Summary
Samenvatting mediageschiedenis
- Course
- Institution
Samenvatting mediageschiedenis
[Show more]
Seller
Follow
helena1demetter
Reviews received
Content preview
MediageschiedenisModule 1: De geschiedenis van de journalistiek
1.1 Wat is journalistiek
Wanneer ontstaat de journalistiek?
Het is afhankelijk van wat als ‘journalistiek’ wordt gezien
‘Nieuws’ en de verspreiding ervan heeft altijd al bestaan
Journalistiek is specifieker dan de verspreiding van nieuws
Journalistiek is enerzijds een activiteit of zelfs een beroep en het wordt ook gezien als
het product van die activiteit.
De term is afkomstig uit het Franse journalisme van de 19e eeuw.
Wat is journalistiek concreet?
Journalistiek als product
Journalistiek als genre: bepaalde manier van schrijven, presenteren van
gegevens, …
Journalistiek als beroep/discipline: geheel aan normen, proceduren,
standaarden om journalistiek te produceren
Journalistiek als autonoom veld/beroep: opleidingen, statuut
1.1.1 Via etymologie naar de geschiedenis van de journalistiek
Etnymologie = vanwaar het woord vandaan komt
Lijst van Belgische kranten Verdwenen Belgische Buitenlandse kranten
die vandaag bestaan kranten
Het nieuwsblad De Vooruit Le Monde
De Standaard Het volk The New York Times
De Metro De gazet van Mechelen Le Parisien
Le Soir De Streekkrant Der Spiegel
Etymologie van deze krantnamen:
1
, Gazetta = klein muntstuk met een vogel erop waarmee je een dagblad zou
kunnen kopen = gazette, gazet
Coranto = rol van Amsterdam als handelscentrum
Broadsheet = vel papier met nieuws, satire, …
Verschijningsmoment = Le Soir, De Morgen, …
Dagblad, journal = periodiciteit
Newspaper = term uit 1670
Corriere, post, telegraaf, mail = medium waarmee nieuws wordt verspreid
Politieke kleur krant: Vooruit, Libération
Il Mundo, Le Monde = door krant te lezen = nieuws uit heel de wereld
Rol van krant = guardian, observer = krant heeft maatschappelijke rol
Journalistiek is pas echt doorgedrongen als term in 19e eeuw
1.2 De vroege ontwikkeling van de journalistiek: handel, religie, politiek en technologie
De eerste wekelijkse publicatie vond plaats in 1618 in Amsterdam. Volgens sommige
historici was dit de eerste krant.
Wat is een krant?
De krant verschilt van andere (en oudere) gedrukte vormen van nieuws en
debat zoals een vlugschrift, een pamflet, een nieuwsballade, …
Er zijn 4 criteria of voorwaarden voor het bestaan van een krant:
- Periodiciteit: regelmatig en vast verschijningsritme
- Continuïteit en herkenbare identiteit: bepaald formaat, rubrieken, inhoud
- Focus op actualiteit
- Gericht op (relatief) breed aantal thema’s: combineert verschillende thema’s
Er is geen plots ontstaan van kranten, maar eerder een trage ontwikkeling
vanuit verschillende voorlopers en door verschillende bredere ontwikkelingen
(economisch, cultureel, religieus, politiek, …)
1.2.1 Nieuws en de prehistorie van de journalistiek
De vraag wanneer de journalistiek ontstaan is, is afhankelijk van de definitie ervan.
Nieuws heeft altijd bestaat en is omnipresent: elke samenleving heeft
manieren om nieuwheid en afwijkende dingen te monitoren en te delen, elke
maatschappij heeft de mogelijkheid om over zichzelf te reflecteren.
De orale communicatie was een lange tijd zeer dominant, zeker voor de grote
massa: het grote belang van roddels en geruchten omdat dat ook journalistiek
was, daarnaast werd nieuws ook verspreid door marktkramers, kermismensen,
kooplieden en zangers. Er heerst anaflbetisme en er ontbreekt een snel en
vertakt transportsysteem.
2
, Geschreven nieuws: de eerste vormen van geschreven nieuws moeten
bekeken worden vanuit een bepaalde maatschappij. Nieuws is altijd gekoppeld
aan het bestuur van grote rijken en heeft belang in de ontwikkeling van handel
en kapitalisme waardoor nieuws bekeken wordt als een instrument.
