief
➔ Problematisch bij bijvoorbeeld de Jodenvervolging
Morele oordeel niet zinloos → mensen kunnen hun oordelen in redelijkheid bespreken waardoor ze aan objectiviteit
zullen winnen
Normatieve theorieën → wat is het goede om te doen? En hoe beargumenteer ik dat?
1. Consequentialisme
2. Deontologie
3. Deugdethiek
4. Moreel oordelen en de metafoor van “The Ethical Iceberg”
Consequentialisme
- Een handeling is goed als de gevolgen ervan goed zijn → het grootst mogelijke overwicht van goede over
kwade gevolgen voor zoveel mogelijk mensen
- Kosten-batenanalyse van het consequentialisme in het algemeen → een handeling is goed als de kosten
lager zijn dan de baten
- Utilisme → een goed gevolg is een gevolg in termen van NUT (de eerste “waarde”)
o Hedonistisch utilisme → de natuur heeft de mensheid onder het bestuur gezet van twee soevereine
meesters: pijn en genot” – Jeremy Bentham. Geluk → aanwezigheid van genot, afwezigheid van pijn
▪ Kritiek op het hedonistisch utilisme → er zijn meer zaken nastrevenswaardig omwille van
zichzelf; hoe bepaal je het gelukgehalte?; heb ik t.o.v. iedereen dezelfde plichten t.a.v. het
creëren van geluk?
o Pluralistisch utilisme → het grootst samengestelde goed; optelling van meerdere intrinsieke waarden
▪ Kritiek op het pluralistisch utilisme → hoe beoordelen we of de handeling genoeg
samengestelds goeds tot stand brengt?; hoe vergelijk je de verschillende opties?
o Preferentie utilisme → handeling is goed als de wensen van de mensen die de handeling ondergaan,
zijn vervuld
▪ Kritiek op het preferentie utilisme → zijn alle preferenties het waard om vervuld te worden?;
hoe vergelijk, weeg en prioriteer je wensen van mensen?
Kritiek op het consequentialisme
- Wanneer is een gevolg “goed” en wie bepaalt dat?
- Voor wie zijn de nadelige gevolgen?
- Hoe bereken en vergelijk je de gevolgen?
- Hoe ga je om met onzekerheden over de gevolgen?
Trolley dilemma’s → trein naar welk spoor? Vijf onbekenden of één bekende dood?
, Deontologie
- Op zoek naar de maxime → de kern/aard van de handeling
- Zou elk rationeel wezen willen dat deze handeling een universele wet zou zijn? – Immanuel Kant
- 1e categorische imperatief → handel alleen volgens die maxime (die regel) waarvan je zou kunnen willen dat
deze tot universele wet wordt gemaakt
- 2e categorische imperatief → behandel iedere mens nooit louter als middel, maar altijd ook als doel op zich;
m.a.w. als een autonoom moreel wezen
Kritiek op de deontologie
- Radicale deontologie kan leiden tot irrationele regelverheerlijking
- Waarom doen heel goede of heel slechte gevolgen er helemaal niet toe, als de gevolgen schadelijk zijn voor
de anderen of de omgeving?
- Wat te doen als verschillende principes tegelijkertijd gelden (zoals in een moreel dilemma)? Wat geeft dan de
doorslag?
Deugdethiek
- Ethiek kijkt naar de handelaar → groeien naar een goed mensen (ontwikkelen van een ethisch karakter)
- Niet: “wat is het goede om te doen?”, maar: “wat voor mens wil ik zijn?” (rolmodel voor ogen hebben)
- Deugd → karaktereigenschap die volgen Aristoteles essentieel is om een goed mens te worden
o Het juiste midden: lafheid – moed – roekeloosheid
Moreel oordelen en de metafoor van “The Ethical Iceberg”
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller liezemies. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.26. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
59063 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now