Macht= feitelijk
Gezag= macht uitoefenen op een legitieme manier
Bevoegdheden= wetgevende en bestuurlijke bevoegdheden
Beginselen:
- Machtsverdeling trias politica. De macht wordt gescheiden in rechterlijke,
uitvoerende en wetgevende macht.
- Legaliteitsbeginsel het overheidshandelen moet altijd een wettelijke grondslag
hebben.
- Grondrechten burgers hebben fundamentele grondrechten die de overheid moet
waarborgen.
- Rechterlijke controle burgers hebben het recht op rechterlijke controle bij een
onafhankelijke rechter.
- Democratiebeginsel het recht dat burgers mee kunnen beslissen.
Werkgroep informatie:
Beginselen dienen tegen bescherming van
- Willekeur dictatuur is een vorm van willekeur.
- Burgers worden beschermd tegen het handelen van de overheid, dit dient voor
bescherming van de individuele vrijheid.
- Beginselen maken een acceptabele vorm van gezag.
Wet in formele zin= wet die is vastgesteld door de regering en Staten-Generaal samen.
Het legaliteitsbeginsel geldt niet voor al het overheidshandelen, maar pas als er een
verplichting bij ontstaat. Zoals wanneer er een burger bij betrokken is of bij eenzijdig
handelen.
Wetten moeten in verhouding zitten met hogere normen, zoals internationale wetten.
Bij machtsverdeling moet in machtevenwicht zijn, dit wordt bereikt door:
- Wederzijdse controle.
- Verdeling van de macht.
Hoorcollege 2 inleiding staats- en bestuursrecht
Theocratische staatsopvatting:
- De vorst heerst in naam van god.
- De vorst is niet gebonden aan de wetten, de vorst staat boven het recht priceps
, Natuurecht:
- Burgers hebben onvervreemdbare rechten =rechten die niemand kan afnemen.
Vloeit voort uit de natuur. Beperkt de macht van de vorst door onveranderlijke
rechtsbeginselen die burgers hebben op basis van het natuurrecht. De vorst moet
dus optreden in het belang van de burgers, anders heeft de burger recht op verzet
tegen de tiran (vorst).
Feodale staat:
- Vorst heeft recht op militaire macht en financiele middelen nodig.
- Vorst (leenheer) geeft in ruil domeingoederen aan leenmannen/vazallen.
- Wederzijde rechten en plichten. Vorst krijgt plichten tegenover leenmannen.
Model van absolute staat:
- Bodin bedacht absolute soevereiniteit= macht van de soeverein is niet gebonden aan
het recht, vorst kan dus nieuw recht scheppen. Dit is een reactie op
godsdienstoorlogen.
Klassieke liberale rechtstaat:
- John Locke:
Mensen als individuen met burgerlijke vrijheden.
Geven deel van natuurlijke vrijheid op aan de staat in een maatschappelijk
contract. Overheid dient op te treden in algemeen belang, anders hebben de
burgers het recht om zich te verzetten tegen de overheid.
John Locke vind dat er een machtenscheiding moet zijn.
Burgers moeten vertegenwoordigd worden door middel van een
volksvertegenwoordiging. Constitutionele democratie door middel van
representatie.
- Montesquieu:
Machten moet gescheiden worden uitvoerende, wetgevende en rechtsprekende
macht.
- Rousseau:
Het sociaal contract. Daarin pleit hij voor soevereiniteit van het hele volk,
waarvan ieder lid gelijke rechten bezit. Daarnaast moet het door de
maatschappij aangewakkerde eigenbelang opgeheven worden in een
algemene wil.
Legaliteitsbeginsel= alle overheidsoptreden moeten een wettelijke grondslag hebben (=een
wet in formele zin (Staten-Generaal en regering) of in de grondwet:
- Vrijheid van individuele burgers is de hoofdregel en beperking is een uitzondering.
- De oorsprong moet komen van een wetgevend orgaan, een wetgevend orgaan die is
gekozen op basis van verkiezingen.
Trias politica:
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lucawillems1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.49. You're not tied to anything after your purchase.