De eerste gedrukte kranten verschenen begin 17e eeuw, maar er is discussie
over de eerste titel en de exacte datum:
- 1605: Straatsburg
- 1618: Amsterdam: de ‘Courante uyt Italien en Duytslandt’
- 1620: Antwerpen: ‘Wekelyke Tydingen’ – al vanaf 1605 maar periodiciteit
De journalistiek als de relatief autonome sector of discipline dat nieuws
produceert komt voornamelijk vanaf 2e helft van de 19e eeuw voor (maar dat is
opnieuw afhankelijk van wat we wel of niet als journalistiek beschouwen).
1.2.2 Nieuws en politiek bestuur: communicatie als beleidsinstrument
Er is binnen het grondgebied nood aan communicatie dat vanuit een centraal
machtscentrum wordt geregeerd, zeker in grote rijken (Chinees/Romeins Rijk)
Orale communicatie is te onbetrouwbaar voor efficiënte communicatie
Rome had bijvoorbeeld een correspondentiesysteem met bodes die brieven
transporteren
In China waren er ook handgeschreven nieuwsbrieven:
- Bedoeld voor ambtenaren in afgelegen gebieden (enkel voor hun bedoeld)
- Soms ook opgehangen op een publieke plaats of oraal gecommuniceerd aan
de lokale bevolking
Acta diurna: de eerst gekende formele communicatie van nieuws aan het
brede publiek in Rome vanaf 59 v.C. tot 3e eeuw n.C.
- Wie: staatskrant met officiële mededelingen, maar meer dan alleen
beleidsbeslissingen
- Wat: politiek en militair nieuws, maar ook gerechtelijk nieuws,
natuurrampen, roddels, sensatie, overlijdens en geboortes in rijke families
- Hoe: opgehangen op publieke plaatsen en soms op perkament verspreid naar
de provincies, maar ook soms worden voorgelezen door geletterden aan
analfabeten
Diurnali – dagelijkse gebeurtenissen Giornali – journaal
Later gebruikten vorsten ook gedrukte vlugschriften voor communicatie
(één van de gedrukte voorlopers van de krant) = stabiliteit van bepaalde
maatschappij waarborgen als doel
1.2.3 Nieuws, handel en de voorlopers van de krant: handel als brond en publiek nieuws
3
, Nieuws is altijd belangrijk geweest voor handel:
- Er is nood aan up-to-date informatie over wat er gebeurt in de wereld
(oorlogen, kapingen, oogsten, …)
- Het belang groeit nog door de internationalisering van handel, vooral vanaf
de 15e eeuw
Nieuws verzameld door handelaars:
- Nieuws wordt verzameld via correspondenten, vaak via
handelsvertegenwoordigers door koopmansbrieven
- Het is gebundeld in nieuwsbrieven, eerst handgeschreven, maar vanaf de 16 e
eeuw meer en meer gedrukte brieven
- Het nieuws wordt verspreid via koeriers
- Rijke handelaars en banken hebben eigen nieuwsdiensten met koeriers
Verspreiding van het nieuws is verbonden aan handel:
- Het nieuws gaat van plaats A naar plaats B
- Er is een ontwikkeling van het postsysteem voor handen (en beleid), het
maakt een snellere verspreiding nieuws mogelijk
- Er zijn enkele belangrijke handelssteden die centraal staan in de ontwikkeling
van de krant zoals Venetië, Amsterdam, Londen, Antwerpen en Parijs.
- De knooppunten van het transport zijn een wegennetwerk voor verspreiding
- Hierdoor is er aanwezigheid van een goed geïnformeerde bronnen en van
een publiek voor het nieuws
Er is een verandere relatie tussen handel en nieuws:
- Men gaat van private exchange of intelligence naar public consumption of
information
- Nieuws wordt een handelswaar of eerder gezegd een product dat eerst
vooral voor handelaars op de markt komt (vanaf 16e eeuw commerciële
nieuwsagentschappen en later ook door drukkers uitgegeven gedrukte
nieuwsbrieven), maar later ook voor het breder publiek
1.2.4 Technologie: boekdrukkunst en kranten
1.2.4.1 De boekdrukkunst
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller helena1demetter. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.98. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52510 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now