,Eventuele op- en aanmerkingen over deze of andere uitgaven kunt u richten aan:
Noordhoff Uitgevers bv, Afdeling Voortgezet onderwijs, Antwoordnummer 13, 9700 VB
Groningen of via het contactformulier op www.mijnnoordhoff.nl.
De informatie in deze uitgave is uitsluitend bedoeld als algemene informatie. Aan deze
informatie kunt u geen rechten of aansprakelijkheid van de auteur(s), redactie of uitgever
ontlenen.
Colofon
Vormgeving binnenwerk: Bloemvis design en communicatie, Groningen
Vormgeving omslag: InOntwerp, Assen
Omslagbeeld: Shutterstock
Technisch tekenwerk: lntegra Software Services, India
0FSC
www. fsc .org
MIX
Papier van
verantwoorde herkomst
FS C C118189
Deze uitgave is beschermd op grond van het auteursrecht. Wanneer u (her)gebruik wilt
maken van de informatie in deze uitgave, dient u vooraf schriftelijke toestemming te
verkrijgen van Noordhoff Uitgevers bv. Meer informatie over collectieve regelingen voor
het onderwijs is te vinden op www.onderwijsenauteursrecht.nl.
This publication is protected by copyright. Prior written permission of Noordhoff Uitgevers bv
is required to (re)use the information in this publication.
Scheiden en reageren 4 [2
1.1 Zuivere stof en mengsel 4 2.1 Periodiek systeem 14
1.2 Scheidingsmethoden 5 2.2 lonen 16
1.3 Chemische reacties 7 2.3 Massa's van bouwstenen 18
1.4 Snelheid van een reactie 8 2.4 De mol 20
Afsluiting 12 Afsluiting 24
t (4 Zouten en zoutoplossingen 43
3.1 De bouw van stoffen 26 4.1 Zouten, namen en formules 43
3.2 Binding in moleculen 28 4.2 Zouten in water 45
3.3 Binding tussen moleculen 30 4.3 Zouthydraten 48
3.4 Moleculaire stoffen mengen 33 .4 Molariteit 49
3.5 Rekenen aan gassen 35 Afsluiting 53
Afsluiting 40
'6Koolstofchemie 72
5.1 Neerslagreacties 55 6.1 Koolwaterstoffen 72
5.2 Neerslagreacties toegepast 57 6.2 Systematische namen 73
5.3 Rekenen aan reacties 61 6.3 Karakteristieke groepen I 77
Afsluiting 68 Karakteristieke groepen II 80
Esters 84
Afsluiting 88
7.1 Fossiele brandstoffen 91 8.1 De pH van een oplossing 108
7.2 Biobrandstoffen 93 8.2 Zuren in water 109
7.3 Duurzame ontwikkelingen 96 8.3 Formules van zuren 111
7.4 Evenwichten 98 8.4 pH-berekeningen 113
7.5 Evenwichten beïnvloeden 102 Afsluiting 117
Afsluiting 105
@ Noordhoff Uitgevers bv 3
, Scheiden en reageren
1. 1 Zuivere stof en mengsel
[7EI
a a en c zijn zuivere stoffen. In tekening a en c zijn één soort moleculen getekend.
b In tekening b zijn twee soorten moleculen getekend.
c Cola is duidelijk een mengsel en bestaat dus uit meer soorten moleculen,
watermoleculen, koolstofdioxidemoleculen, enzovoort.
I»pa
a Een zuivere stof heeft een kookpunt. Tijdens het koken verandert de temperatuur dus
niet.
b Een mengsel heeft een smelttraject en stoltraject. Tijdens het stollen daalt de
temperatuur geleidelijk.
EG
a Een atoom is een bouwsteen van een molecuul.
b Er bestaan ongeveer 110 verschillende atoomsoorten.
c Een molecuul is een bouwsteen (van een moleculaire stof) die bestaat uit twee of meer
atomen.
d Net zo veel als er stoffen bestaan: tientallen miljoenen.
I6I
Alcohol en suiker lossen allebei op in water. In de reageerbuizen 1 en 3 zal een oplossing
ontstaan. Slaolie is een vloeistof die niet oplost in water. In reageerbuis 2 zal een emulsie
ontstaan. Zand lost niet op in water. In reageerbuis 4 zal een suspensie ontstaan.
Iep
a 1 mengsel
2 mengsel
3 zuivere stof
4 mengsel
5 zuivere stof
6 zuivere stof (vaak is bij de pakken suiker die je in de winkel koopt een kleine
hoeveelheid van een stof bijgemengd die ervoor moet zorgen dat de suiker niet gaat
plakken)
7 mengsel
b Een zuivere stof heeft een smeltpunt en een kookpunt. Een mengsel heeft een
smelttraject en een kooktraject.
I+ta
a Olie mengt niet met water. Olie is dus hydrofoob.
b Ether mengt niet met water. Ether is dus hydrofoob.
1+na
a Een eutectisch mengsel smelt bij veel lagere temperatuur dan de samenstellende stoffen.
Het heeft een specifieke samenstelling en een smeltpunt in plaats van een smelttraject.
b Bij een smelttraject verandert de temperatuur tijdens het smelten.
c Door zout te strooien over bevroren weggedeeltes smelt het ijs. Zo worden gladde
wegen bestreden.
4 I Hoofdstuk 1 Noordhoff Uitgevers bv
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller marc14. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.90. You're not tied to anything after your purchase.